Εθνική και Πανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη του Ζάγκρεμπ (Κροατίας) / National and University Library In Zagreb (Croatia)

(Σημειώσεις από την παρουσίαση που έκανα στη Βιβλιοθήκη Πανεπιστημίου Κύπρου στις 3 Μαρτ. 2017, με αφορμή την επίσκεψή μου στην Εθνική και Πανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη του Ζάγκρεμπ, 4-7 Ιουν. 2016)

 Ιστορία

Αρχές του 17^ου αιώνα (δεν υπάρχουν έγγραφα που να αποδεικνύουν την ακριβή ημερομηνία ιδρύσεως της Βιβλιοθήκης). Πιθανή ημερομηνία 1607 με την κάθοδο Ιησουιτών στο Ζάγκρεμπ και την ίδρυση του πρώτου σχολείου (του οποίου αποτέλεσε την πρώτη βιβλιοθήκη).

1776 – βιβλιοθήκη της Ακαδημίας Επιστημών (Academy of Science), μετά τη διάλυση των Ιησουιτών.

1814 – η βιβλιοθήκη της Ακαδημίας Επιστημών γίνεται δημόσια.

1837 – αναγνωρίζοντας την σπουδαιότητα της για το έθνος ο επικεφαλής της κροατικής εκπαίδευσης (Antun Kukuljevic), σε εγκύκλιό του αποκάλεσε την βιβλιοθήκη «Δημόσια και Εθνική Βιβλιοθήκη». Την ίδια χρονιά, με διάταγμα του Ούγγρου αντιβασιλέα, καθιερώθηκε η δια νόμου κατάθεση (legal deposit) στη Βιβλιοθήκη όλων των βιβλίων που εκδίδονταν στην Κροατία και τη Σλαβονία.

1874 – Ίδρυση του Πανεπιστημίου του Ζάγκρεμπ και η Βιβλιοθήκη γίνεται μέρος του και αναπτύσσεται και σαν ακαδημαϊκή βιβλιοθήκη διατηρώντας όμως τον ρόλο της και σαν εθνική.  Ο ρόλος που διαδραμάτισε ήταν σπουδαίος αφού για ένα ολόκληρο αιώνα το Πανεπιστήμιο του Ζάγκρεμπ ήταν το μοναδικό πανεπιστήμιο της χώρας.

1875 – Ανέλαβε διευθυντής της Βιβλιοθήκης ο Ivan Kostrencic ο οποίος ήταν ο πρώτος εκπαιδευμένος Κροάτης βιβλιοθηκονόμος. Οργάνωσε τη Βιβλιοθήκη με βάση το μοντέλο των Αυστριακών πανεπιστημιακών βιβλιοθηκών και εμπνεύστηκε από το πνεύμα της ευρωπαϊκής βιβλιοθηκονομίας της εποχής και κατάφερε να εκσυγχρονίσει τη Βιβλιοθήκη. Έφτιαξε τους κανονισμούς της Βιβλιοθήκης (1876).

1883 – Η Βιβλιοθήκη μετακόμισε από το κέντρο της πόλης στο χώρο του πανεπιστημίου. Royal University Library.

1913 – Νέο κτήριο ειδικά για τη Βιβλιοθήκη ενσωματώνοντας και την Μητροπολιτική Βιβλιοθήκη (Metropolitan Library). 125.000 τόμοι. Η Βιβλιοθήκη αγκαλιάστηκε από τον Κροατικό λαό και πολλοί ντόπιοι καλλιτέχνες δώρισαν σε αυτή τα έργα τους.

1995 – Νέο σύγχρονο κτήριο (το δεύτερο που κτίστηκε μέσα στον 20^ο αιώνα αιώνα για την Εθνική και Πανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη της Κροατίας). Κτισμένη από γυαλί και ατσάλι σε 6 επίπεδα με τις περισσότερες συλλογές της προσβάσιμες (για πρώτη φορά) στο κοινό. Graphic Art Collection – the oldest largest and most extensively studied collection in Croatia.  

To 2007 η Βιβλιοθήκη είχε 19,372 χρήστες και 347,650 επισκέψεις (1302 / ημέρα). Οι περισσότεροι χρήστες (15,469) ήταν φοιτητές του Πανεπιστημίου του Ζάγκρεμπ και άλλων πανεπιστημίων και σχολών.

Συνεχές πρόγραμμα ψηφιοποίησης των σημαντικότερων βιβλίων έχει αυξήσει τη χρήση τους (1,065,885 χρήστες χρησιμοποίησαν υλικό της Βιβλιοθήκης μέσω της ιστοσελίδας της. 2,920 / ημέρα).

