-της Μερόπης Μωυσέως-
(Εφημερίδα Πολίτης 18 Μαρτ. 2018)
 |
| Σχέδιο του Ζαν Νουβέλ για τη Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Κύπρου |
Αν όλα πάνε καλά, τον Σεπτέμβρη του 2018 θα λειτουργήσει η Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Κύπρου, η οποία θα είναι ανοιχτή στο ευρύ κοινό, με αναγνωστήρια να λειτουργούν επί 24ώρου βάσεως και με πανοραμική θέα από τον 3ο όροφο τού -ήδη αμφιλεγόμενου- κτηρίου της
Τον ερχόμενο Σεπτέμβρη αναμένεται -αν όλα πάνε σύμφωνα με το πρόγραμμα- να ξεκινήσει τη λειτουργία της η Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Κύπρου ή -κατά τον επίσημο τίτλο της- το Κέντρο Πληροφόρησης – Βιβλιοθήκη “Στέλιος Ιωάννου”. Με ένα κτήριο σχεδιασμένο από τον Ζαν Νουβέλ, το οποίο αναμένεται να προκαλέσει περισσότερες συζητήσεις από όσες προκάλεσε η αισθητική των ουρανοξυστών που φυτρώνουν στον παραλιακό δρόμο της Λεμεσού με τρομακτική ταχύτητα, η Βιβλιοθήκη θα αποτελέσει με βεβαιότητα ένα ξεχωριστό στοιχείο στον περιβάλλοντα χώρο της Πανεπιστημιούπολης στην Αγλαντζιά, τόσο για το περίβλημα αλλά και για το περιεχόμενό του που, εν τέλει, θα φιλοξενεί και την ουσία του πρότζεκτ.
Για την ιστορία
Το Κέντρο Πληροφόρησης – Βιβλιοθήκη “Στέλιος Ιωάννου” υλοποιείται με την πολύτιμη βοήθεια της αείμνηστης Έλλης Ιωάννου, η οποία το 2003 δώρισε στο Πανεπιστήμιο Κύπρου το ποσό των 8 εκατ. ευρώ στη μνήμη του συζύγου της Στέλιου Ιωάννου. Η ίδια είχε εκφράσει τότε την επιθυμία οι εργασίες για τον σχεδιασμό και την ανέγερση της βιβλιοθήκης να ξεκινήσουν τον ίδιο χρόνο, ώστε να ολοκληρωθούν το συντομότερο δυνατό. Ο σχεδιασμός του κτηρίου ανατέθηκε στον διεθνούς φήμης αρχιτέκτονα Ζαν Νουβέλ, ο λευκός “πύργος” του οποίου [το γνωστό κτήριο Tower 25] οριοθετεί σήμερα την παλιά από τη νέα πόλη της Λευκωσίας, με θέα την υπό κατασκευή πλατεία Ελευθερίας της Ζάχα Χαντίτ. O Γάλλος αρχιτέκτονας κατέθεσε μια πρωτοποριακή ιδέα η οποία έγινε δεκτή από το Πανεπιστήμιο Κύπρου τον ίδιο χρόνο με τη δωρεά: το κτήριο προσλαμβάνει τη μορφή ενός τεχνητού λόφου επικαλυμμένου με έγχρωμη μεμβράνη [πράσινο – μπλε], με επιστέγασμα έναν θόλο. Ο ίδιος ο Ζαν Νουβέλ είχε πει πως εμπνεύστηκε από τον περιβάλλοντα χώρο και δη τον παρακείμενο της Πανεπιστημιούπολης λόφο του Άρωνα.
