Ο τελευταίος έρωτας και η κατάρα του Νίκου Καββαδία

17 Mαϊου 1974: Στο Toυρκολίμανο ο  Nίκος Kαββαδίας παρέα με τη Θεανώ Σουνά, στα δεξιά του, τη Nιόβη Παπαδημητρακοπούλου, τον Hλία Πετρόπουλο και, εκτός κάδρου, τη Mαίρη Kουκουλέ 
(Φωτ.: Hλίας X. Παπαδημητρακόπουλος)

Σύμφωνα με τους μελετητές το 1973 ο Νίκος Καββαδίας, σε μια παρουσίαση του έργου του από τον Καθηγητή Μ. Μητσάκη στο Λογοτεχνικό Εργαστήρι του Σπουδαστηρίου Νεώτερης Ελληνικής Φιλολογίας του ΑΠΘ, γνώρισε τη φιλόλογο Θεανώ Σουνά. Ο ποιητής που ήταν στα εξήντα τρία του (δυο χρόνια δηλαδή πριν πεθάνει), ερωτεύτηκε τη νεαρή φιλόλογο, η οποία τότε ήταν μόλις είκοσι πέντε ετών.

Ο έρωτάς του φυσικά δεν είχε καμία προοπτική. Αυτό ήταν κάτι που συνειδητοποιούσε ο Καββαδίας αλλά και κάτι που φαίνεται να τον πλήγωνε.

Η ιστορία με τη Θεανώ Σουνά του θύμισε μια άλλη ιστορία που έζησε πολλά χρόνια πριν στην οποία οι ρόλοι ήταν αντίστροφοι. Όταν ο Καββαδίας ήταν είκοσι ετών και τον είχε ερωτευτεί μια πενηντάχρονη. Ο Καββαδίας φυσικά δεν έμεινε σε εκείνη τη σχέση και η ερωτευμένη γυναίκα τον είχε «καταραστεί» όταν θα γίνει εξήντα να ερωτευτεί και αυτός μια νεότερή του γυναίκα για να καταλάβει πως ένοιωθε αυτή.

Από την πραγματικότητα στο ιδεώδες, μέσω του εφικτού: μια ξεχασμένη πρόταση για την αναδιοργάνωση και την ανάπτυξη της Κυπριακής Βιβλιοθήκης

Το στρατηγικό σχέδιο για την ανάπτυξη της Κυπριακής Βιβλιοθήκης παραδόθηκε με επισημότητα, από τους συγγραφείς*, στον τότε Υπουργό Παιδείας και Πολιτισμού Ανδρέα Δημητρίου τον Φεβρουάριο του 2010. Αν το σχέδιο ξεκινούσε στην ώρα του θα ολοκληρωνόταν μέχρι το 2015.

Από τότε άλλαξαν κυβερνήσεις και υπουργοί και το σχέδιο ξεχάστηκε στα συρτάρια του Υπουργείου. 

*Τσιμπόγλου, Φίλιππος Χ. και Ανδρέου, Ανδρέας Κ. Στρατηγικό σχέδιο ανάπτυξης της Κυπριακής Βιβλιοθήκης: από την πραγματικότητα στο ιδεώδες, μέσω του εφικτού. Λευκωσία, 2010. [Πρόταση που παραδόθηκε, ενώπιων δημοσιογράφων, στον πρώην Υπουργό Παιδείας και Πολιτισμού, Ανδρέα Δημητρίου, στις 9 Φεβ. 2010.]

 Στρατηγικό Σχέδιο Ανάπτυξης της Κυπριακής Βιβλιοθήκης 2010-2014. Από την πραγματικότητα στο ιδεώδες, μέσω του εφικτού

Ο Μ. Καραγάτσης και ο Βασίλης Κάρλοβιτς Γιούγκερμαν

Ο Γιούγκερμαν και τα στερνά του / Μ. Καραγάτσης. - 25η έκδ. - Αθήνα : Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 2007. 2 τ.

*Στη συγκεκριμένη έκδοση συμπεριλαμβάνεται ένα πολύ ενδιαφέρον εισαγωγικό κείμενο της Μαίρης Μικέ με τίτλο "Έμφυλη και φυλετική διαφορά στον Γιούγκερμαν". 

