Η φάρμα των ζώων: το αλληγορικό – πολιτικό μυθιστόρημα του Τζωρτζ Όργουελ

Η φάρμα των ζώων / Τζωρτζ Όργουελ

[τίτλος πρωτοτύπου: Animal Farm / George Orwell]

Ο Βρετανός συγγραφέας Τζωρτζ Όργουελ (George Orwell, 1903-1950), υπήρξε υπέρμαχος του σοσιαλισμού, και ιδίως του αναρχο-συνδικαλισμού, ενώ ήταν και φιλικά προσκείμενος στον τροτσκισμό. Στρατολογήθηκε στην αντιφασιστική πάλη και πολέμησε εναντίον του Φράνκο στον ισπανικό εμφύλιο (1936-1939).  Οι βιαιότητες που αντίκρισε κατά τη διάρκεια του ισπανικού εμφυλίου (και ιδιαίτερα η βίαιη καταστολή των αναρχικών της Καταλονίας από τους Ισπανούς κομμουνιστές, με τις ευλογίες της Σοβιετικής Ένωσης) τον έκαναν πολέμιο της ΕΣΣΔ και ιδίως του Σταλινισμού. Στα μάτια του Όργουελ, η Σταλινική ΕΣΣΔ δεν ήταν πραγματικά σοσιαλιστική, αλλά μία εναλλακτική μορφή ολοκληρωτικού καθεστώτος.

Ο Όργουελ αφιερώθηκε στην προσπάθεια μετατροπής της πολιτικής σε συγγραφική τέχνη. Αρχικά αποτύπωσε τις εμπειρίες που αποκόμισε από τον ισπανικό εμφύλιο στο βιβλίο του «Πεθαίνοντας στην Καταλωνία». Πέντε χρόνια πριν τον θάνατό του κυκλοφόρησε το πολυσυζητημένο βιβλίο του «Η φάρμα των ζώων».

Μια συγκλονιστική επιστολή από το αλβανικό μέτωπο (1940)

Αλβανικό μέτωπο, 25 Νοεμβρίου 1940

Ο γιος γράφει στον πατέρα του ο οποίος βρίσκεται στο μέτωπο, ρωτώντας τον την διεύθυνση του αδερφού του ο οποίος πολεμούσε σε άλλο σημείο του μετώπου.  

Η απάντηση του πατέρα προς το γιο του, ποιητική και συγκλονιστική ταυτόχρονα: 

«Παιδί μου 
Μού ζητάς την διεύθυνση του αδελφού σου. 
Σου την γράφω "Πάνθεον Ηρώων". 
Σφίξε την καρδιά σου.
Σε φιλώ 

Ο πατέρας σου.»

4 ποιήματα της Ντίνας Κατσούρη από τη συλλογή "50 παρά μία ανατροπές"

Πενήντα παρά μία ανατροπές: ποιήματα / Ντίνα Παγιάση Κατσούρη. Λευκωσία: Άνευ, 2011

4 ποιήματα της Ντίνας Παγιάση Κατσούρη από την ποιητική της συλλογή «Πενήντα παρά μία ανατροπές»:

H ομίχλη του Στήβεν Κινγκ (το βιβλίο και η ταινία)

Η ομίχλη / Stephen King ; μετ. Λευκή Γιαννοπούλου. Θεσσαλονίκη: Θύραθεν/Επιλογή, 1989.

Η νουβέλα τρόμου του Στήβεν Κινγκ (Stephen King) «Η ομίχλη» (τίτλος πρωτοτύπου «The mist») δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στην Αμερική το 1980 σαν μέρος της ανθολογίας «Dark forces: new stories of suspense and supernatural horror”. Η ανθολογία περιλάμβανε 23 ιστορίες τρόμου και σε αυτήν συμμετείχαν συγγραφείς όπως οι Ray Bradbury, Dennis Etchison, Ιsaac Bashevis Singer κ.α . Η νουβέλα του King ήταν η πρώτη στη σειρά και η μεγαλύτερη του βιβλίου.