24 Ώρες Βιβλιοθήκη: (από Δευτέρα – Παρασκευή 8:00 – 15:00) σε 7/24. Σαν αναγνωστήριο με 151 θέσεις. (Από Απρίλιο – Δεκέμβριο 2007 / 14,177 χρήστες).

Το υπουργείο Επιστημών (Ministry of Science) στο οποίο υπάγονται όλες οι ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες χρηματοδοτεί όλη τη Βιβλιοθήκη.

Το υπουργείο Πολιτισμού χρηματοδότησε την απόκτηση των συστημάτων της Βιβλιοθήκης.

Γενικά με τις βιβλιοθήκες εμπλέκονται 3 υπουργεία (Πολιτισμού, Εκπαίδευσης και Επιστημών) κάτι που δημιουργεί μπέρδεμα…

Οργανόγραμμα

Διοικητικό Συμβούλιο

1.    Γραφείο του Γενικού Διευθυντή

                        Επικεφαλής διευθυντής

                                    Διευθυντής της Εθνικής Βιβλιοθήκης (4 χρόνια θητεία)

                                    Διευθυντής της Πανεπιστημιακής Βιβλιοθήκης (4 χρόνια θητεία)

2.    Κροατικό Ινστιτούτο Βιβλιοθηκονομίας

Ανάπτυξη Βιβλιοθηκών και Βιβλιοθηκονομίας

Ανάπτυξη Ψηφιακών Βιβλιοθηκών

Ακαδημαϊκές ανταλλαγές και συνεχιζόμενη εκπαίδευση

3.    Τμήμα προσκτήσεων και ανάπτυξης συλλογής

Διαχείριση και ανάπτυξη της συλλογής Croatica (που έχουν σχέση με την Κροατία)

Διαχείριση και ανάπτυξη των πανεπιστημιακών συλλογών

4.    Μονάδα επεξεργασίας

Επεξεργασία υλικού (αναδρομική καταλογογράφηση)

Επεξεργασία νέου υλικού

Παρακολούθηση και ανάλυση περιεχομένου

5.    Βιβλιογραφικό κέντρο

Δημιουργία Εθνικής Βιβλιογραφίας

Τμήμα ISBN, ISSN, ISMN κτλ

6.    Τμήμα ειδικών συλλογών

Συλλογή χειρόγραφων και παλιών βιβλίων

Συλλογές εκτυπώσεων

Συλλογή χαρτών και ατλάντων

Μουσική συλλογή και ακουστικό υλικό

7.    Τμήμα Προστασίας και αποθήκευσης

Συντήρηση και αποκατάσταση υλικού

Επανεγγραφή και φωτοτύπηση (για λόγους προστασίας)

Αποθήκευση εξοπλισμού δεσίματος της Βιβλιοθήκης

8.    Τμήμα Εξυπηρέτησης χρηστών

Κέντρο πληροφόρησης

Αναγνωστήριο (επιστημονική και εξειδικευμένη πληροφόρηση)

9.    Τμήμα υποθέσεων κοινού

Γραμματεία

Γραφείο Χρηματοδότησης και Οικονομικών

Γραφείο Μάρκετινγκ και Επικοινωνίας

Γραφείο Συντήρησης

Γραφείο Ασφάλειας

10. Τμήμα Πληροφορικής

Γραφείο Πληροφορικής και Ανάπτυξης

Γραφείο Υποδομών

  

 Στην ΕΠΒΚ εργάζονται περίπου 300 άτομα τα οποία ανήκουν στις ακόλουθες κατηγορίες: 1. Βοηθοί Βιβλιοθηκονόμοι (άτομα χωρίς πτυχίο βιβλιοθηκονομίας), 2. Βιβλιοθηκονόμοι (με πτυχίο βιβλιοθηκονομίας) 3. Ανώτεροι (Senior) βιβλιοθηκονόμοι (οι οποίοι προάγονται σε αυτή τη θέση μετά από αξιολόγηση των δημοσιεύσεων και του έργου που έχουν να επιδείξουν – η αξιολόγηση γίνεται από το αρμόδιο υπουργείο Πολιτισμού) και 4. Σύμβουλοι βιβλιοθηκών (Library Consultant), οι οποίοι γίνονται επίσης μετά από αξιολόγηση. [αξιολογήσεις μετά από 7 χρόνια προϋπηρεσίας στην προηγούμενη θέση]

*Όλοι οι βιβλιοθηκονόμοι, ένα χρόνο μετά την πρόσληψή τους πρέπει να περάσουν συγκεκριμένες εξετάσεις που ετοιμάζει το υπουργείο Πολιτισμού, προκειμένου να μονιμοποιηθούν.

Δεν υπάρχει διαχωρισμός μεταξύ βιβλιοθηκονόμων που εργάζονται στην Εθνική ή την Πανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη (όλοι είναι εργαζόμενοι του ενιαίου ιδρύματος που ονομάζεται Εθνική και Πανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη).

