Οκτώβρης: η ποιητική συλλογή της Κωνσταντίας Φιλίππου

Η πρώτη εμφάνιση της Κωνσταντίας Φιλίππου στη λογοτεχνική σκηνή είναι κάτι περισσότερο από θετική. Στην ποιητική συλλογή με την ονομασία «Οκτώβρης» (εκδόσεις Μελάνι, 2017) περιλαμβάνονται 43 ποιήματα τα οποία είναι ταξινομημένα σε θεματικές κατηγορίες.

Είναι φανερό ότι η φιλόλογος - ποιήτρια χειρίζεται με μαεστρία τον λόγο βρίσκοντας εύστοχες λέξεις για να κτίσει τον στίχο της. Η θεματολογία της συλλογής ποικίλει και αντλείται από διάφορα εσωτερικά και εξωτερικά ερεθίσματα. Συχνά όμως, οι στίχοι αποδίδονται με μεγάλη ευαισθησία και προδίδουν έντονη συναισθηματική και ψυχική εμπλοκή της ίδιας της συγγραφέως μέσω βιωμάτων της. Κάποια από τα ποιήματα φανερώνουν την έντονη ανάγκη της Φιλίππου να εκφραστεί με τον ποιητικό λόγο ο οποίος δείχνει να την ανακουφίζει και να την λυτρώνει.

Ο στίχος είναι συνήθως ελεύθερος χωρίς όμως να απουσιάζουν και ποιήματα με ομοιοκαταληξία.

Το βιβλίο ξεκινά (Αντί προλόγου) με το ποίημα «Ακούγεται», ένα έξυπνο ποίημα μέσα από το οποίο η συγγραφέας προσπαθεί να αφουγκραστεί τον ήχο της εγκεφαλικής δραστηριότητας.

Κάτω από την ενότητα  «Τιμής Ένεκεν» η Κωνσταντίνα Φιλίππου αποτίει φόρο τιμής στον μεγάλο Αλεξανδρινό ποιητή Κ. Π. Καβάφη, αφιερώνοντάς του δύο ποιήματά («Βίος επιφανούς ποιητή» και «Του πιο πιστού του γάμου»).

Στην ενότητα «Συστάσεις» η ποιήτρια μέσω των στίχων της μας συστήνει τον εαυτό της ως γυναίκα και ως μάνα ενώ μοιράζεται μαζί μας τον τρόπο που αντικρίζει τις δυσκολίες της ζωής. Στην ενότητα αυτή συμπεριλαμβάνεται και το πιο «δυνατό» και το πιο αντιπροσωπευτικό – κατά την προσωπική μου άποψη – ποίημα της συλλογής με τίτλο «Απόπειρες».

ΑΠΟΠΕΙΡΕΣ

Πολλές φορές από παιδί αποπειράθηκα να ζήσω

παρά τα «όχι» και τα «μη» που με κρατούσαν πίσω.

Όσα φοβόμουν φαίνονταν να ‘ν’ της ψυχής βαρίδια,

να’ ν’ η ζωή χωρίς ζωή, τα ίδια και τα ίδια.

Τούτα τα ίδια βάφτισα ζωή, πες το συνήθεια,

μα πες το μου ‘γινε φωνή, κραυγή ψυχής: «Βοήθεια».

Πως να ακουστεί στα Τάρταρα; Εκεί όπου τρέμει ο πάτος,

στης κόλασης τον εγκλεισμό, αβοήτως και αοράτως.

Πως έγινε έτσι η ζωή, χωρίς να καταλάβω;

Να ζήσω δεύτερη ζωή, άλλη ζωή δεν έχει,

Σαν φθίνει η ρίζα του βλαστού, ούτε ο ανθός αντέχει.

Κι αν μπουμπουκιάσει το κλαδί κι ανθίσει το ροδάμι,

έχει στερέψει το νερό, το αίμα μου έγινε κατράμι.