[Το μυθιστόρημα όπως το ξέρουμε σήμερα αποτελείται από δύο μέρη: Α’ «Γιούγκερμαν» και Β’ «Ο Γιούγκερμαν και τα στερνά του». Το πρώτο μέρος δημοσιεύτηκε σε 23 συνέχειες στη «Νέα Εστία» (Ιαν. – Δεκ. 1938). Το δεύτερο μέρος αρχικά γράφτηκε σαν δύο διαφορετικές νουβέλες με τίτλο «Το βουνό των λύκων» και «Ο γυρισμός του Γιούγκερμαν». Πρωτοδημοσιεύτηκαν στη «Νέα Εστία» το 1939 και κυκλοφόρησαν αυτοτελώς με τον τίτλο «Τα στερνά του Γιούγκερμαν» (Πυρσός, 1941). Στη μορφή που γνωρίζουμε σήμερα το μυθιστόρημα δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά τις χρονιές 1957-1958.]

Ο Μ. Καραγάτσης (κατά κόσμο Δημήτρης Ροδόπουλος, 1908-1960), μέσα από αυτό το πληθωρικό μυθιστόρημα μας τον τρόπο ζωής, τις συνήθεις και την ηθική που επικρατούσε την εποχή στην οποία αναφέρεται (δεκαετίες του 20 και του 30). Οι αναλυτικές περιγραφές των γυναικείων χαρακτήρων του βιβλίου αλλά και συγκεκριμένων περιοχών όπως για παράδειγμα του Πειραιά μας κάνουν να υποψιαζόμαστε ότι είναι βγαλμένες μέσα από πραγματικές εμπειρίες του ίδιου του συγγραφέα.

Ακτίνες του βορρά: ένα «θαμμένο» τραγούδι του Διονύση Σαββόπουλου

"Ο Βορράς σου είναι εκεί στη Λευκωσία, στον Χρυσόστομο πλάι στην πράσινη γραμμή και δεν δέχεται άλλη ομοσπονδία μόνο των Βαλκανίων την Βυζαντινή." 

Το τραγούδι "Ακτίνες του βορρά" είναι ένα υπέροχο μελωδικό τραγούδι που έγραψε (στίχους και μουσική)  ο Διονύσης  Σαββόπουλος και ερμηνεύει ο ίδιος στο δίσκο του «Μη πετάξεις τίποτα» (1994).

Οι στίχοι αναφέρονται σε διάφορες περιοχές οι οποίες σχετίζονται, άμεσα ή έμμεσα, με την ελληνική ιστορία: Πέλλα, Βεργίνα, Ιάσιο, Κερύνεια, όρος Ταύρος, Τεργέστη, Εύξεινος Πόντος, Αττική, Αθήνα, Λευκωσία, Βαλκάνια  και Βυζάντιο. Στους στίχους αναφέρονται επίσης και τα ιστορικά πρόσωπα: ο μελοποιός Ιωάννη Κουκουζέλη (π. 1280-1360), ο αγιογράφος Μανουήλ Πανσέληνος (13^ος-14^ος αι.) και ο αρχιεπίσκοπος Κύπρου Χρυσόστομος Α’ (1927-2007).

Το τραγούδι είναι επηρεασμένο από το Μακεδονικό ζήτημα το οποίο βρισκόταν στην επικαιρότητα όταν γράφονταν οι στίχοι. Έχει, όμως, κι άλλες πολιτικές προεκτάσεις αφού ο συνθέτης αναφέρεται εναντίον της ομοσπονδιακής λύσης του Κυπριακού και συντάσσεται με τις αντιομοσπονδιακές απόψεις του τότε αρχιεπίσκοπου Κύπρου Χρυσόστομου Α’: «Ο Βορράς σου είναι εκεί στη Λευκωσία, στον Χρυσόστομο πλάι στην πράσινη γραμμή και δεν δέχεται άλλη ομοσπονδία μόνο των Βαλκανίων την Βυζαντινή». 

Είναι ακριβώς γι’ αυτό το λόγο που (υποψιάζομαι) ότι το τραγούδι έχει «θαφτεί» και δεν ακούγεται ούτε στα ραδιόφωνα και τις τηλεοράσεις αλλά ούτε και στις συναυλίες του ίδιου του Σαββόπουλου (ακόμα και όταν το τραγούδι ζητηθεί από το κοινό)!

