Το ταξίδι του Νίκου Καζαντζάκη στην Κύπρο (1926)

Ο Νίκος Καζαντζάκης (1883-1957) ήταν από τους πιο πολυταξιδεμένους Έλληνες συγγραφείς της γενιάς του.

Συγκεκριμένα, ο Κρητικός συγγραφέας ταξίδεψε σε:

Ελλάδα (Ηράκλειο, Πειραιάς, Νάξος,  Αθήνα, Αίγινα, Άγιον Όρος, Μάνη κ.α.)

Γαλλία (Παρίσι, Αντίμπ, Αλσατία) 1907-1910, 1930, 1931, 1932 1946, 1948, 1953, 1955

Ιταλία (Ρώμη, Φλωρεντία, Ασίζη κ.α.) 1090, 1924, 1952

Ελβετία (Λουγκάνο, Ζυρίχη κ.α.) 1918, 1955

Σοβιετική Ένωση (Καύκασος, Σιβηρία, Κίεβο, Μπέκοβο, Νότια Ρωσία, Μόσχα) 1919, 1925, 1927, 1928

Γερμανία (Βερολίνο, Ντόρνμπουργκ, Φράιμπουργκ) 1921, 1922, 1923, 1924, 1957

Αυστρία (Βιέννη, Σάλτσμπουργκ) 1921, 1922, 1952

Παλαιστίνη 1926

Κύπρο (Αμμόχωστος, Λευκωσία, Λάρνακα, Λεμεσός, Πάφος, Τρόοδος [Κερύνεια]) 1926

Ισπανία (Μαδρίτη, Τολέδο κ.α.) 1926, 1932, 1936, 1950

Αίγυπτος (Κάιρο, Αλεξάνδρεια, Σινά) 1927

Τσεχοσλοβακία (Πράγα, Γκόττεσγκαμπ) 1929, 1931

Ιαπωνία 1935, 1957

Κίνα 1935, 1957

Μεγάλη Βρετανία (Αγγλία, Κέιμπριτζ) 1939, 1946

Ολλανδία (Άμστερνταμ) 1952

Χονγκ Κονγκ 1957

Δανία (Κοπεγχάγη) 1957

 Το σύντομο ταξίδι του στην Κύπρο (1926)

Στην Κύπρο ο Νίκος Καζαντζάκης ταξίδεψε τον Μάιο του 1926 επιστρέφοντας από την Παλαιστίνη. Μαζί του ήταν η μετέπειτα σύζυγός του Ελένη Σαμίου (Καζαντζάκη) και οι φίλες της, πιανίστριες Καίτη και Μαρίκα Παπαϊωάννου. Όλοι μαζί πραγματοποίησαν ολιγοήμερη περιήγηση στην Κύπρο και ο Καζαντζάκης πήρε συνέντευξη από τον εξόριστο βασιλιά της Χετζάτζης (μετέπειτα Σαουδικής Αραβίας)  Χουσεΐν ιμπν Αλί. Οι εντυπώσεις του συγγραφέα από την Κύπρο δημοσιεύτηκαν στην εφημερίδα Ελεύθερος Τύπος, στην εργαζόταν ως ανταποκριτής. Δημοσιεύτηκαν επίσης, μετά τον θάνατό του, στο βιβλίο του που εξέδωσε για λογαριασμό του η Ελένη Καζαντζάκη με τίτλο Ταξιδεύοντας : Ιταλία, Αίγυπτος, Σινά, Ιερουσαλήμ, Κύπρος, ο Μοριάς.

Κατά την παραμονή του στην Κύπρο ο Καζαντζάκης σύμφωνα και με τις σημειώσεις που κρατούσε στο ημερολόγιό του, φαίνεται να επισκέφτηκε την Αμμόχωστο, τη Λευκωσία, τη Λάρνακα, τη Λεμεσό την Πάφο και το Τρόοδος.