Κάτω από την ενότητα «Περί ποιητικής» η συγγραφέας μας χαρίζει εννέα ποιήματα μέσα από τα οποία προσπαθεί να εκφράσει την εσωτερική της ανάγκη για γράψιμο ενώ ταυτόχρονα προσπαθεί να εξηγήσει την διαδικασία δημιουργίας της ποίησης. Στο δέκατο ποίημα της ενότητας «Για Εκείνην» (το οποίο είναι ένα από τα αγαπημένα μου) η σιωπή ηχεί, τα φώτα ανάβουν και η παραδοχή του λάθους οδηγεί στην κατάκτηση της ποίησης, η θλίψη εκδηλώνεται για να εκλείψει ενώ Εκείνη στέκει όρθια.

Ακολουθούν έξι ποιήματα τα οποία τοποθετούνται κάτω από την ενότητα «Κοινωνικά θέματα» με πρώτο το απαισιόδοξο και κάπως σκοτεινό «Οκτώβρης» το οποίο χάρισε τον τίτλο σε ολόκληρη τη συλλογή. Τρία ποιήματα της ενότητας αυτής είναι αφιερωμένα στους «αργυρούς» - μεγάλους έρωτες που είχαν οδυνηρή κατάληξη.

Στην ενότητα «Πολιτική» η Φιλίππου φανερώνει μέσα από τους στίχους της τις κοινωνικές και πολιτικές της ευαισθησίες συνδέοντας κάποια από τα ποιήματά της με ιστορικά και μυθικά πρόσωπα και γεγονότα (Μίνωας, Ραδάμανθυς, Σαρπηδόνας, Δίας, Πτολεμαίος της Κύπρου, Λεόντιος Μαχαιράς, Θεόφιλος Ερωτικός, Ραψομάτης, Ισαάκιος Κομνηνός, Ριχάρδος Λεοντόκαρδος). Μερικά από αυτά τα ποιήματα φαίνεται να είναι εμπνευσμένα από ιστορικές πηγές, αποσπάσματα των οποίων παρατίθενται στην αρχή κάποιων ποιημάτων (αποσπάσματα από κείμενα των Λεόντιου Μαχαιρά, Γεώργιου Κεδρηνού και Νικήτα Χωνιάτη).

Στα «Οικολογικά θέματα» άσχετα με αυτό για το οποίο προδιαθέτει ο τίτλος της ενότητας,  παρατίθενται οχτώ πολύ μικρά (τα μικρότερα της συλλογής) υπαρξιακά ποιήματα. Το μόνο που θυμίζει κάπως οικολογία είναι οι τίτλοι των ποιημάτων («Χώμα», «Νερό», «Ουρανός», «Ήλιος», «Σελήνη», «Πεσούμενο άστρο I»,  «Πεσούμενο άστρο II» και «Υμενόπετρα»).  Η συγκεκριμένη θεματική ενότητα είναι η αγαπημένη μου λόγω τις λιτότητας και τις ευστοχίας των ποιημάτων.

Στην ενότητα «Πρόσωπα» ένα ποίημα είναι αφιερωμένο στον χαμό της γιαγιάς, ένα άλλο στον αδικοχαμένο ήρωα του 1974 Γ. Κολάνη και ένα στη μάνα της ποιήτριας.

Κάτω από την ενότητα «Αστρολογία» υπάρχει μόνο ένα ποίημα (το επίσης υπαρξιακό «Ενδότερα και μεταφυσικά»).

Αντί επιλόγου η ποιητική συλλογή κλείνει με το ποίημα «Για τα παιδιά μας».

Χωρίς αμφιβολία η ποίηση που μας παρουσίασε η Κωνσταντία Φιλίππου, είναι μια πολύ αξιόλογη δουλειά η οποία θα προσελκύσει το ενδιαφέρον των ειδικών του είδους.

Οκτώβρης / Κωνσταντία Φιλίππου. Αθήνα: Μελάνι, 2017.