Ελένη: το μυθιστόρημα του Νικόλα Γκατζογιάννη, η κινηματογραφική ταινία και οι αντιδράσεις

 

«Ελένη» (Eleni) είναι ο τίτλος του ιστορικού - αυτοβιογραφικού μυθιστορήματος του Ελληνοαμερικανού συγγραφέα και δημοσιογράφου Νικόλα Γκατζογιάννη (Nicholas Gage, 1939- ).

Στο μυθιστόρημα που γράφτηκε το 1983 στην Αμερική, ο συγγραφέας περιγράφει τις περιστάσεις κάτω από τις οποίες, εν μέσω εμφύλιου πολέμου, η μητέρα το Ελένη εκτελέστηκε από τους κουμουνιστές.

Το βιβλίο μεταφράστηκε σε 20 γλώσσες και έγινε παγκόσμια επιτυχία. Στα ελληνικά το μετέφρασε ο Αλέξανδρος Κοτζιάς.

Η υπόθεση:

Το 1948, καθώς ο εμφύλιος μάτωσε την Ελλάδα, παιδιά απήχθησαν και στάλθηκαν σε κομμουνιστικά «στρατόπεδα» μέσα στο Σιδηρούν Παραπέτασμα. Η Ελένη Γκατζογιάννη, σαράντα ενός ετών, μητέρα τεσσάρων παιδιών, αντιστάθηκε στην αρπαγή των παιδιών της. Για αυτή την πράξη, φυλακίστηκε, βασανίστηκε και εκτελέστηκε εν ψυχρώ.

Ο Νίκολας Γκέιτζ, εννέα ετών τότε, κατάφερε να διαφύγει μαζί με δύο από τις αδερφές του και αφού ταξίδεψε στην Αμερική, ενώθηκε με τον πατέρα του που βρισκόταν στη Μασαχουσέτη. Μεγαλώνοντας έγινε  κορυφαίος δημοσιογράφος των New York Times. Ο βίαιος χωρισμός από τη μάνα του σε τόσο μικρή ηλικία καθώς και ο βάναυσος θάνατός της, βάραινε πάντα τον Νικόλα ο οποίος έβαλε ως στόχο να επιστρέψει στην Ελλάδα και να αποκαλύψει τις συνθήκες κάτω από τις οποίες εκτελέστηκε η μητέρα του.

Η Ελένη είναι μια ηρωική γυναίκα, σύμβολο της μητρικής θυσίας για τα παιδιά της.

Κάτω στο μέσο η Ελένη, δεξιά ο μικρός Νικόλας και αριστερά μια από τις αδερφές του

Κινηματογραφική ταινία και αντιδράσεις

Το βιβλίο μεταφέρθηκε στη μεγάλη οθόνη το 1985 ξεσηκώνοντας πολλές αντιδράσεις στην Ελλάδα, ειδικά από το ΚΚΕ και άλλες αριστερές οργανώσεις.

Ενώ αρχικά προγραμματιζόταν τα γυρίσματα της ταινίας να γίνουν στην Ελλάδα (είχε δοθεί σχετική έγκριση και από την τότε κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ), τελικά έγιναν στην Ισπανία λόγω αντιδράσεων των τεχνικών που θα συμμετείχαν στα γυρίσματα.

Η προβολή της ταινίας Ελένη, στην Ελλάδα σημαδεύτηκε από επεισόδια και προπηλακισμούς αφού αριστεροί κύκλοι την χαρακτήρισαν «φασιστική», «αντικομουνιστική» και «προπαγανδιστική».

Ο αντίκτυπος της ταινίας συνεχίστηκε για μεγάλο χρονικό διάστημα με αρθρογραφία υπέρ και εναντίον της ταινίας.

Το τρέιλερ της ταινίας