Κροατικό Ινστιτούτο για τη Βιβλιοθηκονομία (Croatian Institute for Librarianship)

Ο ρόλος του είναι να συμβουλεύει και να καθοδηγεί τις άλλες βιβλιοθήκες (όλων των ειδών) της χώρας.

Εκδίδει βιβλία, εγχειρίδια και αναπτύσσει ερευνητικά προγράμματα που αφορούν τις κροατικές βιβλιοθήκες, τα αρχεία και τα μουσεία.

Επίσης είναι υπεύθυνο για τις συλλογές που αφορούν την πολιτιστική κληρονομιά της Κροατίας, την αγορά Βάσεων Δεδομένων για όλα τα πανεπιστήμια, για την τυποποίηση και την δημιουργία κανόνων καταλογογράφησης (Croatian Cataloguing Rules), για εκπαιδεύσεις, κτλ.

Στο πανεπιστήμιο του Ζάγκρεμπ, όπως και σε κάποια άλλα πανεπιστήμια της χώρας υπάρχουν σχολές βιβλιοθηκονομίας. Η διάρκεια των σπουδών σε αυτές τις σχολές είναι 3 χρόνια για το πρώτο πτυχίο και 2 για το μάστερ. Στο πανεπιστήμιο του Ζάγκρεμπ υπάρχει και διδακτορικό στη βιβλιοθηκονομία.

Σε όλη την Κροατία υπάρχουν περίπου 100 βιβλιοθήκες στις οποίες εργάζονται γύρω στους 1000 βιβλιοθηκονόμους. Δεν υπάρχει ανεργία στον κλάδο.

7 πανεπιστήμια σε όλη την Κροατία.

[Υπάρχει και η Croatian Library Association η οποία υπάγεται στην Εθνική Βιβλιοθήκη] Τοπικές υποεπιτροπές. Ο πρόεδρος της Ένωσης 2+2 χρόνια θητεία.

Σχολικές Βιβλιοθήκες

Πριν μερικά χρόνια η κατάσταση ήταν όπως και στην χώρα μας. Κατάφεραν όμως να το αλλάξουν! Όλα τα σχολεία τώρα εργοδότου βιβλιοθηκονόμους οι οποίοι αξιολογούνται και από το υπουργείο Πολιτισμού και από το υπουργείο Παιδείας.

Βιβλιογραφικό Κέντρο

Εργάζονται 28 άτομα.

Φτιάχνουν την εθνική βιβλιογραφία (τρέχουσα και αναδρομική)

Βιβλιογραφίες

            Τρέχουσα Βιβλιογραφία

                        Βιβλίων

                        Άρθρων

                        Περιοδικών

                        Καταλογογράφηση κατά την έκδοση (Cataloguing In Publication – CIP): περίπου 6000 / χρόνο (5000 η Εθνική και 1000 οι υπόλοιπες 5 βιβλιοθήκες που ασχολούνται με το θέμα.

            Αναδρομική Βιβλιογραφία (1835-1940) 25 τ.

                        Βιβλίων

(Βιβλία που αφορούν την Κροατία, την κροατική γλώσσα, εντός και εκτός Κροατίας)

Ταυτοποιήσεις (Identifications)

            ISBN

            ISSN

            ISMN

Δίνουν τους αριθμούς χωρίς χρέωση. Ζητούν από τους εκδότες τα εκδοτικά τους πλάνα για το έτος και δεσμεύουν για αυτούς ένα block αριθμό ISBN. Περίπου 10000 εκδότες.

Ψηφιοποίηση – Αποθετήρια

Χρησιμοποιούν διάφορα λογισμικά λόγω πολλών προγραμμάτων ψηφιοποίησης στα οποία συμμετέχουν.

Έχουν μια απλή ιστοσελίδα και χρησιμοποιούν το Indico (λογισμικό ανοικτής πρόσβασης που επιτρέπει την αυτόματη αντιγραφή μεταδεδομένων από τον OPAC).

Στέλνουν μεταδεδομένα (εμπλουτισμένο Dublin Core) και υλικό που δεν υπόκειται στον νόμο του Copyright, στη Europeana

Εθνικό Αποθετήριο πτυχιακών διατριβών (λογισμικό ανοικτού κώδικα, ISLANDORA). Μαζεύουν όλες τις πτυχιακές εργασίες από το πρώτο πτυχίο μέχρι και το Διδακτορικό. Κάθε φοιτητής είναι υποχρεωμένος να καταθέσει την διατριβή του και στο αποθετήριο του πανεπιστημίου του και στο Εθνικό Αποθετήριο.