Πως ο Γιώργος Σεφέρης πίκρανε τον Νίκο Καββαδία

Οι διαπροσωπικές σχέσεις των καταξιωμένων λογοτεχνών πάντα έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον.

Ο Νίκος Καββαδίας διηγήθηκε ένα περιστατικό με πρωταγωνιστές τον ίδιο και τον νομπελίστα ποιητή Γιώργο Σεφέρη το οποίο τον πίκρανε πολύ. Συγκεκριμένα, κατά τη διάρκεια των ταξιδιών του, και συγκεκριμένα το 1954, συνέβη το εξής περιστατικό: Ενώ ο ποιητής εργαζόταν σε "ποστάλι" (καράβι μικρών αποστάσεων, επιβατηγό),ταξίδεψε με το καράβι του ο Γιώργος Σεφέρης. 

Τόσο κατά την τυπική υποδοχή των ταξιδιωτών, όσο και κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, ο Σεφέρης δεν μπήκε καν στη διαδικασία να χαιρετίσει τον Καββαδία.

(Μαρτυρία Γιώργου Γεωργουσόπουλου, φιλόλογου – καθηγητή Πανεπιστημίου Αθηνών)

Literra.gr: Όλο το ελληνικό λογοτεχνικό διαδίκτυο σε μια σελίδα

[Τελευταία ενημέρωση Ιούν. 2018: Το Literra.gr σταμάτησε να λειτουργεί...]

Προς όλους τους λάτρεις της λογοτεχνίας:

Πως θα σας φαινόταν αν παρουσιάζονταν μπροστά την οθόνη του υπολογιστή ή του τηλεφώνου σας όλες οι ειδήσεις που αφορούν λογοτεχνικά θέματα, λίγα μόλις δευτερόλεπτα μετά τη δημοσίευσή τους στο διαδίκτυο; 

Αν ακόμη οι ειδήσεις αυτές ήταν ταξινομημένες ανά χρονική δημοσίευση και αν με το πάτημα ενός κουμπιού μπορούσατε να διαβάσετε την είδηση που επιλέξατε;

Όλα αυτά γίνονται στο Littera.gr!

Ο ιστότοπος www.literra.gr αποτελεί ουσιαστικά ένα συναθροιστή των ελληνικών λογοτεχνικών ιστοτόπων και ιστολογίων.

Στο Literra.gr μπορεί ο ηλεκτρονικός αναγνώστης να παρακολουθεί άμεσα τη ροή αναρτήσεων από 250 λογοτεχνικούς δικτυακούς τόπους και ιστολόγια και αφού επιλέξει τι τον ενδιαφέρει, μπορεί με ένα κλικ να μεταφέρεται στην ανάρτηση που επέλεξε για να τη διαβάσει.

Η όλη προσπάθεια είναι μια πρωτοβουλία της “ΑνοικτήςΒιβλιοθήκης OPENBOOK” η οποία εκτός από το Literra. gr, έχει επίσης αναλάβει την καταγραφή και την προώθηση των ελληνικών ηλεκτρονικών βιβλίων (e-books) που κυκλοφορούν ελευθέρα στο διαδίκτυο, αλλά και τη δημιουργία δικών της ηλεκτρονικών βιβλίων.

Η λογοκρισία και η ιστορία του βιβλίου "Νόμων συγγραφή" του Πλήθωνα Γεμιστού

Γεμιστός, Πλήθωνας. Νόμων συγγραφή [χειρόγραφο], 14??.

Νόμων συγγραφή: ένα όραμα για μια ιδανική πολιτεία / Γεώργιος Γεμιστός-Πλήθων; επιμ. Δημήτριος Κ. Χατζημιχαήλ ; μετ. Δημήτριος Κ. Χατζημιχαήλ.  Θεσσαλονίκη: Ζήτρος, 2005.