Η ομίχλη (The mist) συμπεριλήφθηκε και στην ανθολογία μικρών διηγημάτων του Stephen King «Skeleton Crew» (1985). Και σε αυτή τη συλλογή η ιστορία ήταν η μεγαλύτερη του βιβλίου.

Σαν αυτόνομο βιβλίο εκδόθηκε στα αγγλικά το 2007 (εκδόσεις Signet). Στα ελληνικά, πάντως η νουβέλα κυκλοφόρησε σαν αυτόνομο βιβλίο το 1989 (εκδόσεις Θύραθεν/Επιλογή).

Η ιστορία της Όρυξ και του Κρείκ, όπως τη διηγείται ο Χιονάνθρωπος

Εκδόσεις Ψυχογίος

Όρυξ & Κρείκ / Μάργκαρετ Άτγουντ. Αθήνα: Ψυχογιός, 2014.

Το «Όρυξ & Κρέικ» (τίτλος πρωτοτύπου: Oryx and Crake) είναι ένα μετα-αποκαλυπτικό (post-apocalyptic) της Καναδής συγγραφέως Margaret Atwood το οποίο δημοσιεύτηκε το 2003. Στα ελληνικά κυκλοφόρησε το 2004 από τις εκδόσεις Ωκεανίδα (σε μετάφραση της Μαρίας Αγγελίδου) και το 2014 από τις εκδόσεις Ψυχογιός (σε μετάφραση της Έφης Τσιρώνη).

Η συγγραφέας μας διηγείται την ιστορία του κύριου χαρακτήρα του μυθιστορήματος ο οποίος έχει το όνομα Χιονάνθρωπος και έχει επιζήσει μετά από μια τρομακτική επιδημία η οποία εξολόθρευσε το ανθρώπινο είδος. Ο Χιονάνθρωπός ζει ανάμεσα σε μια ομάδα ανθρωποειδών οι οποίοι δημιουργήθηκαν από τον Κρέικ.

Μέσα από τη διήγηση παρελθοντικών σκηνών μαθαίνουμε για τη ζωή του Χιονάνθρωπου (το πραγματικό όνομα του οποίου ήταν Τζίμι) και την σχέση του με τον Κρέικ και την Όρυξ.

25η Ώρα / 25th Hour: ένα λογοτεχνικό project υπέρ της ανοικτής πρόσβασης

Πριν λίγο καιρό έλαβα στο ηλεκτρονικό μου ταχυδρομείο μια πρόσκληση από τον φίλο Γιώργο Ιατρίδη σχετικά με ένα λογοτεχνικό project που ετοίμαζε. Το όνομα του project ήταν "25η ώρα / 25th Hour" και ουσιαστικά ζητούσε από εμένα (και από άλλους γνωστούς και άγνωστους συγγραφείς) να συμμετέχω σε αυτό με ένα δικό μου κείμενο.

Δεν υπήρχε κάποια συγκεκριμένη θεματική για τα κείμενα που αναζητούσε ο Ιατρίδης για το project του. Ο μοναδικός περιορισμός ήταν ο τίτλος ο οποίος ήταν για όλες τις συμμετοχές ο ίδιος και προκαθορισμένος: “25η ώρα”  - το θέμα ήταν εντελώς ελεύθερο, αλλά θα έπρεπε να έχει κάποια σχέση με τον τίτλο.

Η έκταση του κειμένου έπρεπε να ήταν από 140 χαρακτήρες (όσο δηλαδή είναι ένα tweet) μέχρι ένα μικρό διήγημα (1500 λέξεις).

Κανένας περιορισμός δεν υπήρχε στο είδος του κειμένου. Αυτό μπορούσε να ήταν μονόλογος, στίχος, ποίημα, πεζό, διήγημα, tweet, άρθρο, ή κάτι άλλο.

Όλα τα κείμενα θα δημοσιεύονταν στον ιστότοπο που δημιουργήθηκε ειδικά για αυτό τον σκοπό.