Παροχή βοήθειας σε άλλα ιδρύματα της χώρας να φτιάξουν το δικό τους αποθετήριο.

Η Βιβλιοθηκη απόφασίζει τι θα ψηφιοποιηθεί. Το υπουργείο Πολιτισμού χρηματοδοτεί κάποιες ψηφιοποιήσεις.

Στη ψηφιοποιηση εργάζονται περίπου 10 άτομα (4 με πλήρη απασχόληση).

Αρχείο Κροατικών ισοτόπων ( Croatian Web Archive) από το 2004  – Τα κριτίρια είναι να αφορούν την Κροατία και να είναι από Κροάτες και αποφασίζουν αν η ιστοσελίδα, ιστολόγιο κτλ πρέπει να συμπεριληφθεί). Τα παίρνουν με harvesting και τα οργανώνουν κατά θέμα (π.χ. εκλογες): http://haw.nsk.hr/

Σύστημα Βιβλιοθήκης

Αρχικά είχαν ένα Κροατικό σύστημα βιβλιοθήκης το Trolis. Από εκεί μεταπήδησαν στο Voyager και από εκεί στο ALEPH (2007).

Με την αλλαγή του συστήματος πέρασαν από UniMARC σε MARC21.

Η μεταφορά δεδομένων στο ALEPH τους πήρε μερικά χρόνια και τους ταλαιπώρησε αρκετά. Μετέφεραν στο νέο σύστημα μόνο τις βιβλιογραφικές εγγραφές και έχασαν τους δανεισμούς, τις παραγγελίες καθώς και κάποια από τα βιβλιογραφικά δεδομένα.

Ο κατάλογός τους έχει περίπου ένα εκατομμύριο εγγραφές.

Η Βιβλιοθήκη είναι υπεύθυνη για το ALEPH και για τη διακίνηση των αδειών χρήσης σε όλες τις ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες της χώρας στις οποίες προσφέρουν πρώτου βαθμού υποστήριξη. Αυτοί μιλούν με την κατασκευάστρια εταιρεία (Ex Libris) για σοβαρότερα θέματα. Το κέντρο της Ex Libris που τους υποστηρίζει βρίσκεται στη Βιέννη.

Η Βιβλιοθήκη οργανώνει την εκπαίδευση των άλλων βιβλιοθηκών, φτιάχνει οδηγούς χρήσης και οργανώνει σχετικό συνέδριο μια φορά τον χρόνο.

Οι άλλες βιβλιοθήκες πληρώνουν στην Εθνική 1000  Kuna (135 ευρώ) / άδεια.

Στο Γραφείο Συστήματος Βιβλιοθήκης εργάζονται: 4 βιβλιοθηκονόμοι, 1 βιβλιοθηκονόμος συστήματος, 1 αναλυτής βάσεων δεδομένων και 1 ειδικός σε θέματα πληροφοριών (σύνολο 7 άτομα).

Τα καθήκοντά τους είναι η εκπαίδευση βιβλιοθηκονόμων, η επικοινωνία με την Ex Libris, η διασφάλιση της ομαλής λειτουργίας του συστήματος, η διασφάλιση της ποιότητας των μεταδεδοέμων κτλ.

Δεν ασχολούνται καθόλου με αποθετήρια, ψηφιοποίηση, ιστοσελίδες.

Ακόμα δεν έχουν Συλλογικό κατάλογο της χώρας. Σκοπεύουν να ξεκινήσουν ενοποιώντας τους καταλόγους όλων των βιβλιοθηκών που έχουν το ALEPH και μετά να ενώσουν και τις υπόλοιπες μέσω VuFind.

Κέντρο Συνεχούς Εκπαίδευσης Βιβλιοθηκονόμων

Το Κέντρο ασχολείται με την εκπαίδευση τόσο των βιβλιοθηκονόμων όσο και των βοηθών βιβλιοθηκονόμων. 

Υπάρχει οκταμελές συμβούλιο που καταρτίζει τα προγράμματα. Στόχος των προγραμμάτων αυτών είναι το φρεσκάρισμα των γνώσεων των βιβλιοθηκονόμων αλλά και η απόκτηση νέων ικανοτήτων.

Τις διαλέξεις τις κάνουν ακαδημαϊκοί  αλλά και βιβλιοθηκονόμοι. Όλοι όσοι συμμετέχουν παίρνουν πιστοποιητικό παρακολούθησης χωρίς κάποια αξιολόγηση. 

Αυτή τη στιγμή τρέχουν 17 εκπαιδευτικά προγράμματα μερικά από τα οποία αφορούν: Πνευματική ελευθερία, Υπηρεσίες βιβλιοθηκών, Κτίρια και συλλογές, Βιβλιογραφία.