Για τις εντυπώσεις που αποκόμισε από την Κύπρο, γράφει ο Νίκος Καζαντζάκης:

Η Κύπρος είναι η αληθινή πατρίδα της Αφροδίτης. Ποτέ δεν είδα νησί με
τόση θηλύτητα […]. Αλαφρή κάρωση με κυριεύει, νύστα και γλύκα, και το δειλινό, όταν πέσει ο ήλιος και φυσήξει από τη θάλασσα το αλαφρό αεράκι και σαλέψουν λίγο, δεξά ζερβά, τα μικρά καΐκια και ξεχυθούν στην παραλία τα μικρά παιδιά με το γιασεμί στο χέρι, η καρδιά μου ξεζώνεται και παραδίνεται σαν την Πάνδημη Αφροδίτη.[...]

Προχτές ακόμα γύριζα μέσα στα βουνά της Ιουδαίας [αναφέρεται στο ταξιδι του στην Παλαιστίνη το οποίο προηγήθηκε] κι άκουγα απ’ όλη τη γης ν’ ανεβαίνει μια αντίθετη, ανήλεη κραυγή […] Ένας θεός σκληρός, χωρίς νερό, χωρίς δεντρό, χωρίς γυναίκα, περπατούσε κι ένιωθες να βουλιάζουν τα κόκαλα της κεφαλής σου. Όλη η ζωή τινάζουνταν στο πυρωμένο μυαλό σα μια κραυγή πολέμου.

[...] Δρασκελίσαμε τη μικρή θάλασσα, κι από το στρατόπεδο του Γεχωβά περάσαμε, σε μια νύχτα, στην κλίνη της Αφροδίτης. (Ταξιδεύοντας, 183-184).

Καζαντζάκης, Νίκος. Ταξιδεύοντας: Ιταλία, Αίγυπτος, Σινά, Ιερουσαλήμ, Κύπρος, ο Μοριάς / Ν. Καζαντζάκη. Αθήνα: [χ.ό.], 1961.

Η ιστοσελίδα του Μουσείου Καζαντζάκη, κάτω από την ενότητα "Η ζωή και το Έργο / Ταξιδεύοντας" δημοσιεύει φωτογραφίες από τα ταξίδια του συγγραφέα.

Από το ταξίδι του στην Κύπρο δημοσιεύει τις ακόλουθες φωτογραφίες:

Η φωτογραφία με τους έφιππους πρέπει να είναι βγαλμένη κάτω από τα τείχη της Λευκωσίας.

Στην περιοχή Καϊμακλί (Λευκωσία) γυναίκες γεμίζουν τις στάμνες τους με νερό από τη δημόσια βρύση.

Άγνωστη τοποθεσία. Πιθανόν στο Μετόχι του Κύκκου στη Λευκωσία ή στη Μονή Αγίου Νεοφύτου στην Πάφο ή σε κάποιο άλλο χωριό.

Ο Νίκος Καζαντζάκης με την Ελένη Σαμίου και μια από τις αδελφές Παπαϊωάννου που τους συνόδευαν στο ταξίδι στις Πλάτρες (Τρόοδος).

Ο Καζαντζάκης μαζί με τον Κύπριο δικηγόρο και λόγιο Ευγένιο Ζήνωνα στις Πλάτρες (Τρόοδος)

Η φωτογραφία αυτή φαίνεται να είναι από το λιμάνι της Κερύνειας. Παρόλο που στο ημερολόγιό του Καζαντζάκη δεν αναφέρεται η συγκεκριμένη πόλη, μάλλον θα την έχει επισκευτεί και αυτή.

Πηγές

Αθανασοπούλου, Αφροδίτη. Καζαντζάκης & Κύπρος. Στο «'Διά ανθύμησιν καιρού και τόπου'. Λογοτεχνικές Αποτυπώσεις του Κόσμου της Κύπρου», Λευκωσία 2015, σ. 407-443.

Καζαντζάκης, Νίκος. Ταξιδεύοντας: Ιταλία, Αίγυπτος, Σινά, Ιερουσαλήμ, Κύπρος, ο Μοριάς / Ν. Καζαντζάκη. Αθήνα: [χ.ό.], 1961.

Μουσείο Καζαντζάκη - https://www.kazantzaki.gr/gr/life-and-work/taksideuontas-190