«[...] Ο Πλήθων είναι μια από τις πιο ενδιαφέρουσες και ταυτόχρονα ελκυστικές μορφές της πρώιμης Αναγέννησης. Εκπροσωπεί τις αναγεννησιακές τάσεις της περιόδου των Παλαιολόγων και την επιρροή τους στην μεγάλη Αναγέννηση στην Ιταλία, ανανεώνει και μετοχετεύει τις φιλοσοφικές σκέψεις του (Νέο-) Πλατωνισμού σε ένα δικό του σύστημα, και από την άλλη μεριά είναι ένας πρόδρομος της νεοελληνικής πολιτικής και πολιτισμικής συνείδησης. Γι' αυτό μπορούμε να τον ονομάσουμε (παραφράζοντας μια έκφραση του Woodhouse) τον τελευταίο των αρχαίων και τον πρώτο των νέων Ελλήνων.
Στη «Νόμων Συγγραφή», την οποία ο Πλήθων έγραψε, όπως τα περισσότερα έργα του, σε αρκετά προχωρημένη ηλικία, συνοψίζεται η φιλοσοφική, θεολογική και κοινωνική σκέψη του. Δυστυχώς σώζονται σήμερα μόνο 16 από τα 101 κεφάλαια της Συγγραφής, διότι ήταν γραμμένα και ξεχωριστά από το χειρόγραφο του συνολικού έργου, το οποίο μετά το θάνατο του Πλήθωνος στο Μυστρά στις 26 Ιουνίου 1452 έφτασε στα χέρια της Θεοδώρας Ασενίνας, της γυναίκας του Δημητρίου Παλαιολόγου.

Ο «Αποχαιρετισμός» του Γιάννη Ρίτσου στον Γρηγόρη Αυξεντίου

3 Μαρτίου 1957.
Στην Κύπρο μαίνεται ο εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας εναντίον των βρετανών με στόχο την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. 
Ο εικοσιεννιάχρονος υπαρχηγός της ΕΟΚΑ Γρηγόρης Αυξεντίου μετά από προδοσία,περικυκλώνεται μέσα στο κρησφύγετο του, από βρετανούς στρατιώτες. Διατάζει τους συντρόφους του να παραδοθούν και συνεχίζει να πολεμάει μόνος του μέχρι που οι αντίπαλοί του με τη βοήθεια ελικοπτέρου τον καίνε ζωντανό. 

Το γεγονός αυτό συγκλόνισε τον μεγάλο ποιητή Γιάννη Ρίτσο ο οποίος έγραψε ένα από τα συγκλονιστικότερα ποιήματα του με τίτλο «Αποχαιρετισμός».

Ακούστε τον ίδιο τον ποιητή να το απαγγέλλει:

“Φίλων Σοφίες”: ένα πρωτοποριακό eBook με 203 αποφθέγματα

Φίλων σοφίες: 203 αποφθέγματα κυκλοφορούν ελεύθερα [e-book] / Διάφοροι (ηλεκτρονική συνύπαρξη συγγραφέων – αναγνωστών). [χ.τ.]: Island of Man, 2014.

Η ιδέα για αυτό το βιβλίο ήταν του Νικόλα Σμυρνάκη ο οποίος μάζεψε από διάφορους συγγραφείς αλλά και από απλούς αναγνώστες, πρωτότυπα αποφθέγματα δημιουργώντας αυτό το ηλεκτρονικό βιβλίο (e-book). Όπως αναφέρει ο Ν. Σμυρνάκης στον αντι-πρό-λογο, το βιβλίο αποτελείται από «203 αποφθέγματα, πρωτότυπες σκέψεις κάποιες από τις οποίες προέκυψαν μέσα από τη σελίδα του ανθρώπου στο ΝηΣί (http://www.face­book.com/man.of.island), άλλες ζητήθηκαν σε ηλεκτρονικό γάμο από τους ψηφιακούς γονείς τους, άλλες προέκυψαν μέσα από συζητήσεις και αναρτήσεις σε φεϊσμπουκικά προφίλ και διαδικτυακά αμφάς κι άλλες – οι περισσότερες – υπήρξαν παραγγελιές που ικανοποιήθηκαν με προσωπικά μηνύματα που εστάλησαν μέσα σε διαδικτυακά μπουκάλια».

Στο βιβλίο συμμετέχουν με δικά τους αποφθέγματα και μερικοί καταξιωμένοι συγγραφείς όπως οι: Μάρω Βαμβουνάκη, Νίκος Δήμου, Γιάννης Καλπούζος, Μάνος Κοντολέων, Βαγγέλης Ραπτόπουλος, Άρης Σφακιανάκης, Πασχαλία Τραυλού κ.α.

* Στον αριθμό 59 μπορείτε να διαβάσετε και το δικό μου απόφθεγμα:

“Μέσα από τα μυθιστορήματα μαθαίνεις τις αλήθειες που σου κρύβει η πραγματικότητα.”