Αρχικά η χρηματοδότηση των εκπαιδεύσεων γινόταν από το υπουργείο Πολιτισμού και ήταν δωρεάν προς τους συμμετέχοντες. Λόγω οικονομικών δυσκολιών όμως, σταμάτησε η χρηματοδότηση και τώρα οι συμμετέχοντες πληρώνουν δίδακτρα.

Υπάρχει ειδικό τμήμα στη Βιβλιοθήκη, με διεθνή βιβλιογραφία για την εκπαίδευση των βιβλιοθηκονόμων.

Προσκτήσεις

Οι προσκτήσεις στη Βιβλιοθήκη γίνονται με τους πιο κάτω τρόπους:

1.    Κατά νόμο κατάθεση (Legal deposit)

Κάθε εκδότης είναι υποχρεωμένος δια νόμου να καταθέτει 9 αντίτυπα κάθε βιβλίου του στην Εθνική Βιβλιοθήκη. Από αυτά, τα 2 αντίτυπα μένουν στην Εθνική Βιβλιοθήκη, τα 6 στέλνονται από ένα στις άλλες ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες της χώρας και 1 αντίτυπο στέλνεται στο μοναδικό Κροατικό πανεπιστήμιο που βρίσκεται στη Βοσνία.

Η Κατά νόμο κατάθεση και αυτή η διαδικασία αποστολής τους αφορά όλα ανεξαιρέτως τα βιβλία (ακόμα και τα παιδικά, τεύχη περιοδικών, grey literature). Από αυτή τη διαδικασία η Βιβλιοθήκη αποκτά περίπου 17000 νέους τίτλους κάθε χρόνο.

Από τα 2 αντίτυπα που κρατά η Εθνική Βιβλιοθήκη, το ένα μένει στο αρχείο – είναι μεν ανάμεσα στα ράφια - αλλά δεν δανείζεται.

Όποιος εκδότης παραβεί τον νόμο για τα 9 αντίτυπα, χάνει την χρηματοδότηση που δικαιούται από το υπουργείο Πολιτισμού. Πάνω σε κάθε βιβλίο ο εκδότης είναι υποχρεωμένος να τυπώνει και την τιμή του βιβλίου.

2.    Δωρεές

Ο κάθε δωρητής παραθέτει λίστα με τα βιβλία που θέλει να δωρίσει και το Τμήμα αποφασίζει ποια από αυτά θα αποδεχτεί. Εξαίρεση γίνεται σε μεγάλες συλλογές από πολύ σημαντικά πρόσωπα.  Υπάρχουν κανόνες τους οποίους ακολουθούν για το ποιες δωρεές θα αποδέχονται (IFLA guidelines for gifts).

Στον ηλεκτρονικό κατάλογο της Βιβλιοθήκης φαίνεται σε σημείωση ποιος είναι ο δωρητής – αυτό όμως ισχύει μόνο για τα σημαντικά πρόσωπα, όχι για όλους τους δωρητές.

Όλοι οι δωρητές λαμβάνουν ευχαριστήρια επιστολή και δημιουργείται αρχείο δωρητών.

3.    Αγορές

Για αγορά έχουν κονδύλι μόνο 30000 δολάρια τον χρόνο. Με αυτά αποκτούν μερικές εκατοντάδες βιβλία τον χρόνο. Δεν υπάρχει κάποια επίσημη διαδικασία από τους πανεπιστημιακούς ώστε αυτοί να εισηγούνται βιβλία για αγορά. Ωστόσο, όταν γίνονται τέτοιες εισηγήσεις είναι καλοδεχούμενες και λαμβάνονται υπόψη. Ο καθένας μπορεί να εισηγηθεί τίτλους για αγορά. Τον τελικό λόγο τον έχει ο επικεφαλής του τμήματος.

Τις αγορές των ηλεκτρονικών πηγών προσπαθούν να τις αγοράζουν μαζικά για όλες τις πανεπιστημιακές βιβλιοθήκες της χώρας.

4.    Ανταλλαγές υλικού με άλλες βιβλιοθήκες της Κροατίας και του εξωτερικού)

Μερικές εκατοντάδες

Ανταλλάζουν τα πολλαπλά τους αντίτυπα. Μερικές φορές αγοράζουν κάποια βιβλία προκειμένου να τα στείλουν σε βιβλιοθήκες που τα χρειάζονται και που είναι διατεθειμένες να το ανταλλάξουν με κάτι που χρειάζονται.

Από τις δωρεές συνήθως κρατούν ένα αντίτυπο εκτός αν θεωρήσουν ότι μπορούν να το ανταλλάξουν, τότε δέχονται περισσότερα από ένα αντίτυπα.

