Ανακρίνοντας τον φιλόλογο - συγγραφέα Κώστα Λυμπουρή

 

Θα θέλαμε αρχικά να συστηθείτε στους αναγνώστες του Βιβλιολογικού Ιστολογίου @Ανδρέας Καπανδρέου.

Γεννήθηκα το 1950 στη Λευκωσία και μεγάλωσα στο κατεχόμενο Κάτω Δίκωμο. Υπηρέτησα ως φιλόλογος στη Μέση Εκπαίδευση, φτάνοντας στον βαθμό του Λυκειάρχη. Στη συνέχεια, με απόσπαση, διετέλεσα Μορφωτικός Σύμβουλος της Κυπριακής Πρεσβείας στην Αθήνα.

Ήμουν μέλος της ομάδας έκδοσης του λογοτεχνικού περιοδικού Ύλαντρον.

Εξέδωσα τις συλλογές διηγημάτων: Προσωρινά κλειστό, Πλανόδιον 2006, Για μια μικρή παύλα, Κέδρος 2011, Των ημετέρων άλλων, Παράκεντρο 2014 (Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας Κυπριακής Δημοκρατίας).

Εξέδωσα επίσης το μυθιστόρημα Επιβάτες Φορτηγών, Πάπυρος 2017. Το βιβλίο μεταφράστηκε στα τουρκικά, με επιχορήγηση του Φιλανθρωπικού Ιδρύματος «Στέλιος Χατζηιωάννου».

Την  ίδια χρονιά κυκλοφόρησε η Ανθολογία Διηγημάτων της Εισβολής, Πάπυρος 2017 (Εισαγωγή – ανθολόγηση- επιμέλεια).

Ακολούθησε η συλλογή διηγημάτων Βοτσαλωτή, Το Ροδακιό 2019.

Όλες  οι συλλογές προκρίθηκαν στη βραχεία λίστα των Κρατικών Βραβείων της Κύπρου.

Το τελευταίο μου μυθιστόρημα με τίτλο Αθαλάσσα (Το Ροδακιό 2021) συμπεριελήφθηκε στη βραχεία λίστα του Αθηναϊκού περιοδικού Κλεψύδρα  και κέρδισε επίσης το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος (Κύπρος, 2022).

Διηγήματά μου έχουν δημοσιευτεί στα σημαντικότερα λογοτεχνικά περιοδικά και ιστοσελίδες της Κύπρου και της Ελλάδας. Κάποια από αυτά μεταφράστηκαν στα αλβανικά, βουλγάρικα και τουρκικά.

Πείτε μας λίγα λόγια για τα βιβλία σας που έχετε εκδώσει μέχρι σήμερα καθώς και ποιο είναι το κυριότερο χαρακτηριστικό τους.

Η πρώτη μου συλλογή, «Προσωρινά κλειστό», που οφείλω να σημειώσω ότι μου προέκυψε σε μια κάπως ώριμη ηλικία, έχει έναν χαρακτήρα εμφανώς κυπροκεντρικό. Ήταν, φαίνεται, η ανάγκη μέσα μου να καταγράψω «τον άνθρωπο και τον τόπο», προπάντων στις κρίσιμες ιστορικές περιόδους μετά τη δεκαετία του ’50. Στα διηγήματά μου αναζητώ την αυθεντικότητα αυτής της σχέσης. Αυτό είναι, ίσως, και το κυριότερο χαρακτηριστικό της λογοτεχνικής μου δουλειάς.

Στη δεύτερη συλλογή Για μια μικρή παύλα η θεματική μου εμπλουτίζεται και με βάση τα βιώματά μου στην Αθήνα. Είναι πια πιο «σύγχρονη».

Ακολουθεί η συλλογή Των ημετέρων άλλων, με την οποία έχω επιδιώξει να δω το μείζον κοινωνικό φαινόμενο της εποχής μας, αυτό της συμβίωσής μας με ξένους – όχι μόνο μετανάστες ή και λαθρομετανάστες- που είναι «άλλοι», αλλά ταυτόχρονα και «ημέτεροι». Οι άνθρωποι αυτοί είναι καλοί ή κακοί, όπως είμαστε και όλοι εμείς, ή, όπως θα ήμασταν κάτω από ανάλογες περιστάσεις. Είμαι περήφανος με τη διαπίστωση που έχει γίνει ότι το βιβλίο μου είναι από τα ελάχιστα στην ελληνική λογοτεχνία που έχει ασχοληθεί συστηματικά μ’ αυτό το θέμα, τουλάχιστον στη διηγηματογραφία.

Στο πρώτο μου μυθιστόρημα «Επιβάτες φορτηγών», ο ήρωάς μου – η προσωπική περσόνα -σαράντα περίπου χρόνια μετά την Εισβολή πάει στο κατεχόμενο σπίτι του. Στέκεται απ’ έξω και στα λίγα λεπτά που μένει κατακλύζεται από τις σκέψεις, τα βιώματα και συναισθήματα των όσων έζησε εκεί. Συνειδητοποιεί ότι το σπίτι είναι ο κατεχόμενος εαυτός του. Ακολουθούν οι εμπειρίες των τραγικών γεγονότων του ’74, με ιδιαίτερη αναφορά στους φίλους που χάθηκαν για πάντα, ως αποτέλεσμα εγκληματικών πολιτικών.