Χρειάστηκε να περάσουν επτά χρόνια για την προκήρυξη του διαγωνισμού για τη σύναψη δημόσιας σύμβασης για την ανέγερση του έργου, τον Δεκέμβρη 2010. Ως ημερομηνία έναρξης των κατασκευαστικών εργασιών ορίστηκε η 3η Οκτωβρίου 2011 με χρονοδιάγραμμα μέχρι την αποπεράτωση του έργου τους 36 μήνες. Το 2014 δηλαδή…
Χρειάστηκε να περάσουν επτά χρόνια για την προκήρυξη του διαγωνισμού για τη σύναψη δημόσιας σύμβασης για την ανέγερση του έργου, τον Δεκέμβρη 2010. Ως ημερομηνία έναρξης των κατασκευαστικών εργασιών ορίστηκε η 3η Οκτωβρίου 2011 με χρονοδιάγραμμα μέχρι την αποπεράτωση του έργου τους 36 μήνες. Το 2014 δηλαδή…
Το κτήριο
Οι δωρητές των 8 εκατ. ευρώ ανέλαβαν και τη δαπάνη της αμοιβής του Ζαν Νουβέλ, ο οποίος ερχόμενος στην Κύπρο εμπνεύστηκε από τη φυσική τοπογραφία και τα χρώματα του τοπίου της Πανεπιστημιούπολης. Στα αρχικά σχέδια, το κτήριο περιβάλλεται από έγχρωμη μεμβράνη αλλά και από κάθετη φύτευση, η οποία ωστόσο στο τελικό σχέδιο θα είναι σχεδόν απούσα, παρά τον μικρό αριθμό θάμνων που θα φυτευτούν. Χώροι πρασίνου θα περιτριγυρίζουν, πάντως, το ιδιότυπο κτήριο.
Ακολουθώντας τη δομή του κτηρίου, οι χώροι της βιβλιοθήκης θα αναπτύσσονται κατακόρυφα σε πέντε επίπεδα [ισόγειο, υπόγειο, τρεις όροφοι], με συνολικό εμβαδό 15.700 τ.μ. Ο τρίτος όροφος θα φιλοξενεί χώρο αναγνωστηρίου με εντυπωσιακή, πανοραμική θέα της περιοχής της Πανεπιστημιούπολης.
Αν και τα χρονοδιαγράμματα αλλάζουν συχνά -ιδιαίτερα στη χώρα μας- σε ό,τι αφορά την ανέγερση κτηρίων, αναμένεται το κτήριο της βιβλιοθήκης να παραδοθεί εντός της άνοιξης και να γίνει μετακόμιση όλου του απαραίτητου υλικού μέσα στο καλοκαίρι, ώστε η βιβλιοθήκη να λειτουργήσει κανονικά τον Σεπτέμβρη.
Το εντυπωσιακό κτήριο, πάντως, ουκ έρχεται μόνο: ένα από τα κύρια προβλήματα που προέκυψε από την πρώτη στιγμή ήταν το κυκλικό σχήμα του κτηρίου, το οποίο δεν ευνοεί τη λειτουργικότητα μιας βιβλιοθήκης. Πώς τοποθετείς βιβλία σε κυκλικά ράφια; “Πράγματι, αυτό προκαλεί μια πρόσθετη δυσκολία και είναι κάτι που δεν επιθυμούσαμε, ωστόσο βρέθηκε λύση. Είναι πολλές οι προκλήσεις”, σημειώνει ο βιβλιοθηκονόμος Ανδρέας Κ. Ανδρέου ο οποίος εργάζεται στη Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Κύπρου από το 1996.
 |
| Πρασινομπλέ μεμβράνες: Το κτήριο της βιβλιοθήκης προσελκύει τα βλέμματα και διχάζει ως προς το κατά πόσον αυτό συνάδει με τον περιβάλλοντα χώρο -όπως ήταν η έμπνευση του αρχιτέκτονα Ζαν Νουβέλ- ή, αντίθετα, επιβάλλεται εις βάρος του |
Η μετακόμιση
Οι περίπου 45 συνάδελφοι του κ. Ανδρέου [λειτουργοί, βιβλιοθηκονόμοι, γραμματείς κ.ά.] θα κληθούν -ο καθένας από το δικό του πόστο- να μετακομίσουν 400 χιλιάδες τόμους βιβλίων και περιοδικών στο νέο κτήριο. Όλα αυτά τα βιβλία σήμερα φυλάσσονται σε έξι διαφορετικά σημεία: στην Κεντρική Βιβλιοθήκη του ΠΚ στη λεωφ. Καλλιπόλεως, στο Κλειστό Βιβλιοστάσιο Στροβόλου, σε παράρτημα της λεωφ. Λάρνακος που σήμερα εξυπηρετεί τους φοιτητές και στο παράρτημα της Τουρκολογίας. Τα περιοδικά βρίσκονται ήδη σε κιβώτια, έτοιμα να μεταφερθούν, ενώ βιβλία βρίσκονται σε δύο ακόμη χώρους, στους οποίους όμως θα παραμείνουν: στη Βιβλιοθήκη της Ερευνητικής Μονάδας Αρχαιολογίας του ΠΚ και στη Σιακόλεια Σχολή, όπου βρίσκονται τα βιβλία ιατρικής.