Υπάρχει ειδική συλλογή για βιβλία που αφορούν την Κροατία και εκδίδονται στο εξωτερικό (κάτι σαν τη δική μας Κυπρολογική Συλλογή). Στη συλλογή αυτή υπάρχουν βιβλία μεταναστών Κροατών καθώς και υλικό που αναφέρεται στην Κροατία, , μεταφράσεις Κροατών συγγραφέων σε άλλες γλώσσες κτλ.

Το υλικό της συλλογής αποκτάται μέσω αγορών ή ανταλλαγών με άλλες βιβλιοθήκες.

Καταλογοράφηση

Καταλογογραφούν όλα τα βιβλία και τα στέλνουν ανάλογα στα κλειστά ή τα ανοιχτά βιβλιοστάσια. Στα ανοιχτά βιβλιοστάσια τοποθετούν τα πιο χρήσιμα βιβλία – κυρίως αυτά που χρησιμοποιούν  οι φοιτητές του πανεπιστημίου.

Τα βιβλία που βρίσκονται σε κλειστά βιβλιοστάσια (στο υπόγειο του κτηρίου) μπορεί ο χρήστης να τα ζητήσει μέσω ειδικού εντύπου που συμπληρώνει και σε λίγα λεπτά το έχει μπροστά του. Τα βιβλία ανεβαίνουν μέσω ειδικού μηχανισμού από το υπόγειο στον πάγκο δανεισμού που το ζήτησε ο χρήστης.

Όσα βιβλία δεν δανείζονται μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ανάγνωση εντός της Βιβλιοθήκης.

Για την καταλογογράφηση χρησιμοποιούν δικούς τους Εθνικούς Κανόνες Καταλογογράφησης τους οποίους όμως θα αναθεωρήσουν (οι 3 πανεπιστημιακές σχολές Βιβλιοθηκονομίας της χώρας, η Ένωση Βιβλιοθηκονόμων) και θέλουν να ακολουθήσουν το RDA (Resource Description and Access).

Πριν 10 χρόνια μεταφέρθηκαν από UniMARC σε MARC21 και θεωρούν πολύ ορθή την συγκεκριμένη απόφασή τους.

Για καταλογογράφηση χρησιμοποιούν το UDC (Universal Decimal Classification) όπως και όλες οι άλλες βιβλιοθήκες στην Κροατία (με εξαίρεση τις ιατρικές βιβλιοθήκες της χώρας που χρησιμοποιούν το DDC).

Όσον αφορά τα θέματα χρησιμοποιούν ένα δικό τους σύστημα το οποίο βασίζεται στις θεματικές επικεφαλίδες του Library of Congress.

Καταλογογραφούν όλα τα έντυπα φυλλάδια κτλ (grey literature) τα οποία τοποθετούν σε φακέλους και κουτιά.

Κατά την παραλαβή του βιβλίου μπαίνει σφραγίδα, barcode και γίνεται μια πρόχειρη καταλογογράφηση με τα βασικά στοιχεία του βιβλίου. Στη συνέχεια το βιβλίο στέλνεται στο τμήμα καταλογογράφησης για πλήρη καταλογογράφηση.

Το τμήμα καταλογογράφησης δεν έχει σχέση με το Βιβλιογραφικό Κέντρο που κάνει το CIP.

Στο CIP δίνονται τα βασικά στοιχεία και ο μοναδικός αριθμός που παραπέμπει στην εγγραφή που βρίσκεται στον Online κατάλογο της Βιβλιοθηκης.

Στο τμήμα καταλογογράφησης απασχολούνται 49 άτομα που ασχολούνται με καταλογογραφήσεις βιβλίων, περιοδικών, άρθρων, αρχείων web, καθιερωμένων όρων, θεματικών επικεφαλίδων κτλ.

Στο τμήμα καταλογογράφησης υπάρχουν και Subject Librarians οι οποίοι εξειδικεύονται σε συγκεκριμένο θέμα. Αυτοί είναι διαφορετικοί από τους Subject Specialist / Reference Librarians οι οποίοι είναι υπεύθυνοι στο να καθοδηγούν κάποιον στην έρευνά του και να παρέχουν βιβλιογραφία.

[Στο bibliographic department απασχολούνται 30 άτομα]

Υπάρχουν 5 βιβλιοθήκες στην Κροατία που θεωρούνται Legal Deposit Libraries και όλες δικαιούνται να δημιουργήσουν CIP.

Εξυπηρέτηση χρηστών - Συλλογές – Χώροι

Εκπαίδευση Χρηστών

Subject Specialist / Reference Librarians οι οποίοι είναι υπεύθυνοι στο να καθοδηγούν κάποιον στην έρευνά του και να παρέχουν βιβλιογραφία. Οι συγκεκριμένοι βιβλιοθηκονόμοι ανήκουν στο τμήμα Εξυπηρέτησης αλλά συνεργάζονται και με το τμήμα Προσκτήσεων.

