Βιβλιοθήκες του Ελληνισμού (ημερολόγιο του 2018)

Κυκλοφόρησε ημερολόγιο του 2018 με τίτλο «Βιβλιοθήκες του Ελληνισμού».

Η έκδοση έγινε σε συνεργασία της Ένωσης Ελλήνων Βιβλιοθηκονόμων & Επιστημόνων Πληροφόρησης (ΕΕΒΕΠ) και της Κυπριακής Ένωσης Βιβλιοθηκονόμων & Επιστημόνων Πληροφόρησης (ΚΕΒΕΠ) και αποτελεί συνέχεια ημερολογίων προηγούμενων χρόνων που παρουσίαζαν βιβλιοθήκες της Ελλάδας.

Στο Ημερολόγιο του 2018 παρουσιάζονται συνολικά 44 βιβλιοθήκες με ελληνικές συλλογές από όλο τον κόσμο: Ελλάδα (1), Κύπρος (24), Τουρκία (6), Ιταλία (3), Αίγυπτος (1), ΗΠΑ (2), Ισπανία (1), Ουκρανία (1), Χιλή (1), Γερμανία (1), Ελβετία (1), Γαλλία (1) και Βουλγαρία (1).  

Συγκεκριμένα στο ημερολόγιο παρουσιάζονται με φωτογραφίες και κείμενα οι ακόλουθες βιβλιοθήκες:

1. Eθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος (Αθήνα, Ελλάδα)
2. Κυπριακή Βιβλιοθήκη (Λευκωσία, Κύπρος)
3. Βιβλιοθήκη Πανεπιστημίου Κύπρου: Κέντρο Πληροφόρησης-Βιβλιοθήκη ≪Στέλιος Ιωάννου≫ (Λευκωσία, Κύπρος)
4. Βιβλιοθήκη Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου (Λεμεσός, Κύπρος)
5. Βιβλιοθήκη Πανεπιστημίου Λευκωσίας (Λευκωσία, Κύπρος)
6. Βιβλιοθήκη Τμήματος Αρχαιοτήτων Κύπρου (Λευκωσία, Κύπρος)
7. Βιβλιοθήκη Ανωτάτου Δικαστηρίου Κύπρου (Λευκωσία, Κύπρος)
8. Βιβλιοθήκη Αστυνομικής Ακαδημίας Κύπρου (Λευκωσία, Κύπρος)
9. Βιβλιοθήκη Παιδαγωγικού Ινστιτούτου Κύπρου (Λευκωσία, Κύπρος)
10. Βιβλιοθήκη Βουλής των Αντιπροσώπων Κύπρου (Λευκωσία, Κύπρος)
11. Βιβλιοθήκη/Αρχείο Θεατρικού Μουσείου Κύπρου (Λεμεσός, Κύπρος)
12. Βιβλιοθήκη Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών (Λευκωσία, Κύπρος)
13. Βιβλιοθήκη Ερευνητικού Κέντρου Ιδρύματος Κώστα και Ρίτας Σεβέρη (Λευκωσία, Κύπρος)
14. Βιβλιοθήκη Ιδρύματος Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ΄ (Λευκωσία, Κύπρος)
15. Βιβλιοθήκη Ιεράς Μονής Κύκκου (Λευκωσία, Κύπρος)
16. Βιβλιοθήκη Αγγλικής Σχολής Λευκωσίας (Λευκωσία, Κύπρος)
17. Αχίλλειος Δημοτική Βιβλιοθήκη Λευκωσίας (Λευκωσία, Κύπρος)
18. Δημοτική Βιβλιοθήκη Αμμοχώστου (Λεμεσός, Κύπρος)
19. Κοινοτική (Δημοτική) Βιβλιοθήκη Λαπήθου (Λευκωσία, Κύπρος)
20. Δημοτική Βιβλιοθήκη Λάρνακας (Λάρνακα, Κύπρος)
21. Δημοτική Βιβλιοθήκη Λεμεσού (Λεμεσός, Κύπρος)
22. Δημοτική Βιβλιοθήκη Πάφου ≪Χριστόδουλος Γαλατόπουλος≫ (Πάφος, Κύπρος)
23. Δημοτική Βιβλιοθήκη Στροβόλου (Λευκωσία, Κύπρος)
24. Ελπινίκειος Βιβλιοθήκη (Λευκωσία, Κύπρος)
25. Σεβέρειος Βιβλιοθήκη (Λευκωσία, Κύπρος)
26. Πατριαρχική Βιβλιοθήκη - Βιβλιοθήκη Οικουμενικού Πατριαρχείου (Κωνσταντινούπολη, Τουρκία)
27. Βιβλιοθήκη Ἱερᾶς Θεολογικῆς Σχολῆς Χάλκης (Κωνσταντινούπολη, Τουρκία)
28. Βιβλιοθήκη Ζαππείου Παρθεναγωγείου Κωνσταντινούπολης (Κωνσταντινούπολη, Τουρκία)
29. Ελληνικό Προξενείο Κωνσταντινούπολης Σισμανόγλειο Ίδρυμα (Κωνσταντινούπολη, Τουρκία)
30. Βιβλιοθήκη Ζωγραφείου Λυκείου (Κωνσταντινούπολη, Τουρκία)
31. Βιβλιοθήκη της Μεγάλης του Γένους Σχολής (Κωνσταντινούπολη, Τουρκία)
32. Μαρκιανή Βιβλιοθήκη της Βενετίας (Βενετία, Ιταλία)
33. Ελληνικό Ινστιτούτο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών στη Βενετία (Βενετία, Ιταλία)
34. Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας (Αλεξάνδρεια, Αίγυπτος)
35. Βιβλιοθήκη Πανεπιστημίου Harvard (Μασαχουσέτη, ΗΠΑ)
36. Ελληνική Συλλογή Tsakopoulos Βιβλιοθήκη California State University (Καλιφόρνια, ΗΠΑ)
37. Κέντρο Βυζαντινών, Νεοελληνικών και Κυπριακών Σπουδών (Γρανάδα, Ισπανία)
38. Βιβλιοθήκη Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού Οδησσού (Οδυσσός, Ουκρανία)
39. Βιβλιοθήκη της Ελληνικής Κοινότητας Τεργέστης και της Ανατολικής Ευρώπης (Τεριέστη, Ιταλία)
40. Κέντρο Αρχαίων, Βυζαντινών και Νέων Ελληνικών Σπουδών «Φώτιος Μαλλέρος» (Σαντιάγο, Χιλή)
41. Βιβλιοθήκη Ελληνικής Κοινότητας Βερολίνου (Βερολίνο, Γερμανία)
42. Eλληνική Βιβλιοθήκη Ζυρίχης ≪Αριστοτέλης≫ (Ζυρίχη, Ελβετία)
43. Βιβλιοθήκη Πανεπιστημίου Paul-Valery Montpellier (Μονπελιέ, Γαλλία)
44. Βιβλιοθήκη Τομέα Νεοελληνικής Φιλολογίας Πανεπιστημίου Σόφιας - Σπουδαστήριο Καβάφη (Σόφια, Βουλγαρία)

Από το προλογικό σημείωμα:

Η Ένωση Ελλήνων Βιβλιοθηκονόμων και Επιστημόνων Πληροφόρησης (ΕΕΒΕΠ), σε συνεργασία με την Κυπριακή Ένωση Βιβλιοθηκονόμων - Επιστημόνων Πληροφόρησης (ΚΕΒΕΠ), αποσκοπώντας στην ανάδειξη της ιστορικότητας των Βιβλιοθηκών στον ελλαδικό και στον κυπριακό χώρο, καθώς και των Βιβλιοθηκών στον όπου γης ομογενειακό και απόδημο ελληνισμό, αποφάσισαν την από κοινού έκδοση ημερολογίου με θέμα «Βιβλιοθήκες του Ελληνισμού».

Μέσα από το πέρας των αιώνων οι Βιβλιοθήκες αποτελούν κομμάτι της ιστορίας του πολιτισμού, γι’ αυτό και η σημασία τους αποδεικνύεται εξαιρετικά σημαντική σε όλες τις εποχές. Από τις πρώτες Βιβλιοθήκες στον κόσμο που εμφανίστηκαν στη Μεσοποταμία γύρω στο 3000 π.Χ., ήταν εμφανές ότι οι Βιβλιοθήκες συμβάλλουν στη διάδοση και διάσωση της γνώσης, των ιδεών και απόψεων της κοινωνίας και γίνονται κοιτίδα και λίκνο του πολιτισμού.

