Γιούγκερμαν (το θεατρικό)

Όταν ο Μ. Καραγάτσης, εξέδιδε το 1938 το μυθιστόρημα, «Γιούγκερμαν», σίγουρα δεν μπορούσε να φανταστεί την εκδοτική επιτυχία που αυτό θα είχε. Δεν θα μπορούσε επίσης να υπολογίσει, πως 81 χρόνια μετά, θα παιζόταν σε θεατρικές σκηνές γεμίζοντας τις αίθουσες – αναφερόμαστε πάντα σε ένα έργο που δεν γράφτηκε σαν θεατρικό.

Ο Γιούγκερμαν, σε  διασκευή του Στρατή Πασχάλη και σκηνοθεσία του Δημήτρη Τάρλοου ανέβηκε στο θέατρο Πορεία (Νοέμβριος 2018 - Μάιος 2019) με τον Γιάννη Στάγκογλου στον ρόλο του Γιούγκερμαν.

Ο βίος και η πολιτεία ενός γόνου πλούσιας οικογένειας, ιλάρχου στη φρουρά του τσάρου, που οδηγείται στην Ελλάδα μετά τη Ρωσική Επανάσταση, σκιαγραφούν την κοινωνική και πολιτική κατάσταση της Ελλάδας του Μεσοπολέμου.

Από την περιγραφή του θεατρικού:

Ο κεντρικός ήρωας, ο Φιλανδός Βασίλης Κάρλοβιτς Γιούγκερμαν, γόνος πλούσιας οικογένειας, Ίλαρχος της Λευκής Φρουράς του τσάρου, ένας τυχοδιώκτης που παλεύει με τα φαντάσματά του, οδηγείται μετά τη ρωσική επανάσταση στην Ελλάδα. Το παρελθόν του βαραίνει ένας φόνος, μια γυναίκα που μοιραζόταν μ’ έναν Ανθυπολοχαγό, εμπορία ναρκωτικών, κραιπάλες κάθε είδους, το ποτό, η χαρτοπαιξία, οι εκβιασμοί, οι απάτες… Δαιμόνιος και αδίστακτος, στη νέα του πατρίδα ανέρχεται κοινωνικά αποκτώντας μία σημαντική θέση στην τράπεζα, πλούτο και γόητρο, ένας «αλήτης αριστοκράτης» που κάτω απ’ τον αδυσώπητο ελληνικό ήλιο θα έρθει αντιμέτωπος με τον εαυτό του, με τον αληθινό έρωτα και με το τραγικό στοιχείο.

Το μυθιστόρημα, το τρίτο του συγγραφέα, γράφτηκε το 1938, δύο χρόνια μετά τη Χίμαιρα και πέντε χρόνια μετά τον Συνταγματάρχη Λιάπκιν, μαζί με τα οποία σχηματίζει την τριλογία με τίτλο Εγκλιματισμός κάτω από το Φοίβο. Πλάι στο ενδελεχές ψυχογράφημα του ήρωα, ο «παραμυθάς από ράτσα» Καραγάτσης στο μυθιστόρημά του αυτό απεικονίζει με γλαφυρότητα την κοινωνική και πολιτική κατάσταση της μεσοπολεμικής Ελλάδας και καταθέτει την οπτική του γύρω από τη μπολσεβίκικη επανάσταση, τον κομμουνισμό, το τσαρικό καθεστώς.

Ο σκηνοθέτης της παράστασης, Δημήτρης Τάρλοου, σημειώνει: «Ο Γιούγκερμαν, αυτός ο θεόθεν αριστοκράτης και αλήτης, θα κυνηγήσει με αυτοκαταστροφική μανία τον πλούτο, τη δόξα, την εξουσία, τις γυναίκες, θα τα κατακτήσει όλα, για να συνειδητοποιήσει μέσω του συγγραφέα Καραμάνου, πως για τον καθένα μας μονάχα ένα κορίτσι υπάρχει σε ολόκληρο τον κόσμο. Αυτή η σοφή μετατόπιση θα σημάνει και το αναπόφευκτο μας τέλος, όπως λέει και ο Καραμάνος: "Η μοίρα των ανθρώπων είναι ο θάνατος." Το βασικό, το πρωταρχικό τραύμα, ανελέητο, όσο και βασανιστικό, μας στέλνει όλους στην αγκαλιά της μητέρας μας, που μας περιμένει πανέμορφη, παγωμένη κι ακίνητη, για να αναπαυθούμε για πάντα κοντά της.»