Βιβλιοθηκονόμοι βοηθούν τον κόσμο που χρειάζεται βοήθεια ως προς το πως να ψάξει και να εντοπίσει την πηγή που τον ενδιαφέρει. Μπορεί κάποιος χρήστης να κλείσει τηλεφωνικό ραντεβού ή μέσω τηλεφώνου προκριμένου να εκπαιδευτεί ή να βοηθηθεί.

Μέσω της ιστοσελίδας της Βιβλιοθήκης έχουν ηλεκτρονικές φόρμες 1. Για απλές ερωτήσεις και 2. Για θεματική αναζήτηση. (Την υπηρεσία αυτή την ονομάζουν Ask A Librarian αλλά δεν είναι online όπως το δικό μας – με το οποίο εντυπωσιάστηκαν όταν τους το ανάφερα).

Οργανωμένες εκπαιδεύσεις και σεμινάρια γίνονται μόνο σε μαθητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (2 ώρες ξενάγηση στους χώρους της Βιβλιοθήκης και μάθημα στο electronic reading room).

Συλλογή Διδακτορικών Διατριβών

Στην ανοικτή συλλογή βρίσκονται και οι πτυχιακές εργασίας. Στην Εθνική Βιβλιοθήκη βρίσκονται όλες οι διδακτορικές διατριβές που πραγματοποιήθηκαν σε όλα τα πανεπιστήμια της Κροατίας. Στην ίδια συλλογή φυλάσσονται και οι διδακτορικές διατριβές των Κροατών που πραγματοποίησαν τις σπουδές τους στο εξωτερικό. Επίσης στη συλλογή υπάρχουν και παλιότερες διατριβές που πραγματοποιούνταν σε ολόκληρη την πρώην Γιουγκοσλαβία. Όλες οι διατριβές είναι online σε ειδικό αποθετήριο και διαθέσιμες μέσω του OPAC. Οι παλιότερες διατριβές στη φυσική τους μορφή φυλάσσονται στα κλειστά βιβλιοστάσια.

Πάγκοι δανεισμού

Δυο πάγκοι δανεισμού / help desks ανά όροφο / 4 ορόφοι

Φωτοτυπίες με κάρτες 30 kuna (περίπου 4 ευρώ) / 50 φωτοτυπίες

300 microfilms  με παλιές εφημερίδες και περιοδικά.

Περιοδικά

Κρατούν τα τεύχη τους μέχρι 5 χρόνια και μετά τα βάζουν στις κλειστές συλλογές.

10 μικρά ιδιωτικά δωμάτια μελέτης τα οποία νοικιάζονται με περίπου 5 ευρώ / ημέρα.

Είδη υλικού

1.    Βιβλία Legal Deposit (στο υπόγειο και δεν δανείζονται). Είναι για σκοπούς διαφύλαξης της πνευματικής παραγωγής της χώρας.

2.    Βιβλία σε κλειστά βιβλιοστάσια. Δανείζονται μετά από αίτηση. Πρόκειται κυρίως για παλαιότερα βιβλία τα οποία βρίσκονται εκεί λόγω έλλειψης χώρου. Τα βιβλία αυτά δεν έχουν κανονικούς ταξινομικούς αριθμούς αλλά αύξοντες.

3.    Βιβλία σε ανοικτά βιβλιοστάσια.

Κανόνες δανεισμού

Όλοι ανεξαιρέτως οι χρήστες δικαιούνται να δανειστούν 5 βιβλία για 30 ημέρες με δικαίωμα ανανέωσης μιας φοράς για ακόμα 30 ημέρες.

Όλοι οι φοιτητές των Κροατικών πανεπιστημίων μπορούν να γίνουν μέλη της Βιβλιοθήκης πληρώνοντας 100 kuna (περίπου 13,5 ευρώ) / χρόνο.

Ερευνητές, Ακαδημαϊκοί, μέλη Πολιτιστικών Ινστιτούτων,  part time φοιτητές, πολίτες που εργοδοτούνται μόνιμα στην Κροατία καθώς και άνεργοι Κροάτες πολίτες 200 kuna (περίπου 27 ευρώ) / χρόνο.

Φοιτητές ξένων πανεπιστημίων, απόφοιτοι Λυκείων, Ξένοι πολίτες κ.α. 150 kuna (περίπου 20 ευρώ) / χρόνο.

Μπορεί κάποιος να πληρώσει μόνο για μια μέρα (30 kuna) ή για μια βδομάδα (40 kuna) ή για ένα μήνα (50 kuna) – Αλλά χωρίς δικαίωμα δανεισμού! – Δικαίωμα δανεισμού έχουν μόνο όσοι πληρώνουν ετήσια συνδρομή.