Είναι ενδεικτικό ότι από τον 15ο και κυρίως, από τον 16ο αιώνα και εξής, ο Ελληνισμός της Βενετίας για παράδειγμα, αποτέλεσε φυτώριο γραμμάτων και τεχνών. Ήταν το κέντρο όπου κατευθύνονταν λόγιοι από την Κωνσταντινούπολη ή την Κρήτη, μέσα σε συνεχή διάλογο, μια αμφίδρομη επικοινωνία με τους αναγεννησιακούς λογίους, όχι μόνο στη Βενετία, αλλά και τις άλλες ιταλικές πόλεις, τη Φλωρεντία, το Μιλάνο, τη Ρώμη. Στη Βενετία, μεταξύ άλλων, ανέπτυξαν τη δράση τους κορυφαίοι λόγιοι, όπως ο μετέπειτα καρδινάλιος Βησσαρίων (1403-1472), που φρόντισε για τη συλλογή και αντιγραφή ελληνικών χειρογράφων από την Ανατολή, τα οποία και αποτέλεσαν, μετά το θάνατο του, το κύριο σώμα των χειρογράφων της περίφημης Μαρκιανής Βιβλιοθήκης.

Πολύ ενωρίς οι Έλληνες πάροικοι εκδήλωναν το ενδιαφέρον για τη διδασκαλία της μητρικής τους γλώσσας. Καλούσαν διδασκάλους από την Ανατολή ή τους επέλεγαν ανάμεσα στους λογίους που ζούσαν στην πόλη τους (με πιο γνωστές την Βενετία και την Βιέννη). Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι ηγέτες της κοινότητας φρόντιζαν συστηματικά για την ίδρυση σχολείου και λειτουργούσαν με την επιλογή των διδασκάλων για τη φροντίδα του κτιρίου και του εμπλουτισμού της Βιβλιοθήκης.

Σήμερα, η σημασία των Βιβλιοθηκών στην ανάπτυξη και διάδοση του πολιτισμού παραμένει ανεκτίμητη. Για την Ελλάδα, και κυρίως όμως για τον ελληνισμό της Διασποράς, οι Βιβλιοθήκες αποτελούν την κιβωτό της πνευματικής του παρακαταθήκης. Εκεί καταγράφεται ο πλούτος της πορείας της ελληνικής σκέψης διά μέσου των αιώνων.

Στο παρόν ημερολόγιο έγινε προσπάθεια να παρουσιαστεί ένα σημαντικός αριθμός Βιβλιοθηκών ανά τον κόσμο οι οποίες χάρη στην ιδιαιτερότητα του χαρακτήρα τους και στην ποικιλία του περιεχομένου τους με ελληνικές συλλογές, αποτελούν πολύτιμες πηγές για την κοινωνική και πολιτιστική ιστορία του νεότερου Ελληνισμού.

Είναι βέβαιο ότι θα συνεχισθεί η προσπάθεια για να συνδεθούν η Ελλάδα και η Κύπρος με κάθε σημείο της υφηλίου όπου υπάρχουν ελληνικές συλλογές, ώστε να αναδειχθεί τόσο η δική τους δυναμική όσο και του ελληνισμού που αντιπροσωπεύουν. Δεν πρέπει να λησμονούμε ότι την δύναμη του ελληνισμού αποτελούν η συλλογική του μνήμη και η μακραίωνή του παρακαταθήκη. Καλούμαστε λοιπόν να ενσκήψουμε στην οικουμενική του διάσταση και με «όχημα» τις Βιβλιοθήκες να αναλάβουμε δραστηριότητες και πρωτοβουλίες που θα αναδεικνύουν τη σημαντική του συνεισφορά στο πολιτισμικό-γνωστικό γίγνεσθαι και θα ενδυναμώνουν τη διαχρονική του παρουσία ανά τον κόσμο.