Ο διασκευαστής του μυθιστορήματος, Στρατής Πασχάλης, αναφέρει σε σχέση με το έργο του: «Στον "Γιούγκερμαν" η διασκευή ανασυνθέτει τα βιογραφικά γεγονότα του μυθιστορήματος σ’ ένα σκηνικό ονειρόδραμα που συνδυάζει το ρεαλιστικό και το παράδοξο, το ποιητικό και το γκροτέσκο. Αυτό δεν έγινε τυχαία. Την ιδέα για κάτι τέτοιο μου την έδωσε το τελευταίο μέρος του μυθιστορήματος, "Τα στερνά του Γιούγκερμαν", ένα παραλήρημα εικόνων, γεγονότων και προσώπων όπου η φαντασία δρα ελεύθερα και υπονομεύει την πραγματικότητα. Όλο το έργο είναι ένα τεράστιο φλας μπακ που καταλήγει στην αποκάλυψη ενός γεγονότος από το παρελθόν, το οποίο σε όλη τη διάρκεια της παράστασης λειτουργεί συνεχώς, κάτω και γύρω από τα λόγια των βασικών ηρώων, χωρίς να φανερώνεται απόλυτα στον θεατή… Τάμερφορς, Πειραιάς, Αθήνα, Μυτιλήνη, Ακράτα, Θεσσαλονίκη, Κεντρική Ευρώπη, Γκρενόμπλ… Κοσμοπολιτισμός και ρίζες, μέσα σ’ έναν ξέφρενο μα και ηδονικό εφιάλτη γεμάτο πάθη, μοναξιά, σκληρότητα, μα και βαθιά ανθρωπιά.»

Τρέιλερ του θεατρικού:

Οι ηθοποιοί που συμμετέχουν στις παραστάσεις είναι: Γιούγκερμαν - Γιάννης Στάνκογλου, Μιχάλης Καραμάνος - Χρήστος Μαλάκης, Ντάινα / Λίλη - Ζέτα Μακρυπούλια, Βούλα - Θάλεια Σταματέλου, Γιώργος Μάζης / Αστυφύλακας - Γιάννης Καπελέρης, Κλεό - Πολύδωρος Βογιατζής, Σκλαβογιάννης / Διευθυντής Τραπέζης / Κάρλ - Χάρης Εμμανουήλ-Αγγουράκης, Θωμάς Παπαδέλης / Σύμβουλος οικονομικών / Ντε Κρεσύ - Γιάννης Νταλιάνης, Αλκμήνη - Δανάη Σαριδάκη, Ασπασία / Μητέρα Καραμάνου / Σάσα - Καίτη Μανωλιδάκη, Λιάπκιν /Μόγιας/Πρίγκηψ Αρκάνωφ - Δημητρής Μπίτος, Γερο-Στρατής/Υπηρέτης - Νίκος Καλαμό, Νίτσα / Γυναίκα που τραγουδά / Αντιόπη / Μουσικός επί σκηνής - Λήδα Μανιατάκου, Παύλος / Νεαρός - Αλκιβιάδης Μαγγόνας, Έφη/Πόρνη 1/ Συνοδός Γιώργου Μάζη - Μπίλιω Μαρνέλη, Τσιγγάνα / Συνοδός Κλεό - Κορίνα Κόκκαλη, Νάσος / Υπάλληλος - Ανδρέας Νάτσιος, κυρία Αντωνοπούλου / Πόρνη 2 - Ελένη Χαλαστάνη, Μουσικός επί σκηνής - Λένα Χατζηγρηγορίου, Μικρός Γιούγκερμαν - Άγγελος Πιλιτσίδης, Μικρός Γιούγκερμαν - Μάριος Σουλτάτης, Μικρός Γιούγκερμαν - Αντώνης Στάμου, Μικρός Γιούγκερμαν - Φίλιππος Τάρλοου

*Από τις 28 Νοεμβρίου μέχρι και τις 23 Δεκεμβρίου στον ρόλο των Σκλαβογιάννη, Διευθυντή Τραπέζης και Καρλ έπαιζε ο Δημήτρης Πετρόπουλος.

Το έργο είναι καλοπαιγμένο και οι ρόλοι πολύ καλά διανεμημένοι. Σκηνοθετικά είναι άψογο και οι μουσικές παρεμβάσεις απογειώνουν το έργο. Ο θεατής, πάντως, που δεν  διάβασε το βιβλίο θεωρώ ότι θα έχει κάποια κενά σε σχέση με την εξέλιξή της ιστορίας αφού είναι αδύνατο να αποτυπωθούν στη σκηνή όλες οι λεπτομέρειες ενός  μεγάλου (δίτομου) μυθιστορήματος το οποίο μάλιστα δεν γράφτηκε σαν θεατρικό.  

Ο Δημήτρης Τάρλοου είχε σκηνοθετήσει και την Μεγάλη Χίμαιρα του Μ. Καραγάτση η οποία ανέβηκε με μεγάλη επιτυχία την προηγούμενη σεζόν.

Διαβάστε επίσης: Ο Μ. Καραγάτσης και ο Βασίλης Κάρλοβιτς Γιούγκερμαν