Δεν έχουν κανόνες για κρατήσεις ούτε για ανακλήσεις βιβλίων!

Για καθυστέρηση επιβάλλεται πρόστιμο 1 kuna  (περίπου 14 σεντ) / μέρα

Μετά την πρώτη προειδοποίηση το ποσό γίνεται 20 kuna (περίπου 2,5 ευρώ) και μετά τη δεύτερη 30 kuna (περίπου 4 ευρώ).

 Ωράριο

Δευτέρα – Παρασκευή: 8:00 – 21:00

Σάββατο: 9:00-14:00

Κυριακή και Εθνικές Γιορτές: ΚΛΕΙΣΤΗ

*[Σαν αναγνωστήριο μέχρι τα μεσάνυχτα, εκτός Σαββατοκυρίακα και όταν την επομένη είναι αργία – Η Βιβλιοθήκη κατά τις ώρες αυτές στελεχώνεται μόνο από πτυχιούχους Βιβλιοθηκονόμους οι οποίοι ανοίκουν στο τμήμα Εξυπηρέτησης. Οι Βιβλιοθηκονόμοι αυτοί συμπληρώνουν κανονικά το οκτάωρό τους και παίρνουν κάποιο επίδομα]

Το καλοκαιρινό ωράριο είναι Δευτέρα – Παρασκευή: 8:00-15:00 και η Βιβλιοθήκη είναι κλειστή τα Σαββατοκυρίακα.

Τμήμα Πληροφορικής

15 υπάλληλοι μεταξύ των οποίων 4 Προγραμματιστες.

Υποστηρίζουν το ALEPH για όλες τις πανεπιστημιακές βιβλιοθήκες της χώρας.

Έχασαν πολλά δεδομένα στη μεταφορά από UniMARC σε MARC21.

Υπήρξε σκέψη και για το Koha. Στους IT άρεσε αλλά στους Βιβλιοθηκονόμους όχι.

Οι IT έχουν προβλήματα με την υποστήριξη του ALEPH (πολύ μεγάλο πρόγραμμα, δύσκολο στη διαχείριση και πολύ ακριβό). Υπάρχουν σκέψεις να το εγκαταλείψουν (παλιό πρόγραμμα, δύσκολο στη διαχείριση και δεν είναι web based. Επίσης δεν υποστηρίζει Linux).

Θέλουν να εγκαταστήσουν το Primo για 40 βιβλιοθήκες και ψάχνουν να δουν που θα βρουν χρηματοδότηση.

Όλα τα δεδομένα όλων των βιβλιοθηκών τα φυλάγουν στην Εθνική.

Τα υποσυστήματα του ALEPH που χρησιμοποιούν είναι: Προσκτήσεις, Διαχείριση, Καταλογογράφηση, Κυκλοφορία υλικού. Το υποσύστημα Διαδανεισμού δεν το χρησιμοποιούν μέσω του ALEPH.

Θέλουν να χρησιμοποιήσουν το VuFind για να φτιάξουν Συλλογικό Κατάλογο αλλά πρέπει να πειράξουν τον κώδικά του επειδή δεν δουλεύει όπως θα το ήθελαν.

Συντήρηση Υλικού

Στον τομέα αυτό εργάζονται 55 άτομα (είναι ένας από τους μεγαλύτερους τομείς).

Έχουν εργαστήριο συντήρησης με μηχανήματα για όλο το υλικό της Βιβλιοθήκης.

15 άτομα εργάζονται στη συντήρηση χάρτινου υλικού, ενώ για τη συντήρηση εξωφύλλων έχουν άλλη ομάδα.

Στον τομέα αυτό εργάζονται Βιβλιοθηκονόμοι (οι οποίοι ασχολούνται κυρίως με την τεκμηρίωση του υλικού), Χημικοί και Βιοτεχνικοί. Εδώ και 4 χρόνια δημιουργήθηκε

Παρέχουν υπηρεσίες και σε ιδιώτες τους οποίους χρεώνουν.

Υπάρχει ομάδα που συντηρεί το φωτογραφικό υλικό.

Κάνουν αποκατάσταση και επιδιορθώσεις βιβλίων.

Κάνουν επίσης και βιβλιοδεσία σε παλιά αλλά και σύγχρονα βιβλία ενώ έχουν και μηχανήματα για ράψιμο των βιβλίων με βελόνι.

Σχολή Συντηρητών στο Πανεπιστήμιο του Ντουμπρόβνικ.

Τις ίδιες υπηρεσίες τις παρέχουν και στο Κρατικό Αρχείο της χώρας.

Περισσότερα: http://www.nsk.hr/en/