“Πρόκειται για ένα τεράστιο πρότζεκτ”, σχολιάζει ο κ. Ανδρέου, σημειώνοντας την εισαγωγή νέων τεχνολογιών σε αυτήν την προσπάθεια. Σύμφωνα με τον ίδιο, όλα τα βιβλία θα έχουν την τεχνολογία RFId [Radio Frequency Identification] που επιτρέπει τον εντοπισμό και την ταξιθέτηση έκαστου βιβλίου, ανά πάσα στιγμή, μέσω ραδιοσυχνοτήτων. Επιπλέον, οι χρήστες της βιβλιοθήκης θα έχουν τη δυνατότητα να δανειστούν και να επιστρέψουν βιβλία μόνοι τους, χωρίς την ανάγκη λειτουργών.
“Πρόκειται για ένα τεράστιο πρότζεκτ”, σχολιάζει ο κ. Ανδρέου, σημειώνοντας την εισαγωγή νέων τεχνολογιών σε αυτήν την προσπάθεια. Σύμφωνα με τον ίδιο, όλα τα βιβλία θα έχουν την τεχνολογία RFId [Radio Frequency Identification] που επιτρέπει τον εντοπισμό και την ταξιθέτηση έκαστου βιβλίου, ανά πάσα στιγμή, μέσω ραδιοσυχνοτήτων. Επιπλέον, οι χρήστες της βιβλιοθήκης θα έχουν τη δυνατότητα να δανειστούν και να επιστρέψουν βιβλία μόνοι τους, χωρίς την ανάγκη λειτουργών.
Ανοιχτή στο κοινό
“Ένας από τους διακηρυγμένους στόχους μας είναι το άνοιγμα στην κοινωνία”, σημείωσε ακόμη ο κ. Ανδρέου, τονίζοντας ότι η βιβλιοθήκη θα είναι ανοιχτή και προσβάσιμη στο ευρύ κοινό, το οποίο θα έχει τη δυνατότητα να εγγραφεί ως μέλος της βιβλιοθήκης. Σε αυτό το πλαίσιο, άλλωστε, προγραμματίζεται η παρουσίαση εκδηλώσεων για τη φιλαναγνωσία και για άλλα σχετικά θέματα που θα προσελκύσουν το βιβλιόφιλο κοινό. “Ήδη η βιβλιοθήκη προσελκύει δωρητές, οι οποίοι δωρίζουν τα αρχεία και τις συλλογές τους”, λέει ο κ. Ανδρέου. “Αναμένουμε ότι αυτές οι δωρεές θα αυξηθούν όταν η βιβλιοθήκη λειτουργήσει κανονικά”.
Και παιδικό τμήμα
Σημαντική καινοτομία για μια λεγόμενη “ακαδημαϊκή βιβλιοθήκη” είναι η ύπαρξη παιδικού τμήματος το οποίο θα βρίσκεται σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο στο ισόγειο της βιβλιοθήκης, όπου θα βρίσκονται επίσης οι τόμοι περιοδικών και οι σπάνιες εκδόσεις. “Στοχεύουμε να αναπτύξουμε μια συλλογή βιβλίων για παιδιά μέχρι 12 ετών. Φιλοδοξούμε, δε, να κάνουμε χρήστες μας παιδιά και οικογένειες αλλά και ερευνητές που μπορούν να φέρνουν μαζί τα παιδιά τους και να απασχολούνται εδώ, ενόσω οι ίδιοι θα εργάζονται στην έρευνά τους”, εξηγεί ο κ. Ανδρέου. Η ύπαρξη παιδικού τμήματος αγγίζει και τον στόχο του ανοίγματος στην ευρύτερη κοινωνία, συμπληρώνει όμως και ένα μεγάλο κενό, αυτό της έλλειψης -με μετρημένες εξαιρέσεις- δημοτικών και σχολικών βιβλιοθηκών που άλλοτε εξυπηρετούσαν τους μικρούς αναγνώστες.