Στην ανθολογία Διηγήματα της Εισβολής θέλησα να δω πώς η  τραγωδία απασχόλησε το συγκεκριμένο αυτό πεζογραφικό είδος από το 1975 μέχρι και το 2017. Καταγράφονται προσεγγίσεις των Κυπρίων συγγραφέων με ποικίλες μορφές – ημερολογιακά, αυτοβιογραφικά ή και καθαρά μυθοπλαστικά- που δίνουν κυρίως το φορτίο της προσφυγιάς, αυτό που κουβαλούν οι εκτοπισθέντες συμπατριώτες μας, είτε ζουν στην Κύπρο είτε στο εξωτερικό.

Στην επόμενη συλλογή μου, τη Βοτσαλωτή αποπειρώμαι να δω το διήγημα σύμφωνα με τις νέες «εκδοχές» του. Είναι η μετεξέλιξη του είδους, σύμφωνα με τις ανάγκες της εποχής μας – μπονζάι, ένα φωτο-διήγημα, ένα παραμύθι-διήγημα, ένα που προήλθε από το facebook και, φυσικά, διηγήματα με το κλασικό τυπικό.

Τέλος, στο πρόσφατο μυθιστόρημά μου, την Αθαλάσσα, τολμώ ν’ ασχοληθώ με ένα πολύ ευαίσθητο θέμα, αυτό των ψυχικά ασθενών. Εννοείται, με όλο τον σεβασμό σε όσους συνανθρώπους μας πάσχουν. Ο ήρωάς  μου «μπαίνει» εθελοντικά ως ασθενής στο ψυχιατρικό ίδρυμα, για να αποδείξει την αγάπη του στη μόνη γυναίκα που ερωτεύτηκε και η οποία είχε εγκλειστεί για έναν ασήμαντο λόγο. Πέρα από την ερωτική ιστορία περνούν μέσα από το έργο τα ιστορικο-πολιτικά γεγονότα της περιόδου 1964-1974, όταν, κατά την Εισβολή το ίδρυμα βομβαρδίστηκε από την τουρκική αεροπορία. Βασική παράμετρος στο μυθιστόρημα είναι και η πορεία της ψυχικής νόσου στην Κύπρο αυτή την περίοδο, οι βαθιές κοινωνικές προκαταλήψεις κ.λπ.

Υπογραμμίστηκε και για το βιβλίο αυτό ότι είναι το πρώτο στην Κύπρο, τουλάχιστον που ασχολείται λογοτεχνικά μ’ αυτή τη θεματική.

Ετοιμάζετε κάποια καινούργια δουλειά αυτό τον καιρό;

Γράφω διηγήματα, όποτε προκύψουν. Και στόχος, βέβαια, είναι αν αθροιστεί ένα αξιόλογο σύνολο, να εκδοθεί ως μια νέα συλλογή.

Ποιος είναι ο αγαπημένος σας συγγραφέας, ποιο βιβλίο του θα συστήνατε για ανάγνωση και γιατί;

Δεν θα ξεχωρίσω κάποιον. Πάντως, διαβάζω κυρίως ελληνική και κυπριακή λογοτεχνία. Και πρέπει να ομολογήσω τη μεγάλη μου ικανοποίηση ότι οι συμπατριώτες μας λογοτέχνες δεν έχουν τίποτε να ζηλέψουν από τους Ελλαδίτες συγγραφείς. Όπως το έχω ξαναγράψει, κατά τη γνώμη μου, προπάντων η πεζογραφία μας διάγει μια από τις σημαντικότερες της φάσεις.

Ποιος συγγραφέας / βιβλίο θεωρείτε ότι σας έχει επηρεάσει περισσότερο στον τρόπο σκέψης / έκφρασης  / θεματολογίας σας και γιατί;

Και πάλι δεν θα διακρίνω κάποιον. Άλλωστε, θεωρώ πως ο καθένας μας επηρεάζεται γενικά από τα διαβάσματά του. Από την άλλη αναγνώστες των βιβλίων μου έχουν γράψει πως, προπάντων στα διηγήματά μου, έχουν επισημάνει ομοιότητες με τον Γιώργο Ιωάννου και τον Σαμαράκη, σ’ ότι αφορά τον ελληνικό χώρο, αλλά και με τον μεγάλο Τσέχωφ σ’ ένα πολύ ευρύτερο πλαίσιο.

Επιλέξτε ένα αγαπημένο σας τραγούδι που θα θέλατε να αφιερώσετε στους αναγνώστες αυτής της συνέντευξης.

Τους αφιερώνω με πολλή εκτίμηση το γνωστό «Της αγάπης αίματα» των Ελύτη-Θεοδωράκη. Είναι νομίζω ένα αριστούργημα (ποίηση, μουσική, ερμηνείες) που συμπυκνώνει όλα τα γνωρίσματα της ελληνικής ταυτότητας. Αυτός είναι και ο λόγος που δεν το αγγίζει ο χρόνος και που αρέσει σε κάθε γενιά.