Κριτικά δοκίμια της Χρυσοθέμιδος Χατζηπαναγή για τους: Κωστή Παλαμά, Κ.Π. Καβάφη, Γιώργο Σεφέρη, Οδυσσέα Ελύτη, Γιάννη Ρίτσο, Τ.Κ. Παπατσώνη, Κώστα Μόντη, Κύπρο Χρυσάνθη και Κυριάκο Χαραλαμπίδη

Με τη δική τους έκφανση του ωραίου: κριτικά δοκίμια / Χρυσόθεμις Χατζηπαναγή, Λευκωσία: Literatura et Artes, 2013.

Στο βιβλίο με τίτλο «Με τη δική τους έκφανση του ωραίου» η Χρυσόθεμις Χατζηπαναγή μας παρουσιάζει κριτικά δοκίμια τα οποία αφορούν εννέα σπουδαίους νεοέλληνες ποιητές. Κάποια από αυτά τα κείμενα έχουν δημοσιευτεί, σε διάφορες χρονικές περιόδους, ενώ κάποια αλλά είναι αδημοσίευτα και παρουσιάζονται στο βιβλίο για πρώτη φορά.

 Συγκεκριμένα, η συγγραφέας γράφει για τους : Κωστή Παλαμά, Κ.Π. Καβάφη, Γιώργο Σεφέρη, Οδυσσέα Ελύτη, Γιάννη Ρίτσο, Τ.Κ. Παπατσώνη, Κώστα Μόντη, Κύπρο Χρυσάνθη και Κυριάκο Χαραλαμπίδη. Πρόκειται για ένα εγχειρίδιο χρήσιμο τόσο για τους μελετητές του έργου των εννέα ποιητών και τους καθηγητές που τους διδάσκουν στα σχολεία, αλλά και για κάθε απλό αναγνώστη – φίλο της νεοελληνικής λογοτεχνίας.

Ακολουθούν οι στίχοι με τους όποιους η συγγραφέας επέλεξε να εισαγάγει τους ποιητές και οι τίτλοι των δοκιμίων που τους αφορούν: 

Μικρά Αγγλία: το βιβλίο της Ιωάννας Καρυστιάνη και η ταινία του Παντελή Βούλγαρη

«Μικρά Αγγλία»  ονομαζόταν η Άνδρος την εποχή που ήταν κυρίαρχη ναυτική δύναμη.

Τον τίτλο αυτό επέλεξε και η Ιωάννα Καρυσιτάνη για το μυθιστόρημα της (πρώτη έκδοση Καστανιώτης, 1997) στο οποίο περιγράφει την σκληροτράχηλη ζωή των ναυτικών αλλά και πιο ειδικά των γυναικών τους που έμεναν πίσω στην Άνδρο κατά τις δεκαετείες του 30, του 40 και του 50.

Μικρά Αγγλία ονομάζεται στην ιστορία της Καρυστιάνη το όνομα του πλοίου ενός από τους πρωταγωνιστές.

Τέλος, τον ίδιο τίτλο έχει και η κινηματογραφική ταινία του Παντελή Βούλγαρη η οποία βασίστηκε πάνω στο βιβλίο (1η προβολή: Δεκέμβριος 2013).

Στο μυθιστόρημα περιγράφονται οι  έρωτες της εποχής, η δύσκολη ζωή των ναυτικών και η σκληρή μοίρα των γυναικών και των παιδιών τους.

Κορυφαία φράση του βιβλίου: «Αυτά που βρίσκεις ξαναχάνονται, αυτά που έχασες υπάρχουν για πάντα».

Των ημετέρων άλλων: 14 διηγήματα για τους αλλοδαπούς που ζουν ανάμεσά μας, από τον Κώστα Λυμπουρή

Των ημετέρων άλλων / Κώστας Λυμπουρής. Λεμεσός: Παράκεντρο, 2014.

