Για τον Ιωάννη Καρατζά, τον Κύπριο σύντροφο του
Ρήγα (Φεραίου) Βελεστινλή, υπάρχουν πολύ λίγες ιστορικές αναφορές, κυρίως από
τα Αυστριακά αρχεία της δίκης του Ρήγα και των επτά συντρόφων του.
Επίσης, οι αναφορές σε αυτόν, περιορίζονται σε
μερικά άρθρα και κάποια κεφάλαια βιβλίων.
Ο γιατρός – συγγραφέας Γεώγριος Ι. Σούρλας ο
οποίος είναι και πρόεδρος του Ινστιτούτου Διαβαλκανικής Συνεργασίας «Ρήγας
Βελεστινλής» έγραψε ένα βιβλίο για τον Ιωάννη Καρατζά, συγκεντρώνοντας σε αυτό
όλα τα ιστορικά στοιχεία που κατάφερε να εντοπίσει.
Τίτλος του βιβλίου είναι «Ιωάννης Καρατζάς: ο
Κύπριος συμμάρτυρας του Ρήγα» και εκδόθηκε στη Λευκωσία το 2018 από τις
εκδόσεις Ηλία Επιφανίου.
Ο συγγραφέας ξεκινά με τα βιογραφικά στοιχεία
του Ιωάννη Καρατζά, προσπαθώντας να υπολογίσει κάποια από αυτά (π.χ. την
εκπαίδευσή του στο Ελληνομουσείο στη Λευκωσία).
Συνεχίζει ακολουθώντας τα βήματά του στη Βιέννη
και την Πέστη, κάνοντας αναφορά και στη συγγραφική και εκδοτική δραστηριότητα
του Καρατζά.
Τέλος αναφέρεται στα γεγονότα της σύλληψης των Ελλήνων
πατριωτών από τις Αυστριακές αρχές, τη δίκη τους καθώς και την θανάτωσή τους από
τους Τούρκους.
Αντί επιλόγου, ο Σούρλας επιλέγει να παραθέσει
αποσπάσματα από ένα διήγημα του Αχιλλέα Κ. Αιμιλιανίδη (1903-1978) για τον
Ιωάννη Καρατζά το οποίο δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Νέα Εστία» με τίτλο «Ο
σύντροφος του Ρήγα», το οποίο και σχολιάζει.
Το βιβλίο τελειώνει με ένα επίμετρο για τη
συνεισφορά των Κυπρίων στους αγώνες του Ελληνικού έθνους.