Τα Ανεμοδαρμένα της Έμιλι Μπροντέ (το βιβλίο και οι ταινίες)

Τα Ανεμοδαρμένα Ύψη (Wuthering Heights) είναι το μοναδικό μυθιστόρημα της Αγγλίδας  συγγραφέως Έμιλι Μπροντέ (Emily Bronte, 1818-1948). Εκδόθηκε το 1947 με το ψευδώνυμο Έλλις Μπελ και μόνο μετά τον θάνατό της, το 1850 επανεκδόθηκε με το πραγματικό όνομα της Έμιλι Μπροντέ.

Η καινοτόμος δομή του μυθιστορήματος προβλημάτισε κάπως τους κριτικούς. Παρά το γεγονός ότι έλαβε ανάμεικτες κριτικές όταν πρωτοκυκλοφόρησε και συχνά κατηγορήθηκε για απεικόνιση ανήθικου πάθους, στη συνέχεια αναδείχτηκε σε ένα από τα κλασικά έργα της αγγλικής αλλά και της παγκόσμιας λογοτεχνίας.

Ψηφιοποίηση των εκδόσεων του ΕΠΟΚ από τη Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Κύπρου

Η Βιβλιοθήκη του Πανεπιστήμιου Κύπρου ξεκίνησε την ψηφιοποίηση των εκδόσεων του Ελληνικού Πνευματικού Ομίλου Κύπρου (ΕΠΟΚ).

Ο ΕΠΟΚ είμαι ένας ιστορικός Όμιλος που ιδρύθηκε το 1947  και ανάμεσα στους στόχους του είναι  η «όσον το δυνατόν ευρύτερη επίδραση  και ακτινοβολία του Ομίλου προς καλύτερη  κατανόηση  του ελληνικού πολιτισμού και η δι’ αυτού ανάπτυξη της πνευματικής ζωής της Κύπρου, καθώς και η σύσφιγξη  των πνευματικών  δεσμών της Κύπρου μετά της λοιπής Ελλάδος και η πνευματική επικοινωνία αυτής μετά των άλλων πολιτισμένων χωρών».

Το ιστορικό περιοδικό του ΕΠΟΚ «Πνευματική Κύπρος» καθώς και όλα τα βιβλία που εξέδωσε μέχρι σήμερα ο Όμιλος, παραδόθηκαν στη Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Κύπρου για ψηφιοποίηση.

Υπερφυσικός τρόμος στη λογοτεχνία: ένα δοκίμιο του H. P. Lovecraft

 

O Αμερικανός συγγραφέας Χ. Φ. Λάβκραφτ (H. P. Lovecraft, 1890-1937) δεν μας χάρισε μόνο τα λογοτεχνικά του έργα τα οποία τον έκαναν διάσημο, αλλά έχει συνεισφέρει και στον τομέα της κριτικής και της καταγραφής της ιστορίας της λογοτεχνίας. Το "Supernatural Horror in Literature" είναι ένα δοκίμιο 28.000 λέξεων το οποίο ερευνά την εξέλιξη και τα επιτεύγματα της μυθοπλασίας τρόμου την εποχή  της συγγραφής του (δεκαετίες του 1920 και του 1930). Το δοκίμιο γράφτηκε μεταξύ Νοεμβρίου 1925 και Μαΐου 1927, δημοσιεύτηκε αρχικά τον Αύγουστο 1927 και στη συνέχεια αναθεωρήθηκε και επεκτάθηκε κατά τη διάρκεια του 1933-1934.

Σύμφωνα με τον Λάβκραφτ «Το αρχαιότερο και ισχυρότερο συναίσθημα της ανθρωπότητας είναι ο φόβος, και το αρχαιότερο κι ισχυρότερο είδος φόβου είναι ο φόβος του αγνώστου. Ελάχιστοι ψυχολόγοι θα αμφισβητούσαν αυτά τα δεδομένα, των οποίων η παραδεδεγμένη αλήθεια εδραιώνει κατ΄ ανάγκη για πάντα τη γνησιότητα και την υψηλή θέση της ιστορίας υπερφυσικού τρόμου ως λογοτεχνική μορφή».

«Η γοητεία του υπερφυσικά μακάβριου, σύμφωνα με τον Λάβκραφτ, απευθύνεται σε περιορισμένο κοινό, επειδή απαιτεί από τον αναγνώστη έναν ορισμένο βαθμό φαντασίας και κάποια ικανότητα αποστασιοποίησης από την καθημερινή ζωή. Καθώς σχετικά λίγοι είναι αρκετά απαλλαγμένοι από την επιρροή της καθημερινής ρουτίνας ώστε να ανταποκριθούν σε ασυνήθιστα μηνύματα, οι ιστορίες για κοινότυπα συναισθήματα και συμβάντα ή για συνηθισμένες αισθητικές παραμορφώσεις αυτών των συναισθημάτων και συμβάντων, θα έχουν πάντα την πρώτη θέση στις προτιμήσεις της πλειοψηφίας – και δικαίως, ίσως, αφού τούτα τα συνηθισμένα θέματα, φυσικά, απαρτίζουν το μεγαλύτερο μέρος της ανθρώπινης εμπειρίας».  

Αναλύοντας τα λογοτεχνικά υπερφυσικά έργα της εποχής του, καθώς και τους συγγραφείς τους, ο Λάβκραφτ  γράφει πως «όσοι πιστεύουν πραγματικά στο απόκρυφο, πιθανόν είναι λιγότερο αποτελεσματικοί από τους υλιστές στην περιγραφή του φασματικού και του φανταστικού, αφού γι’ αυτούς ο φασματικός κόσμος είναι μια τόσο οικία πραγματικότητα ώστε τείνουν να αναφέρονται σε εκείνον με λιγότερο δέος, αποστασιοποίηση και υποβλητικότητα παρά όσοι βλέπουν σε τούτο τον μυστικό κόσμο την απόλυτη και αδιανόητη παραβίαση της φυσικής τάξης»

 Τα δοκίμιο ξεκινά με τα κεφάλαια:

Η απαρχή της ιστορίας φρίκης: Μάγισσες, λυκάνθρωποι, βρικόλακες και λάμιες παρελαύναν απειλητικά από τα χείλη βάρδων και γιαγιάδων, δίχως να χρειάζονται παρά ελάχιστη ενθάρρυνση για να κάνουν το τελικό βήμα, ώστε να περάσουν το όριο που χωρίζει την προφορική αφήγηση ή το τραγούδι από το τυπικό λογοτεχνικό έργο.

Το πρώτο γοτθικό μυθιστόρημα: Ως το πρώτο γοτθικό μυθιστόρημα που άσκησε μεγάλη επιρροή στη λογοτεχνία του υπερφυσικού τρόμου, ο Λάβκραφτ θεωρεί ότι είναι το μυθιστόρημα του Άγγλου συγγραφέα Οράτιου Ουόλοπ (Horace Walpole, 1717-1797) «Το κάστρο του Οτράντο» που εκδόθηκε το 1764.

Τα υπόλοιπα κεφάλαια του βιβλίου είναι: Το αποκορύφωμα του γοτθικού μυθιστορήματος,Τα επακόλουθα της γοτθικής λογοτεχνίας, Η λογοτεχνία του υπερφυσικού στην ηπειρωτική Ευρώπη, αφιερώνει ένα κεφάλαιο στον  Έντγκαρ Άλαν Πόε, Η παράδοση του υπερφυσικού στην Αμερική, Η παράδοση του υπερφυσικού στα Βρετανικά Νησιά, ενώ ολοκληρώνει με το κεφάλαιο Οι σύγχρονοι αριστοτέχνες.

Στο τελευταίο κεφάλαιο ο Λάβκραφτ αναφέρεται στους Άρθουρ Μάχεν (Arthur Machen, 1863-1947), Άλτζερνον Μπλάκγουντ (Algernon Blackwood, 1869-1951), Λόρδο Ντάνσανι (Edward John Moreton Drax Plunkett, 18th Baron of Dunsany, 1878-1957) και Μόνταγκιου Ρόουντ Τζέιμς (M. R. James 1862-1936), παραλείποντας (από μετριοφροσύνη, ίσως) να αναφερθεί και στον εαυτό του.

Στο τέλος του βιβλίου, σαν συμπέρασμα, ο Λάβκραφτ αναφέρει ότι «όποιο μεγάλο αριστούργημα (υπερφυσικού τρόμου) και αν δημιουργηθεί στο μέλλον θα οφείλει την αποδοχή του, μάλλον στην υπέρτατη συγγραφική δεξιότητα παρά σε ένα θελκτικό θέμα».

Το δοκίμιο μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες και κυκλοφόρησε και ως βιβλίο.

Από το οπισθόφυλλο της ελληνικής έκδοσης:

Είναι ευτύχημα που ο Χ.Φ. Λάβκραφτ αποφάσισε να γράψει αυτό το δοκίμιο ιστορίας, κριτικής

και αισθητικής πάνω στη λογοτεχνία του τρόμου. Όχι μόνο γιατί μας πληροφορεί με σαφήνεια και πληρότητα για τις καταβολές, τους συγγραφείς και την εξέλιξη του λογοτεχνικού είδους, μα, κυρίως, επειδή μας υποδεικνύει εκείνους που τον επηρέασαν ή που θαύμαζε, καθώς και τις απόψεις του για ποικίλα θέματα που εμφανίζονται στις ιστορίες του. Αν και δεν αναφέρεται καθόλου στον μεγαλύτερο συγγραφέα τρόμου, τον εαυτό του, μας μιλάει για τη διαμόρφωση της ίδιας της τέχνης του, μέσα από τη μελέτη του έργου συγγραφέων όπως ο Ουόλπολ, ο Στόουκερ, ο Ε. Άλαν Πόε, ο Μάχεν, ο Ντάνσανι, καθιστώντας έτσι πιο κατανοητές για μας τις απαράμιλλες ιστορίες του. Ο Λάβκραφτ που θαυμάζουμε βρίσκεται εδώ!

Lovecraft, H. P. Υπερφυσικός τρόμος στη λογοτεχνία / Χ. Φ. Λάβκραφτ; μετ. Γιώργος Μαρουξής; πρόλογος Μάκης Πανώριος. Αθήνα: Αίολος, 2008. [τίτλος πρωτοτύπου: Supernatural horror in literature]

Βιβλίο, Επανάσταση και Ελευθερία

 

Μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση με θέμα «Βιβλίο, Επανάσταση και Ελευθερία» πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της 18^ης Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης 2021.

Τη συζήτηση οργάνωσε και διεύθυνε η Effy Tselikas, δημοσιογράφος, συγγραφέας, μεταφράστρια και ανταποκρίτρια γαλλικών μέσων μαζικής επικοινωνίας σε Γαλλία, Ελβετία, Βέλγιο και Καναδά.

Ομιλητές ήταν οι Ανδρέας Καπανδρέου, συγγραφέας και βιβλιοθηκονόμος στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, ο Fabien Perrier, συγγραφέας και δημοσιογράφος  γαλλόφωνων εφημερίδων και περιοδικών και ο Δημήτρης Γουλής, διδάσκων στη Σχολή Κινηματογράφου, Σχολή Καλών Τεχνών, ΑΠΘ.

Ο μυστικός σύντροφος του Ρήγα [Το 1821 στην Κυπριακή Λογοτεχνία]

 Ανδρέας Καπανδρέου

 Ο μυστικός σύντροφος του Ρήγα: η άγνωστη μαρτυρία του Ιωάννη Καρατζά

Το Ιστορικό Μυθιστόρημα Επιστημονικής Φαντασίας Ο μυστικός σύντροφος του Ρήγα είναι εμπνευσμένο από τη ζωή και τη δράση του Ιωάννη Καρατζά, του λόγιου, σύντροφου του Ρήγα (Φεραίου) Βελεστινλή που  καταγόταν από τη Λευκωσία της Κύπρου.

Τα ιστορικά στοιχεία που υπάρχουν για τον Καρατζά ξεκινούν το 1790 στη Βιέννη, όταν αυτός ήταν ήδη 23 ετών. Για την προηγούμενη του ζωή οι ιστορικοί ερευνητές δεν έχουν καταφέρει να εντοπίσουν το παραμικρό. Λες και εμφανίστηκε από το πουθενά… Αυτό ακριβώς το κενό της προγενέστερης του ζωής ήταν που ενέπνευσε και εμένα και προσπάθησα να το καλύψω στο δικό μου μυθιστόρημα.

Το εν λόγω μυθιστόρημα στηρίζεται στο ερώτημα: Τι θα γινόταν αν, τα επαναστατικά κείμενα του Ρήγα Φεραίου χάνονταν με τη σύλληψή του και δεν κατάφερναν να διαδοθούν και να φτάσουν στον ελληνικό λαό προετοιμάζοντας τον για την επανάσταση.

Σε αυτό λοιπόν το υποθετικό σενάριο, τα επαναστατικά κείμενα του Ρήγα κατασχέθηκαν από τις Αυστριακές αρχές και καταστράφηκαν. Δεν διαδραμάτισαν τον ρόλο που όλοι γνωρίζουμε, δεν ξεσήκωσαν τους Έλληνες και δεν προετοίμασαν καμία επανάσταση.

Έρχομαι, τι με φωνάζεις; [διήγημα]

 

Έρχομαι, τι με φωνάζεις;

 Του Ανδρέα Καπανδρέου

 

Τον τελευταίο καιρό σκεφτόταν όλο και περισσότερο τον θάνατο.

Αν και λιτοδίαιτος και αυτάρκης, εκτιμούσε τη ζωή και απολάμβανε τις μικρές χαρές της, ειδικά τις φιλοσοφικές συζητήσεις που έκανε με τους μαθητές του. Ήταν όμως εξοικειωμένος και με τον θάνατο.

Όπως έλεγε συχνά στους ακολούθους του «ο θάνατος στον κόσμο μας είναι η μόνη σταθερά» κι ο ίδιος, υπερήλικας πιά, γνώριζε πολύ καλά πως πλησίαζε επικίνδυνα προς αυτή την σταθερά…

Ήταν άντρας σκληροτράχηλος, ανθεκτικός, ποτέ στη ζωή του δεν είχε αρρωστήσει. Με δυσκολία όμως κινούσε, πλέον, το εξασθενημένο, από τα γηρατειά, σώμα του.

Η 9η Ιουλίου 1821 εν Λευκωσία Κύπρου [Το 1821 στην Κυπριακή Λογοτεχνία]

 

"Η 9^η Ιουλίου 1821 εν Λευκωσία Κύπρου" του Βασίλη Μιχαηλίδη

[επιλεγμένοι στίχοι και σχόλια]

Το επικό ποίημα «Η 9^η Ιουλίου 1821 εν Λευκωσία Κύπρου» γράφτηκε από τον Βασίλη Μιχαηλίδη κατά την περίοδο 1884-1895 και εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1911. 

Το ποίημα ξεκινά με τους αλληγορικούς στίχους για τους κρυφούς ανέμους (της επανάστασης) που ξεκίνησαν να φυσούν και να μεταφέρουν μαύρα σύννεφα στην Τουρκία, ενώ ταυτόχρονα μια αστραπή εμφανίζεται στον Μοριά (Πελοπόννησο) απ’ όπου ξεκίνησε η Ελληνική Επανάσταση. Σε αυτόν λοιπόν τον καιρικό, και όχι μόνο κυκεώνα, είχε και η Κύπρος μας την συμβολή, αλλά και τις παρενέργειες της επανάστασης.

Αντάν αρτζιέψαν οι κρυφοί ανέμοι τζι εφυσούσαν

τζι αρκίνησεν εις την Τουρτζιάν να κρυφοσυνεφκιάζη

τζιαι που τες τέσσερεις μερκές τα νέφη εκουβαλούσαν,

ώστι να κάμουν τον τζιαιρόν ν' αρτζιεύκη να στοιβάζη,

είσιεν σγιαν είχαν ούλοι τους τζι η Τζιύπρου το κρυφόν της

μεσ' στους ανέμους τους κρυφούς είσιεν το μερτικόν της.

τζι αντάν εφάνην η στραπή εις του Μοριά τα μέρη

τζι εξάπλωσεν τζι ακούστηκεν παντού η πουμπουρκά της,

τζι ούλλα ξηλαμπρατζιήσασιν τζιαι θάλασσα τζιαι ξέρη

είσιεν σγιαν είχαν ούλοι τους τζι η Τζιύπρου τα κακά της.

Λογοκρισία και απαγορεύσεις βιβλίων

Ανδρέας Καπανδρέου

Η λογοκρισία (censorship) υπάρχει σε διάφορες μορφές από τότε που οι άνθρωποι άρχισαν να επικοινωνούν μεταξύ τους. Παρ´ όλο που είναι κοινώς αποδεκτό ότι ο κάθε άνθρωπος έχει το αναφαίρετο δικαίωμα να παράγει και να λαμβάνει πληροφορίες χωρίς κανένα περιορισμό, σε καμία χώρα του κόσμου δεν υπάρχει ολοκληρωτική ελευθερία έκφρασης (είτε γραπτού είτε προφορικού λόγου).  Αντίθετα, κάθε χώρα έχει τους δικούς της νόμους ενάντια στο λίβελο, την αισχρολογία, τη βλασφημία, την ανταρσία ενάντια στο κράτος, κλπ. Όλοι οι  προαναφερθέντες νόμοι θέτουν κατά κάποιο τρόπο περιορισμούς στην ελευθερία του λόγου, της έκφρασης και της ελεύθερης επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων. Φυσικά οι μέθοδοι εφαρμογής της λογοκρισίας αλλάζουν ανάλογα με  τις ιδέες, τις συνήθειες και την ηθική που επικρατεί σε κάθε χώρα και σε κάθε εποχή.

«Ο γιος της μάγισσας: αλλόκοτες ιστορίες» κυκλοφορεί και ως e-book από τη Read Library

 

Μια μάγισσα καίγεται, ένας μοναχός ερωτεύεται και ο Διάβολος γράφει το δικό του βιβλίο. 

Ένας άντρας ξεχασμένος σε ένα πηγάδι, ένα περίεργο γεύμα με ρύζι, μια κοπέλα έρχεται απ’ τον άλλο κόσμο για να εκδικηθεί και ένας δύτης κάνει βουτιά θανάτου.

Ένας άντρας συνθλίβεται από το «προτέρημα» της έκτης αίσθησης  και ένας άλλος  ευφραίνεται βλέποντας τη ζωή του μέσα από την οθόνη ενός υπολογιστή.

Μια ερωτική ιστορία μπερδεμένη μέσα στους ιστούς της μαύρης μαγείας, μια παγίδα σε δύο διαστάσεις και η επιλογή του εκλεκτού από το Σατανά.

Δύο παράξενα δείπνα και ένας βρικόλακας, μια περίεργη παρτίδα σκάκι και ένας προδότης που αναζητά την κάθαρση.

Οι ιδιαιτερότητες των νεκρών στον πλανήτη Ογκλ και η αυτοκτονία της Πηνελόπης Δέλτα.

Ένα βιβλίο στο οποίο μπλέκονται πραγματικά και φανταστικά γεγονότα, προκαλώντας αλλόκοτα συναισθήματα.

5ο Διεθνές Λογοτεχνικό Φεστιβάλ «ες γην εναλίαν Κύπρον»

Michael Longley και Bernhard Schlink 

Με τη συμμετοχή 30 ποιητών, πεζογράφων, θεατρικού σκηνοθέτη και ηθοποιών από 11 χώρες οργανώνεται από το Ιδεόγραμμα το 5ο Διεθνές Λογοτεχνικό Φεστιβάλ ες γην εναλίαν Κύπρον, από τις 3 έως τις 6 Νοεμβρίου σε Λευκωσία, Λεμύθου και Γαλάτα. 
Η φετινή διοργάνωση περιλαμβάνει δυο σημαντικά αφιερώματα, σε έναν από τους μεγαλύτερους εν ζωή ποιητές της Ιρλανδίας, τον Μάικλ Λόνγκλεϊ και τον παγκόσμια γνωστό Γερμανό συγγραφέα Μπέρνχαρντ Σλινκ, που έγραψε το διεθνές μπεστ σέλλερ «Διαβάζοντας στη Χάννα». 
Τα αφιερώματα θα διεξαχθούν στο ARTos House στους Αγίους Ομολογητές. 

LARNAKA | the anthology: Stories and poems from the creative heart of Cyprus

50 λογοτέχνες διαφόρων εθνικοτήτων γράφουν εμπνευσμένοι από την πόλη της Λάρνακας. Κάποιοι από αυτούς είναι γηγενείς, κάποιοι μετανάστες στην πόλη και άλλοι απλά επισκέπτες και περαστικοί.

Ποιήματα και πεζά γραμμένα στα ελληνικά, τα αγγλικά, τα ρωσικά, τα τούρκικα και τα αραβικά, συνθέτουν αυτή την ξεχωριστή ανθολογία που είναι αφιερωμένη στη Λάρνακα.

Οι συγγραφείς αναδεικνύουν τη δική τους οπτική γωνιά για την πόλη, καταγράφουν τις αναμνήσεις και τις εμπειρίες που έζησαν σε αυτήν και μοιράζονται μαζί με τον αναγνώστη αυτό που τους εμπνέει και τους δένει μαζί της.

Η ανθολογία συνοδεύεται και από φωτογραφίες της πόλης.

Εκδήλωση με θέμα «Το 1821 στην Κυπριακή Λογοτεχνία»

 

Ο Κύκλος Φιλαναγνωσίας Δημοτικής Βιβλιοθήκης Σηροβόλου, οι Εκδόσεις Ηλία Επιφανίου και ο Παγκύπριος Πολιτιστικός Σύλλογος, στο πλαίσιο των εορτασμών των 200 χρόνων από την έναρξη της Ελληνικής Επανάσταση του 1821, διοργανώνων εκδήλωση με θέμα:

«Το 1821 στην Κυπριακή Λογοτεχνία»

Δευτέρα 25 Οκτωβρίου 2021,  ώρα 7.15 μ.μ., στο Πολιτιστικό Κέντρο Δήμου Στροβόλου (Αρχ. Κυπριανού 34, Στρόβολος).

Χαιρετισμοί:

à Ανδρέας Παπαχαραλάμπους, Δήμαρχος Στροβόλου

à Δέσποινα Μασούρεκκου, εκ μέρους του Κύκλου Φιλαναγνωσίας Δημοτικής Βιβλιοθήκης  Στροβόλου

à Ηλίας Επιφανίου, Εκδότης

Ομιλητές:

à Δρ. Γιώργος Κιτρομηλίδης, πρόεδρος Παγκύπριου Πολιτιστικού Συλλόγου  «Ιστορία και Λογοτεχνία»

à Κωστής Κοκκινόφτας, Ερευνητής, Συγγραφέας «Η Κυπριακή Βιβλιογραφική παραγωγή για το 1821»

Ανάγνωση κειμένων:

à Φένια Κινικλή, Φιλόλογος-Συγγραφέας

à Ανδρέας Καπανδρέου, Βιβλιοθηκονόμος-Συγγραφέας

Συμμετέχει μουσικά:

à Άννυ Τριλλίδου, Μουσικός

Επιμέλεια εκδήλωσης και παρουσίαση προγράμματος: Δέσποινα Μασούρεκκου, Πρώην Βιβλιοθηκονόμος Δήμου Στροβόλου

Στον χώρο της εκδήλωσης θα υπάρχει έκθεση βιβλίων Κύπριων συγγραφέων για το 1821

Mαρία Xριστοφόρου | Women’s stories: an immersive storytelling exhibition

Ξεφεύγοντας από τις συμβατικές μορφές τέχνης, η καλλιτέχνιδα-εικαστικός Μαρία Χριστοφόρου και ακαδημαϊκός στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, στο Τμήμα Σχεδιασμού και Πολυμέσων, παρουσιάζει την πέμπτη της έκθεση με τίτλο: «Women’s Stories» (γυναικείες ιστορίες). 

Η Μαρία Χριστοφόρου προσεγγίζει ανατρεπτικά το θέμα της γυναικείας υπόστασης παρουσιάζοντας την μέσα από αφηγήσεις γυναικών που ξεφεύγουν από τα στερεότυπα, όπως ίσως μια γυναίκα καλλιτέχνις, με πολυσύνθετη προσωπικότητα και πολύπλευρους ρόλους, προσεγγίζει το θέμα αυτό.

«Το τρομακτικό μυστικό του Αϊνστάιν: αλλόκοτα διηγήματα» κυκλοφορεί και ως e-book από τη Read Library

Δώδεκα αλλόκοτα διηγήματα, δώδεκα παράξενες ιστορίες από τον 
Ανδρέα Καπανδρέου

 

Ιστορίες που τις παρακολουθείς με αγωνία αν όχι απνευστί, ιστορίες που σε κάνουν να διερωτηθείς κάθε φορά, αν πρόκειται για παράξενες συγκυρίες ή μυστήριο.

Δώδεκα αλλόκοτα διηγήματα, δώδεκα παράξενες ιστορίες από τον Ανδρέα Καπανδρέου.

Κείμενα δοσμένα μέσα από απλή και λιτή γραμμή που αποσκοπούν στην άμεση παρακολούθηση της εξέλιξης και της πλοκής της κάθε ιστορίας, χωρίς περιττές πληροφορίες και ωραιοποιήσεις του λόγου. Ιστορίες που τις παρακολουθείς με αγωνία αν όχι απνευστί, ιστορίες που σε κάνουν να διερωτηθείς κάθε φορά, αν πρόκειται για παράξενες συγκυρίες ή μυστήριο.

Ο τελευταίος των Μοϊκανών του Τζέιμς Φένιμορ Κούπερ (το βιβλίο και οι ταινίες)

Ο τελευταίος των Μοϊκανών (The Last of the Mohicans: A Narrative of 1757)  είναι το διασημότερο έργο του Αμερικανού συγγραφέα Τζέιμς Φένιμορ Κούπερ (James Fenimore Cooper) και γράφτηκε το 1826.

Πρόκειται για μια ερωτική ιστορία με ηρωϊκά και ιστορικά στοιχεία. Διαδραματίζεται στην Αμερική του 1757, κατά τον Αγγλογαλλικό (ή Γαλλοϊνδιάνικο) πόλεμο, κατά τον οποίο η Αγγλία από την μια και η Γαλλία με την βοήθεια ιθαγενών ινδιάνων από την άλλη, προσπαθούσαν να κερδίσουν εδάφη στην περιοχή Lake George της Νέας Υόρκης.

Οι τελευταίοι εναπομείναντες άντρες της ινδιάνικης φυλής των Μοϊκανών, ένας πατέρας με τον γιό του καθώς και έναν λευκό θετό γιο του που μεγάλωσε σαν ινδιάνος, διασώζουν από μια ενέδρα ινδιάνων άλλης φυλής, τις κόρες ενός Άγγλου στρατηγού και τις οδηγούν σε ένα πολιορκούμενο Αγγλικό φρούριο. 

Έρωτας και χελιδόνια = Love and swallows [ποίημα]

 

Έρωτας και χελιδόνια

Ένα χελιδόνι δεν φέρνει την άνοιξη.

Μια Μαρία όμως, μπορεί να τη φέρει!

Αλλοίμονο όμως! Οι εποχές εναλλάσσονται.

Τα χελιδόνια έρχονται και φεύγουν.

Το ίδιο και οι Μαρίες.

The colour out of space (Το χρώμα από το διάστημα) του H. P. Lovecraft

Το διήγημα με τίτλο “The colour out of space” (Το χρώμα από το διάστημα) είναι μια ιστορία επιστημονικής φαντασίας/τρόμου από τον Αμερικανό συγγραφέα H. P. Lovecraft (Χ. Φ. Λάβκραφτ) που γράφτηκε το 1927. 

Εμφανίστηκε για πρώτη φορά στην έκδοση του Σεπτεμβρίου του 1927 του περιοδικού επιστημονικής φαντασίας Hugo Gernsback Amazing Stories και έγινε ένα από τα πιο δημοφιλή έργα του Lovecraft και παρέμεινε το προσωπικό του αγαπημένο από τα διηγήματά του.

Η περί συνέπειας στάση έναντι στη λογοκρισία

 

Τη ρήση «Διαφωνώ με αυτό που λες αλλά θα υπερασπιστώ μέχρι θανάτου το δικαίωμά σου να το λες», πολύ λίγοι την κατανοούν πραγματικά και ακόμα λιγότεροι μπορούν να την εφαρμόσουν…

 Ένα από τα θέματα που μου κέντρισε το ενδιαφέρον από τα φοιτητικά μου χρόνια, ήταν οι διώξεις βιβλίων και γενικότερα η λογοκρισία που επιβαλλόταν σε διάφορες εποχές από τα κέντρα εξουσίας.

Λογοκρισία υπήρχε από αρχαιοτάτων χρόνων και εξακολουθεί να υπάρχει μέχρι τις μέρες μας, συγκεκαλυμένη ή μη. Τα παραδείγματα είναι πάρα πολλά. Θα αναφερθώ ενδεικτικά σε κάποιες τρανταχτές περιπτώσεις σημαντικών βιβλίων που επηρέασαν και κυριολεκτικά άλλαξαν την ιστορία και τον τρόπο σκέψης μας:

Οι Πειρατές του Αιγαίου (σειρά - ντοκιμαντέρ)

Από τον 15^ο ως τον 19^ο αιώνα η Μεσόγειος και το Αιγαίο πέλαγος βρίσκονται κάτω από την κυριαρχία πειρατών και κουρσάρων*. Έλληνες, Ενετοί, Οθωμανοί, Άγγλοι, Γάλλοι, Ολλανδοί και Πορτογάλοι κάνουν ρεσάλτα σε εμπορικά πλοία ενώ σπέρνουν τον τρόμο στις ακτές. 

Αυτή είναι η ιστορία τους.

Ελληνική σειρά ιστορικών δραματοποιημένων ντοκιμαντέρ τεσσάρων επισοδίων της Small Planet. Προβλήθηκε από το τηλεοπτικό κανάλι OPEN Beyond TV την περίοδο 2018-2019.

Ο δήμιος του έρωτα και άλλες ιστορίες ψυχοθεραπείας, του Ίρβιν Γιάλομ

Η ζωή (η ύπαρξη μας) θα είναι πάντοτε συνδεδεμένη με τον θάνατο, ο έρωτας με την απώλεια, η ελευθερία με τον φόβο και το μεγάλωμα με τον αποχωρισμό.

…το να γνωρίζεις είναι καλύτερο από το να μην γνωρίζεις, το να δοκιμάζεις από το να μην δοκιμάζεις. Η μαγεία και η ψευδαίσθηση, όσο πλούσιες κι αν είναι, όσο δελεαστικές, τελικά αποδυναμώνουν το ανθρώπινο πνεύμα. Αν υπάρχει οδός προς το καλύτερο, αυτή απαιτεί μια πλήρη θέα προς το χειρότερο.

Σε αυτό το βιβλίο ο διάσημος Αμερικανός ψυχίατρος Ίρβιν Γιάλομ (Irvin Yalom) διηγείται, με το παραστατικό τρόπο που μόνο αυτός γνωρίζει, δέκα αληθινές ιστορίες ψυχοθεραπείας από την κλινική εμπειρία του. Δέκα ανθρώπινες σχέσεις, δέκα θεραπευτικές περιπέτειες. Σ' αυτή τη σπάνια περιγραφή του αφοσιωμένου θεραπευτή την ώρα της δουλειάς του, ένας δάσκαλος της ψυχιατρικής έρχεται ανοιχτά αντιμέτωπος όχι μόνο με τα δικά του συναισθήματα και σφάλματα αλλά και με τη αβεβαιότητα που υπάρχει στην καρδιά της θεραπευτικής σχέσης.

Ιστορία δύο πόλεων του Κάρολου Ντίκενς

Το ιστορικό μυθιστόρημα του Άγγλου συγγραφέα Κάρολου (ή Τσάρλς) Ντίκενς (Charles Dickens) με τίτλο  Ιστορία δύο πόλεων (A Tale of Two Cities) κυκλοφόρησε, ως βιβλίο, για πρώτη φορά στην Βρετανία το 1859.

Οι δύο πόλεις στις οποίες αναφέρεται το μυθιστόρημα είναι το Λονδίνο και το Παρίσι και η ιστορία εξελίσσεται την περίοδο πριν και κατά τη διάρκεια των γεγονότων της Γαλλικής Επανάστασης. Πρόκειται για ένα από πιο γνωστά και πιο ευπώλητα μυθιστορήματα όλων των εποχών.

Το μυθιστόρημα ξεκινά με τα πιο κάτω λόγια:

Ήταν οι καλύτερες εποχές, ήταν οι χειρότερες φορές, ήταν η εποχή της σοφίας, ήταν η εποχή της ανοησίας, ήταν η εποχή της πίστης, ήταν η εποχή της απιστίας, ήταν η εποχή του Φωτός, ήταν η εποχή του Σκότους, ήταν η άνοιξη της ελπίδας, ήταν ο χειμώνας της απελπισίας, είχαμε τα πάντα μπροστά μας, δεν είχαμε τίποτα μπροστά μας, όλοι πηγαίναμε κατευθείαν στον Παράδεισο, όλοι πηγαίναμε κατευθείαν προς την αντίθετη κατεύθυνση…

Ο κίτρινος φάκελος του Μ. Καραγάτση (η τηλεοπτική σειρά)

Βασισμένη στο ομώνυμο αστυνομικό μυθιστόρημα του 1956, προβλήθηκε την περίοδο 1990-1991 από τον ΑΝΤ1 η τηλεοπτική σειρά «Ο κίτρινος φάκελος» του Μ. Καραγάτση. Η σκηνοθεσία ήταν του Κώστα Κουτσομύτη και το σενάριο του Βαγγέλη Γκούφα.

Το τρομακτικό μυστικό του Αϊνστάιν σε μορφή e-book από την κυπριακή ψηφιακή βιβλιοθήκη Read Library

 

Ανταποκρινόμενος στο κάλεσμα της Ψηφιακής Βιβλιοθήκη Read τοποθέτησα στο ράφι της και το δικό μου βιβλίο με τίτλο «Το τρομακτικό μυστικό του Αϊνστάιν: αλλόκοτα διηγήματα».

Η Ψηφιακή Βιβλιοθήκη Read διαθέτει μέχρι στιγμής εκατοντάδες βιβλία για ανάγνωση μέσω της εφαρμογής Read Library που μπορεί κάποιος να κατεβάσει από το Apple iTunes και το Google Play Store.

Καρυωτάκης (τηλεοπτική σειρά)

Καρυωτάκης ονομάζεται η δραματική σειρά της ΕΡΤ που αναφέρεται στη ζωή του ποιητή Κώστα Καρυωτάκη και στον έρωτά του με την, επίσης ποιήτρια, Μαρία Πολυδούρη. Η σειρά προβλήθηκε για πρώτη φορά τον Ιανουάριο του 2009 από την ΕΤ1 και ολοκληρώθηκε σε 20 επεισόδια.  

Δημιουργός και σκηνοθέτης της σειράς είναι ο Τάσος Ψαρράς, ο οποίος πραγματοποίησε εκτενή έρευνα γύρω από την ζωή του Καρυωτάκη πριν προχωρήσει στην υλοποίηση της.  

Η σειρά περιγράφει τη ζωή του ποιητή Κώστα Καρυωτάκη (Δημοσθένης Παπαδόπουλος) ταυτόχρονα με αυτή της επίσης ποιήτριας Μαρίας Πολυδούρη (Μαρία Κίτσου). Η ιστορία παρακολουθεί τη ζωή των δύο από τα εφηβικά τους χρόνια και φωτίζει άγνωστες πτυχές της καλλιτεχνικής και επαγγελματικής τους ζωής.

Το νησί της Victoria Hislop (το βιβλίο και η σειρά)

Το νησί (The Island) είναι ένα ιστορικό μυθιστόρημα της Βρετανίδας Βικτόρια Χίσλοπ (Victoria Hislop) με επίκεντρο την ιστορία των λεπρών στο νησί της Σπιναλόγκας αλλά και της ζωής στο κοντινό απέναντι χωριό Πλάκα (Κρήτη).

Μέσω της αφήγησης, μια σύγχρονη έφηβη μαθαίνει για το παρελθόν της οικογένειάς της, μέλη της οποίας έζησαν στο νησί ως λεπροί.

Το βιβλίο εκδόθηκε το 2005 στην Μεγάλη Βρετανία. Στα ελληνικά μεταφράστηκε to 2007 από τον εκδοτικό οίκο Διόπτρα, σε μετάφραση Μιχάλη Δελέγκου.

Το 2020 κυκλοφόρησε ξανά από τον Ψυχογιό σε ανανεωμένη έκδοση, με φωτογραφικό υλικό από την Σπιναλόγκα τότε και σήμερα. Περιλαμβάνει επίσης νέο πρόλογο της Victoria Hislop, που τιτλοφορείται «Σχεδόν είκοσι χρόνια μετά», καθώς και απόσπασμα που παρατίθεται αυτούσιο από το ανέκδοτο έργο του Μανώλη Φουντουλάκη «Μνήμες από τον Αντιλεπρικό Σταθμό Αθηνών».

Η αυτοκτονία του Κώστα Καρυωτάκη και οι εντυπώσεις ενός πνιγμένου

Ο Κώστας Καρυωτάκης νεκρός, στο Βαθύ Πρέβεζας (1928)

Ο ποιητής Κώστας Καρυωτάκης γεννήθηκε στην Τρίπολη Αρκαδίας το 1896 και έθεσε τέρμα στη ζωή του το καλοκαίρι του 1928 στην Πρέβεζα.

Διωκόμενος από την υπηρεσία του για την συνδικαλιστηκή του δράση ο Καριωτάκης βρέθηκε το 1928 με δυσμενή μετάθεση στην Πρέβεζα. Σαν να μην έφτανε αυτό, κυνηγημένος από την ταπεινωτική και ανίατη (την εποχή εκείνη), απροσάρμοστος στις συνθήκες της εποχής αλλά και της προσωπικής του ζωής, ο Καρυωτάκης αποφάσισε τον Ιούλιο του 1928 να θέσει τέρμα στη ζωή του. 

Ο ποιητής με τους παράξενους και σκοτεινούς στίχους, κατάφερε να πετύχει έναν εξίσου παράξενο και σκοτεινό θάνατο.

Υπαρξιακό [ποίημα]

 

Υπαρξιακό

 

Ανδρέα Καπανδρέου

Γέννηση: Ζωή. Φως. Άγνωστο. Φόβος. 

Ανάγκη για ελπίδα. Ανάγκη για Θεό και πίστη.

Κατασκευασμένες θρησκείες. Παρανοϊκές αιρέσεις. Κάψιμο μαγισσών. Σταυροφορίες. Αλλάχου Ακμπάρ, εκρηκτικά και διαμελισμένα κορμιά. Κεφάλια απίστων έναντι παρθένων και πιλαφιού. Μίσος.

Φανατισμός.

Συναλλαγές με τον Κύριο∙ ένα κερί για μια χάρη, μια προσευχή για μια επιθυμία, χρήματα για ένα συγχωροχάρτι. Υποταγή για μια αιωνιότητα. Χορός της βροχής και δέηση για την ανομβρία. Ευλογία των όπλων και ευχές για κατατρόπωση των εχθρών.

10 χαρακτήρες που σχετίζονται με το μήλο (σκίτσο του Marco de Angelis)

 

Σε μια ευφυέστατη ζωγραφιά, ο Ιταλός σκιτσογράφος Marco de Angelis απεικόνισε σε μια ζωγραφιά 10 ιστορικούς, μυθικούς αλλά και φανταστικούς ήρωες οι οποίοι έχουν κάποια σχέση με το μήλο.

Οι 10 χαρακτήρες κάθονται μαζί σε ένα τραπέζι, ενώ ο σερβιτόρος έχοντας μόνο ένα κόκκινο μήλο στον δίσκο του, φαίνεται να ρωτά ποιος από όλους τους συνδαιτημόνες έχει παραγγείλει το συγκεκριμένο φρούτο.

Ξεκινώντας από την κορυφή του τραπεζιού, μπροστά από τον σερβιτόρο και πηγαίνοντας προς τα δεξιά, έχουμε:

Θρησκεία και Ψυχιατρική του Irvin D. Yalom

Όταν η Επιτροπή για την Ψυχιατρική και τη Θρησκεία (της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Εταιρίας) ειδοποίησε διακεκριμένο ψυχίατρο Ίρβιν Γιάλομ (Irvin D. Yalom) για να τον βραβεύσει, ο Γιάλομ πίστεψε ότι έκαναν λάθος.

-          «Είστε βέβαιοι; Το ξέρετε ότι εγώ θεωρώ τον εαυτό μου άθεο;» Ρώτησε.

-          «Πιστεύουμε ότι έχετε αφιερώσει τη ζωή σας σε ερωτήματα θρησκευτικής φύσεως» ήταν η απάντηση που έλαβε.

Κατά την βράβευση του (2000) o Γιάλομ έκανε μια ομιλία η οποία αποτέλεσε τη βάση για το βιβλίο «Religion and Psychiatry» (Θρησκεία και Ψυχιατρική).   

Στο δοκιμιακό αυτό βιβλίο, ο Γιάλομ ασχολείται με τις τέσσερεις έσχατες έγνοιες, όπως τις χαρακτηρίζει: τον θάνατο, τη μοναξιά, την ανάγκη νοήματος και την ελευθερία.

Το άγχος που προκαλούν τα πιο πάνω και ιδιαίτερα το υπαρξιακό άγχος είναι κατά τον Γιάλομ η αιτία ύπαρξης όλων των θρησκειών, οι οποίες δημιουργήθηκαν για να δώσουν απαντήσεις  στο υπαρξιακό ερώτημα. Η θρησκείες επίσης δίνουν απάντηση στο τι συμβαίνει με τον θάνατο, ενώ δίνουν επίσης παρηγοριά σε αυτούς που στερούνται την ελευθερία τους ή βιώνουν κάθε είδους μοναξιάς [δική μου προσθήκη]. Είναι προφανές λοιπόν, σύμφωνα με τον Γιάλομ ότι δεν δημιούργησαν οι θεοί τους ανθρώπους, αλλά δημιουργήσαμε εμείς  οι άνθρωποι τους θεούς. Μάλιστα τους δημιουργήσαμε κατ΄ εικόναν και καθ’ ομοόισιν μας.

Στιγμές σιωπής: ποίηση Φοίβου Ρ. Γάβρη

Η ποιητική συλλογή του Φοίβου Γάβρη με τίτλο Στιγμές σιωπής, είναι χωρισμένη σε τρείς ενότητες.

Α’ Ενότητα: Λευκωσία πέτρινη πολιτεία, Β’ Ενότητα: Πέτρινος κήπος και Γ’ Ενότητα: Ρένος και Ερατώ.

Τα ποιήματα της πρώτης ενότητας είναι αφιερωμένα στην πόλη που ζει ο ποιητής, τη Λευκωσία αλλά και σε ολόκληρη την πολιτεία – Κράτος, την Κύπρο. Εδώ ο Γάβρης με αγάπη αλλά και σκληρότητα στηλιτεύει τα κακώς κείμενα και τις νοοτροπίες που βιώνει.

Η δεύτερη ενότητα είναι  πιο προσωπική. Από τα ποιήματα της συγκεκριμένης ενότητας αναβλύζουν ο έρωτας, η μοναξιά αλλά και προσωπικές σκέψεις και προβληματισμοί του ποιητή, κάποιοι με κοινονικοπολιτικές προεκτάσεις.

Queen's Gambit (Γκαμπί της Βασίλισσας): το βιβλίο και η σειρά

Queen's Gambit (Γκαμπί της Βασίλισσας), στη σκακιστική ορολογία, ονομάζεται η κίνηση κατά την οποία ο παίκτης ξεκινά το παιχνίδι βγάζοντας μπροστά το πιόνι που βρίσκεται μπροστά από τη Βασίλισσα. Στόχος της κίνησης είναι να αποκτήσει πλεονέκτημα στο κέντρο της σκακιέρας.

Τον τίτλο (Queen's Gambit) έχει και το μυθιστόρημα του Αμερικανού συγγραφέα Γουόλτερ Τέβις (Walter Tevis), το οποίο κυκλοφόρησε το 1983. Το 2020, το Netflix  μετέφερε το μυθιστόρημα του Tevis την τηλεόραση, σε μια μίνι σειρά εφτά επεισοδίων. 

Η υπόθεση του βιβλίου (και της σειράς) διαδραματίζεται στην Αμερική των δεκαετιών 1950 και 1960 και ακολουθεί τη ζωή μιας φανταστικής ηρωίδας, της Ελίζαμπεθ (Μπεθ) Χάρμον η οποία μένει ορφανή σε μικρή ηλικία. Στο ορφανοτροφείο, όπου καταλήγει, ένας επιστάτης τη μαθαίνει σκάκι, ένα παιχνίδι το οποίο τη γοητεύει και το οποίο αρχίζει να μελετά. Στην πορεία η Μπεθ ανακαλύπτει ότι έχει σπάνιο ταλέντο στο σκάκι και αρχίζει να λαμβάνει μέρος σε διάφορα τουρνουά, αρχικά τοπικά και αργότερα διεθνή.

Λογοτεχνικό περιοδικό ΟΛΚή

Ένα νέο λογοτεχνικό περιοδικό εμφανίστηκε στην κυπριακή λογοτεχνική σκηνή. Πρόκειται για το περιοδικό ΟΛΚή, ο τίτλος του οποίου αποτελεί λογοπαίγνιο του ονόματος του Ομίλου που το εκδίδει (ΟΛΚ = Όμιλος Λογοτεχνίας και Κριτικής). Η Ολκή, βέβαια, στην ελληνική γλώσσα υποδηλώνει  και την ικανότητα, την αξία, αλλά και την έλξη, τη δύναμη της έλξης, τη ροπή, το βάρος, παραπέμποντας στη δυναμική που το περιοδικό θέλει να δώσει στην λογοτεχνία, την κριτικής σκέψη και τον πολιτισμό.  

Το περιοδικό θα είναι ετήσιο και το πρώτο τεύχος που κυκλοφόρησε τον Απρίλιο του 2021, περιλαμβάνει 52 πρωτότυπες/αδημοσίευτες συνεργασίες των μελών του Ο.Λ.Κ.

Οι θεματικές που καλύπτει είναι αυτές της ποίησης, της πεζογραφίας, της μελέτης, του δοκιμίου και της βιβλιοκρισίας. Το πρώτο τεύχος περιλαμβάνει, επίσης, συνέντευξη του γνωστού πεζογράφου Ανδρέα Ονουφρίου.

Το όμορφο εξώφυλλο του πρώτου τεύχους απεικονίζεται το αρχαίο σταυροειδές αγαλματίδιο του Πωμού, μέσα από το οποίο πετούν μέλισσες, το φιλοτέχνησε η Μαρία Χατζηττοφή-Χαριτωνίδου ενώ την επιμέλεια έκαναν οι Λεωνίδας Γαλάζης, Κυριάκος Ιωάννου, και Αντρέας Τίφας.