Παρουσίαση της ποιητικής συλλογής "Ελάχιστα Περισσότερο Άδειο" του Δρ Ανδρέα Γεωργαλλίδη στο Σπίτι της Κύπρου στην Αθήνα

  

Στις 23 Νοεμβρίου πραγματοποιήθηκε, στο Σπίτι της Κύπρου στην Αθήνα, η παρουσίαση του δίγλωσσου βιβλίου του Δρ Ανδρέα Γεωργαλλίδη^* με τίτλο Ελάχιστα Περισσότερο Άδειο. Στην εκδήλωση μίλησαν ο Άγγελος Ευαγγέλου (Λέκτορας Συγκριτικής Λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο του Kent) και ο Ανδρέας Αντζουλής (Επιστημονικός Συνεργάτης του Πανεπιστημίου Κύπρου).

Στο πρώτο μέρος της παρουσίασής του, ο Δρ Ευαγγέλου αναφέρθηκε στο έργο του μεταφραστή και στις γενικότερες αρχές που διέπουν τη διαδικασία της μετάφρασης, επικεντρώνοντας τις αναφορές του στους σημαντικότερους σταθμούς της Ιστορίας και της Θεωρίας της μετάφρασης. Κάνοντας μία σύντομη ιστορική αναδρομή, από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα, εξήγησε τον τρόπο με τον οποίο τα ιστορικά, ιδεολογικά και αισθητικά συμφραζόμενα μιας εποχής επηρεάζουν την προσέγγιση που θα υιοθετήσει ο μεταφραστής απέναντι στο πρωτότυπο κείμενο και συνεπώς το αποτέλεσμα της μετάφρασης.

Ο Δρ Ευαγγέλου αναφέρθηκε σε στερεότυπες θέσεις, όπως: «καμιά μετάφραση δεν είναι τόσο καλή όσο το πρωτότυπο», «η μετάφραση περιέχει μίαν παραδοξότητα», «ο μεταφραστής είναι προδότης», κ.λπ., ώστε να τις καταρρίψει, στηριζόμενος στην αδιαμφισβήτητη αρχή ότι κάθε μεταφραστική προσέγγιση παραμένει άρρηκτα δεμένη με την τέχνη της ερμηνευτικής. Υπό μίαν οντολογική έννοια, η μετάφραση αποτελεί ανάγνωση, η οποία εξ’ ορισμού προϋποθέτει και εμπεριέχει το στοιχείο της υποκειμενικότητας.

Αναφερόμενος στους παράγοντες που επηρέασαν τις δικές του αποφάσεις, κατά τη μετάφραση της ποιητικής συλλογής του Ανδρέα Γεωργαλλίδη ελάχιστα περισσότερο άδειο, ο Δρ Ευαγγέλου χαρακτήρισε τη διαδικασία της μετάφρασης του συγκεκριμένου έργου σαν μίαν «άσκηση ακροβασίας». Σε αυτό, το δεύτερο μέρος της ομιλίας του, ο Δρ Ευαγγέλου παρέθεσε κάποια δείγματα στενής ανάγνωσης των «αντι-στίχων» του Γεωργαλλίδη για να αποδείξει το δυσανάλογο μεταξύ της επιγραμματικότητας και της αφαιρετικής τους διάθεσης από τη μια, και του φιλοσοφικού του «βάρους» από την άλλη. Συνεπώς, αυτή η δυναμική και άκρως ενδιαφέρουσα δυσαναλογία είναι που καθιστά τη μετάφραση των «αντι-στίχων» ιδιαίτερα δύσκολη.

Ο Δρ Ανδρέας Αντζουλής αναφέρθηκε αρχικά στο προλογικό σημείωμα της συλλογής, το οποίο επισκιάζει κάθε ερμηνευτική προσπάθεια οδηγώντας σε μίαν υπό όρους παρουσίαση – και όχι ερμηνεία – του περιεχομένου της ποιητικής συλλογής. Ο αναγνώστης – κριτικός έχοντας επίγνωση της έως τώρα ποιητικής παραγωγής του Ανδρέα Γεωργαλλίδη διαπιστώνει ότι ο χαρακτηριζόμενος ως «ποιητής του κενού», αποστασιοποιείται βαθμηδόν από τη συμβατική ποιητική γραφή και – γόνιμα επηρεαζόμενος από τα φιλοσοφικά του αναγνώσματα – μετατρέπεται σε «ποιητή της σιωπής και της ακέραιας λέξης». Ο ποιητής αντιμετωπίζει με βαθιά επίγνωση και δέος τον χώρο της σιωπής και του ανείπωτου και υποχωρεί καταθέτοντας Απόλυτες λέξεις που φέρουν Υψηλά νοήματα, λέξεις-σκέψεις και λέξεις-εικόνες.