Αναγνωστήρια επί 24ώρου
Η βιβλιοθήκη θα διαθέτει αναγνωστήρια σε όλους τους ορόφους. Από αυτά, πιο περιζήτητο αναμένεται να είναι το αναγνωστήριο του 3ου ορόφου που θα παρέχει μια εντυπωσιακή, πανοραμική θέα της περιοχής. “Επιπλέον, έχουμε προνοήσει ώστε να υπάρχει ένας χώρος με ειδικά τραπέζια και φωτισμό, που θα λειτουργεί αυτόνομα στο πλάι της βιβλιοθήκης και θα είναι ανοιχτός για να διαβάζει όποιος θέλει 24 ώρες το 24ωρο”. Η βιβλιοθήκη θα διαθέτει επίσης κουβούκλια για φοιτητές και ερευνητές που θέλουν να εργάζονται ομαδικά.
Αρχικά, η βιβλιοθήκη θα είναι ανοιχτή μέχρι τις 20:30 (για δανεισμό και επιστροφές), ενώ μέχρι τα μεσάνυχτα θα λειτουργεί το αναγνωστήριο. “Είμαστε έτοιμοι να προσαρμόσουμε το ωράριο ανάλογα με τις ανάγκες”, βεβαιώνει, πάντως, ο κ. Ανδρέου. Το κτήριο θα διαθέτει, επίσης, καφετέρια, κατάστημα με αναμνηστικά είδη και αμφιθέατρα για εκδηλώσεις ανοιχτές στο κοινό.
“Πεποίθησή μου είναι πως σύντομα [η Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Κύπρου] θα αναδειχθεί ως η εθνική μας βιβλιοθήκη”, σημείωνε ο πρύτανης του ΠΚ Κωνσταντίνος Χριστοφίδης στην ειδική έκδοση που κυκλοφόρησε με την ευκαιρία της κατάθεσης του θεμέλιου λίθου του Κέντρου Πληροφόρησης – Βιβλιοθήκης “Στέλιου Ιωάννου”. Άνοιγε, έτσι, μια νέα συζήτηση σχετικά με την ανάγκη, εν τέλει, ή όχι μιας κρατικής βιβλιοθήκης της Κυπριακής Δημοκρατίας, η οποία αυτήν τη στιγμή δεν υπάρχει και είναι μάλλον αβέβαιο κατά πόσο θα χρειάζεται, όταν και εάν τελικά υλοποιηθεί, έχοντας απέναντί της ένα ογκώδες, εντυπωσιακό, ήδη αμφιλεγόμενο κτήριο στην καρδιά της ακαδημαϊκής ζωής της χώρας.
“Πεποίθησή μου είναι πως σύντομα [η Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Κύπρου] θα αναδειχθεί ως η εθνική μας βιβλιοθήκη”, σημείωνε ο πρύτανης του ΠΚ Κωνσταντίνος Χριστοφίδης στην ειδική έκδοση που κυκλοφόρησε με την ευκαιρία της κατάθεσης του θεμέλιου λίθου του Κέντρου Πληροφόρησης – Βιβλιοθήκης “Στέλιου Ιωάννου”. Άνοιγε, έτσι, μια νέα συζήτηση σχετικά με την ανάγκη, εν τέλει, ή όχι μιας κρατικής βιβλιοθήκης της Κυπριακής Δημοκρατίας, η οποία αυτήν τη στιγμή δεν υπάρχει και είναι μάλλον αβέβαιο κατά πόσο θα χρειάζεται, όταν και εάν τελικά υλοποιηθεί, έχοντας απέναντί της ένα ογκώδες, εντυπωσιακό, ήδη αμφιλεγόμενο κτήριο στην καρδιά της ακαδημαϊκής ζωής της χώρας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου