Ο μυστικός σύντροφος του Ρήγα [Το 1821 στην Κυπριακή Λογοτεχνία]

 Ανδρέας Καπανδρέου

 Ο μυστικός σύντροφος του Ρήγα: η άγνωστη μαρτυρία του Ιωάννη Καρατζά

Το Ιστορικό Μυθιστόρημα Επιστημονικής Φαντασίας Ο μυστικός σύντροφος του Ρήγα είναι εμπνευσμένο από τη ζωή και τη δράση του Ιωάννη Καρατζά, του λόγιου, σύντροφου του Ρήγα (Φεραίου) Βελεστινλή που  καταγόταν από τη Λευκωσία της Κύπρου.

Τα ιστορικά στοιχεία που υπάρχουν για τον Καρατζά ξεκινούν το 1790 στη Βιέννη, όταν αυτός ήταν ήδη 23 ετών. Για την προηγούμενη του ζωή οι ιστορικοί ερευνητές δεν έχουν καταφέρει να εντοπίσουν το παραμικρό. Λες και εμφανίστηκε από το πουθενά… Αυτό ακριβώς το κενό της προγενέστερης του ζωής ήταν που ενέπνευσε και εμένα και προσπάθησα να το καλύψω στο δικό μου μυθιστόρημα.

Το εν λόγω μυθιστόρημα στηρίζεται στο ερώτημα: Τι θα γινόταν αν, τα επαναστατικά κείμενα του Ρήγα Φεραίου χάνονταν με τη σύλληψή του και δεν κατάφερναν να διαδοθούν και να φτάσουν στον ελληνικό λαό προετοιμάζοντας τον για την επανάσταση.

Σε αυτό λοιπόν το υποθετικό σενάριο, τα επαναστατικά κείμενα του Ρήγα κατασχέθηκαν από τις Αυστριακές αρχές και καταστράφηκαν. Δεν διαδραμάτισαν τον ρόλο που όλοι γνωρίζουμε, δεν ξεσήκωσαν τους Έλληνες και δεν προετοίμασαν καμία επανάσταση.

Το φανταστικό μέρος του βιβλίου ξεκινά από στο μέλλον, το έτος 2103. Η Ελληνική Επανάσταση δεν έγινε ποτέ. Η οθωμανική αυτοκρατορία εξακολουθεί να υφίσταται καλύπτοντας γεωγραφικά τη σημερινή Τουρκία, τα Βαλκάνια και φυσικά την Ελλάδα και την Κύπρο. Έχει επέλθει τεχνολογική εξέλιξη αλλά επικρατεί σε όλη την έκτασή της ο ισλαμικός νόμος. Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, μια ομάδα νεαρών Ελλήνων προσπαθεί να αντιδράσει με κάθε μέσο που διαθέτει. Προκειμένου να αλλάξουν τη ροή της ιστορίας, αποφασίζουν να στείλουν έναν από αυτούς, τον Ιωάννη Καρατζά, πίσω στο παρελθόν με στόχο να ενταχθεί στην ομάδα του Ρήγα και να τον βοηθήσει να διασώσει και να διαδώσει τα επαναστατικά του έγγραφα.

Το δεύτερο μέρος του μυθιστορήματος, το ιστορικό, συνεχίζεται στη Βιέννη του 1790 και ακολουθεί την πραγματική ιστορία του Ρήγα και της παρέας του μέχρι τη σύλληψή και την εκτέλεσή τους. Για τη συγγραφή αυτού του μέρους μελέτησα τα αυστριακά αρχεία από τη δίκη του Ρήγα και των συντρόφων του, όσες πηγές κατάφερα να βρω για τον Καρατζά, βιογραφίες του Ρήγα Φεραίου, αλλά και βιβλία για τη ζωή στη Βιέννη εκείνης της εποχής.

Η ιστορία λοιπόν, θέλει τον Ιωάννη Καρατζά να εκτελείται από τους Τούρκους, μαζί με τον Ρήγα και έξι άλλους επαναστάτες, το 1798, στον πύργο Νεμπόιζα στο Βελιγράδι. Μόνο που τα γεγονότα, ίσως, να μην συνέβησαν έτσι ακριβώς …

Ας αφήσουμε, όμως, τον ίδιο τον Καρατζά να μας αφηγηθεί, μέσα από το άγνωστο αυτοβιογραφικό του κείμενο, αυτή την απίστευτη ιστορία που ξεκινά από το μέλλον και τελειώνει στο παρελθόν.

(Σημείωση: Το κείμενο που ακολουθεί αποτελεί πιστό αντίγραφο χειρόγραφου που ανακαλύφτηκε πρόσφατα, σε κρύπτη σκήτης στο Άγιο Όρος. Οι περίεργοι ισχυρισμοί του εξετάζονται από ομάδα επιστημόνων διαφόρων ειδικοτήτων, η οποία αποτελείται από ιστορικούς, γραφολόγους και κβαντικούς φυσικούς).   

 Το κείμενο του Ιωάννη Καρατζά αρχίζει ως εξής:

«Όταν κάποτε, κάποιος, ανακαλύψει και διαβάσει αυτό το κείμενο, ίσως θεωρήσει την ιστορία μου εξωπραγματική, παράλογη και τρελή. Δεν θα τον αδικήσω. Το ίδιο θα έκανα κι εγώ στη θέση του. Όμως, αυτά που καταγράφω είναι η δική μου πραγματικότητα, η δική μου μαρτυρία για τα όσα βίωσα. Πιο κάτω θα διαβάσετε για τη σχέση μου με τον Ρήγα Βελεστινλή και για την άγνωστη ιστορία της Ελλάδας, η οποία σήμερα θα ήταν πολύ διαφορετική αν δεν συνέβαιναν όλα αυτά που διηγούμαι. Όσο κι αν ακούγεται εξωπραγματικό και απίστευτο, τα γεγονότα στα οποία αναφέρομαι ακολουθούν ανάποδη χρονολογική φορά. Πρώτα συνέβησαν αυτά που διαδραματίστηκαν μετά και ακολούθως αυτά που έγιναν πριν. Είναι τόσα πολλά και αλλόκοτα αυτά που έζησα, που μου είναι δύσκολο, μετά από τόσα χρόνια, να τα αποτυπώσω με ακρίβεια στο χαρτί. …» 

Ιωάννης Καρατζάς

Απο την εκδήλωση «Το 1821 στην Κυπριακή Λογοτεχνία»