Ο Κώστας Λυμπουρής με το νέο του βιβλίο μας εισάγει σε ένα παράλληλο κόσμο που είναι δίπλα μας αλλά πολλές φορές τον αγνοούμε (εσκεμμένα ή μη). Μέσα από τα 14 διηγήματά του, μας ξανασυστήνει τους αλλοδαπούς που ζουν ανάμεσά μας.

Η εμπειρίες των ντόπιων με τους αλλοδαπούς συνανθρώπους τους, παράγουν διάφορα συναισθήματα:

Μερικές φορές θετικά, όπως στην περίπτωση του ψαγμένου Αφρικανού ταξιτζή στον οποίο αρέσει η ποιοτική ελληνική μουσική, του υπέρβαρου Ρώσου Βλαντιμίρ ο οποίος έδινε φιλοδώρημα στους οδηγούς ταξί ανάλογα με την μουσική που αυτοί άκουγαν κατά τη διαδρομή, της ταλαιπωρημένης Βιετναμέζας οικιακής βοηθού και του Ρουμάνου σαξοφωνίστα που αναστατώνει (με την καλή έννοια) το μικρό χωριό που τον φιλοξενεί.

Άλλες φορές τα συναισθήματα είναι αρνητικά, όπως στην περίπτωση του Γεωργιανού μαφιόζου που απειλούσε τον διπλωμάτη που είχε  ευεργετήσει την οικογένειά του.

Κάποιες από τις ιστορίες είναι συγκινητικές, όπως αυτή του κωφάλαλου αλλοδαπού μαθητή, και αυτή του Σριλανκέζου φοιτητή Αντάν ο οποίος ενώ σπούδαζε εργαζόταν σε ορθόδοξο κοιμητήριο.

Υπάρχουν ακόμα και οι χιουμοριστικές ιστορίες, όπως αυτή με τους ξένους ποδοσφαιριστές μιας κυπριακής ποδοσφαιρικής ομάδας και αυτή της κηδείας του Νιγηριανού εγκληματία Αχμέτ (του επονομαζόμενου και ως Σνέικ).

Το συγκλονιστικό άρθρο του Σπύρου Παπαγεωργίου για την αποχώρηση της Ελληνικής Μεραρχίας από την Κύπρο (1η Δεκ. 1967)

Λεπτομέρεια φωτογραφίας και το εξώφυλλο του βιβλίου του 

«Από την ΕΟΚΑ στην ΕΟΚΑ Β» (Εκδόσεις Επιφανίου) 

Τον Νοέμβριο του 1967 αποφασίστηκε από τις πολιτικές ηγεσίες σε Ελλάδα και Κύπρο η αποχώρηση της Ελληνικής Μεραρχίας (η οποία βρισκόταν εγκατεστημένη στο νησί και έδινε μεγάλο στρατηγικό πλεονέκτημα στους Έλληνες της Κύπρου).

Για το γεγονός αυτό, ο δημοσιογράφος Σπύρος Παπαγεωργίου, έγραψε την 1^η Δεκ. 1967 στην εφημερίδα Πατρίδα, ένα από τα πιο συναισθηματικά φορτισμένα και συγκινητικά άρθρα του:

«Ο γιος της μάγισσας» [το διήγημα]

Μια μάγισσα καίγεται, ένας μοναχός ερωτεύεται και γράφει ένα βιβλίο με τη βοήθεια του Διαβόλου. Μια ιστορία βασισμένη σε μύθους και θρύλους της εποχής του Μεσαίωνα. 

Ένα ιστορικό – φανταστικό διήγημα το οποίο αφορά το μύθο της δημιουργίας ενός βιβλίου, του Codex Gigas, το οποίο υπάρχει στην πραγματικότητα και σήμερα φυλάσσεται στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Σουηδίας στην Στοκχόλμη.

Το διήγημα περιλαμβάνεται στο βιβλίο: Ο γιος της μάγισσας: αλλόκοτες ιστορίες / Ανδρέας Καπανδρέου. Θεσσαλονίκη: Συμπαντικές Διαδρομές, 2012.