«Ήτανε μια φορά» το λογοκριμένο τραγούδι του Νίκου Ξυλούρη που ακούστηκε πρώτα στην Κύπρο

 

Το 1973 έγινε τηλεοπτική σειρά για το Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας Τηλεοράσεως (ΕΙΡΤ)  το έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη «Οι έμποροι των εθνών» σε σκηνοθέσία των Δημήτρη Ποντίκα και Κώστα Φέρρη.

Ως εισαγωγικό τραγούδι, ο Νίκος Ξυλούρης ερμήνευσε για πρώτη φορά το «Ήτανε μια φορά» σε στίχους του Κώστα Φέρρη και σε μουσική του Σταύρου Ξαρχάκου.

Η λογοκρισία της εποχής όμως, απαγόρευσε την φωνή του Ξυλούρη ο οποίος τότε θεωρείτο σύμβολο αντίστασης κατά της Χούντας. Η παραγωγή της σειράς, μετά από αυτό, αναγκάστηκα, αφαίρεσε τη φωνή του Κρητικού τραγουδιστή και άφησε ως εισαγωγή μόνο το ορχηστικό κομμάτι.  

Όπως εξιστορεί ο Κώστας Φέρρης, αφαιρέθηκε η φωνή από τη σειρά που παιζόταν στην Ελλάδα, αλλά στο μοναδικό αντίγραφο που στελνόταν για να παιχτεί στην Κύπρο από το ΡΙΚ, έβαζαν ξανά το τραγούδι του Νίκου Ξυλούρη.

Έτσι, το «’Ητανε μια φορά» ακούστηκε [και αγαπήθηκε] πρώτα στην Κύπρο και μετά ήρθε στην Ελλάδα (Κώστας Φέρρης, Πρόσωπα με τον Χρίστο Βασιλόπουλο, ΕΡΤ, 2023, επεισόδιο 10 Νίκος Ξυλούρης).

 

ΗΤΑΝΕ ΜΙΑ ΦΟΡΑ

Ήτανε μια φορά μάτια μου
Και έναν καιρό
Μια όμορφη κυρά αρχόντισσα
Να σε χαρώ
Μια μικροπαντρεμένη
Κόρη ξανθή
Τον κύρη της προσμένει
Βράδυ πρωί
Ένα Σάββατο βράδυ
Καλέ
Μια Κυριακή
Τον Ήλιο το Φεγγάρι
Καλέ
Παρακαλεί
Ήλιε μου φώτισε τον
Φεγγάρι μου
Πάνε και μίλησε του
Για χάρη μου
Γυρίζει κ' αρμενιζει
Καλέ
Στα πέλαγα
Τους πειρατές θερίζει
Καλέ
Και τους χαλά
Στον Ήλιο στο Φεγγάρι
Και στη Βροχή
Και μένα με αφήνεις
Έρμη και μοναχή
Γαλέρα ρίχτηκε
Μάτια μου
Μες τον βαρειά
Στη μάχη ρίχτηκε
Μάτια μου
Και στον καυγά
Μέσα σε 'να συνάφι
Πειρατικό
Είδα φωτιά να ανάβει
Και φονικό.