Σύμφωνα με τον Δρ Αντζουλή, οι «μετρημένες λέξεις» στις οποίες αναφέρεται ο ποιητής, καθοδηγούν την ερμηνευτική πράξη καθιστώντας μάταιη την αναζήτηση νοήματος. Ο ανοικειωτικός χαρακτήρας των «αντι-στίχων» της συλλογής αναγκάζει τον αναγνώστη να σταθεί στα εν δυνάμει νοήματα που εκπηγάζουν από τις λέξεις και να λειτουργήσει σε άμεση συνάφεια με τον προσδιορισμό και τον επαναπροσδιορισμό του Είναι του, ανατρέποντας την τάξη των αναπαραστάσεων και των εικόνων που κρύβει μέσα του.

Ο Δρ Αντζουλής επικεντρώθηκε στη συνέχεια στις φιλοσοφικές επιδράσεις που αναδύονται μέσα από τους στίχους του Ανδρέα Γεωργαλλίδη και οι οποίες δεν περιορίζονται στη φιλοσοφική θεωρία του Ludwig Wittgenstein, στην οποία και έχει εντρυφήσει, αλλά την υπερβαίνουν και συναντούν, στον χώρο της θεωρίας – φιλοσοφίας της γλώσσας και της λογοτεχνίας, θεωρητικούς όπως τον Heinrich von Kleist, τον Roland Barthes, τον Roman Jakobson, τον Lev Jakubinsky, τον Viktor Shklovsky και τον Paul de Man.

Στην αντιφώνησή του, ο ποιητής δήλωσε αναρμόδιος να μιλήσει για την αξία του βιβλίου

του, αναφέροντας συγκεκριμένα ότι η όποια αξία του βιβλίου δεν θα πρέπει να δοθεί από τον ίδιο, αλλά από τον αναγνώστη. Εξήγησε, με φιλοσοφική διάθεση, πως αναφερόμενος στην αξία του βιβλίου δεν εννοεί κάτι το οποίο έχει να κάνει με το νόημα-κατανόηση του έργου, αφού - όπως καταγράφει στην εισαγωγή του - δεν υπάρχει κάτι μέσα σ’ αυτό για να κατανοηθεί. Σύμφωνα με τον ποιητή, εάν το βιβλίο αυτό έχει κάποια φιλοδοξία, αυτή θα πρέπει να περιορίζεται στο εξής: ο αναγνώστης του έργου να καταφέρει να δραπετεύσει από το φάντασμα της γλώσσας, να υπερβεί τους αντι-στίχους φαινόμενα και να οδηγηθεί στους στίχους νοούμενα των πραγμάτων. Ο ποιητής ισχυρίστηκε πως στην περίπτωση που οι αντι-στίχοι του βιβλίου του παράγουν κάποιου είδους προϋποθέσεις αισθητικής, τότε οι χωρίς νόημα προτάσεις του βιβλίου είναι δυνατό να διεγείρουν το αίσθημα του ωραίου – κάτι υψηλό – ένα απόλυτο μετα-είναι. Αυτό είναι δυνατό να δημιουργήσει μίαν αίσθηση βάθους, μία μετα-σιωπή, δηλαδή μία σιωπή που να μπορεί να δείξει μίαν άλλη βαθύτερη σιωπή, ενθαρρύνοντας έτσι την ιδέα ότι ακόμη και αν τα πράγματα - σε ένα πρώτο επίπεδο - φαίνονται να είναι αισθητικά αδύνατα, θα μπορούσαν, σε ένα δεύτερο επίπεδο, να μετατραπούν σε αισθητικά δυνατά. Ίσως εκείνος ο αναγνώστης που θα μπορέσει να ανακαλύψει αυτήν την προοπτική, να κατορθώσει, σύμφωνα με την εισαγωγή του βιβλίου, να συνθέσει το ποίημα το οποίο δοκίμασε να γράψει ο ίδιος ο ποιητής και ο οποίος, αφού απέτυχε, άφησε ασυγύριστα συγυρισμένα τα κομμάτια του στο βιβλίο. 

^* O Δρ Ανδρέας Γεωργαλλίδης σπούδασε Παιδαγωγικά, Ιστορία-Αρχαιολογία και Φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο της Κύπρου. Aκολούθησε μεταπτυχιακές σπουδές στη Φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο Paris Ι-Panthéon-Sorbonne και έλαβε το διδακτορικό του δίπλωμα στη Φιλοσοφία από το Πανεπιστήμιο του Sussex (UK). Εξέδωσε επτά ποιητικές συλλογές. Το ποιητικό του έργο έχει μεταφραστεί και εκδοθεί σε δεκαέξι γλώσσες. Επιπρόσθετα, μετέφρασε το Tractatus Logico-Philosophicus στα ελληνικά (Ίαμβος, 2016) και είναι ο συγγραφέας του έργου From Theory to Mysticism: the Unclarity of the Notion ‘Object’ in Wittgenstein’s Tractatus (Cambridge Scholars, 2018), έργο το οποίο κυκλοφορεί και στα ελληνικά σε μετάφραση του ιδίου (Ίαμβος, 2018).

Διαβάστε επίσης: Ελάχιστα περισσότερο άδειο: δίγλωσση ποιητική συλλογή του Ανδρέα Γεωργαλλίδη