46 διηγήματα του Άντον Τσέχωφ

Διηγήματα / Άντον Τσέχωφ; μετ. Κυριάκος Σιμόπουλος. Αθήνα: Θεμέλιο, 1983 (2^η έκδ. 2000).

Οι εκδόσεις Θεμέλιο επέλεξαν σαράντα έξι διηγήματα του μεγάλου Ρώσσου συγγραφέα Anton Pavlovich Chekhov (1860-1904) και τα προσέφεραν μεταφρασμένα στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό.

Διηγήματα μελαγχολικά, με χιούμορ και ευαισθησία μας ταξιδεύουν στην Ρωσία του 19^ου αιώνα χωρίς όμως να χάνουν την διαχρονικότητά τους.

Ο θάλαμος 6

Αν θα έπρεπε να ξεχωρίσω κάποιο διήγημα από το βιβλίο, αυτό θα ήταν το πρώτο και μεγαλύτερο σε έκταση, (ουσιαστικά πρόκειται για νουβέλα) με τίτλο “Ο θάλαμος 6” που γράφτηκε το 1892. Μέσα από την διδακτική  αυτή ιστορία, η οποία διαδραματίζεται σε ένα νοσοκομειακό θάλαμο που φιλοξενεί τρελούς, ο Τσέχωφ προσπαθεί να περάσει το μήνυμα ότι: «Πρέπει να πολεμάμε το κακό με ακοίμητο πείσμα χωρίς συμβιβασμούς. Κάθε διάθεση φυγής, κάθε υποχώρηση ανοίγει το δρόμο στην πλημμύρα, στη χιονοστιβάδα που κατρακυλάει καταστροφική». Στην ίδια ιστορία στηλιτεύει τον ωχαδερφισμό του γιατρού Αντρέι Εφίμιτς ο οποίος θέλοντας να δικαιολογήσει την απάθεια του για όσα κακά συμβαίνουν στο νοσοκομείο που εργάζεται και ιδιαίτερα στον Θάλαμο 6 μονολογεί: «Τι φταίω εγώ. Δεν είμαι εγώ υπεύθυνος που είμαι άτιμος, μα η εποχή μου. Αν ζούσα διακόσια χρόνια αργότερα θα ήμουν αλλιώτικος».

Η μοίρα όμως, κάποια στιγμή, φέρνει και τον ίδιο τρόφιμο του Θαλάμου 6 να υποφέρει με τα κακώς έχοντα που διαδραματίζονται εκεί μέσα και για τα οποία, όταν είχε την δύναμη δεν έκανε τίποτα προκειμένου να τα αλλάξει…

- Στο βιβλίο περιλαμβάνεται και το γνωστό από τη διδασκαλία του στα σχολεία μας "Ο Βάνκας".

[Απόσπασμα από το κείμενο του προλόγου]:

Ο Αντόν Παύλοβιτς Τσέχωφ ενσαρκώνει μια μεγάλη μορφή στην ιστορία της ρώσικης λογοτεχνίας. Τραγικός μαζί και σατιρικός αποκάλυψε, άλλοτε με συγκινητική τρυφερότητα κι άλλοτε με χιουμοριστική διάθεση, τις πιο σκοτεινές και τις πιο ευαίσθητες γωνιές της ανθρώπινης ψυχής, ξεγύμνωσε, πότε με απαλά δάχτυλα, πότε με νυστέρι, τις φρικαλέες πλευρές της ζωής, τις κοινωνικές πληγές και τη μασκαρεμένη αθλιότητα. Στο έργο του προβάλλει η προεπαναστατική Ρωσία όχι σε μεγαλειώδεις συνθέσεις όπως στον Τολστόι, μα σε αναρίθμητες μικρές εικόνες, αποκαλυπτικά ντοκουμέντα μιας σκληρής εποχής. Στον Τολστόι ξεχωρίζουμε μιαν ευρύτατη θεώρηση της ζωής· είναι το μάτι που αγναντεύει από μακριά. Στον Τσέχωφ, αντίθετα, διακρίνουμε τον ανατόμο της καθημερινής ζωής, το γυρολόγο που τρυπώνει σε σοκάκια και σε αυλές, το δημιουργό που κρατάει στη χούφτα του την καρδιά του ανθρώπου.
Η ζωή του Τσέχωφ ήταν μια πορεία μαρτυρίου. Ήρθε στον κόσμο δουλοπάροικος και πέθανε στα 44 χρόνια του από φυματίωση. Στο μουζικοχώρι που γεννήθηκε, στη στέπα που απλώνεται πάνω από την Αζοφική, ο μικρός Αντόσα ήταν μια απλή `ψυχή`, ένα νούμερο, ιδιοχτησία του τσιφλικά. Η κατάργηση της δουλείας ήρθε ένα χρόνο αργότερα, το 1861. Ο Τσέχωφ έκανε τα πρώτα του βήματα μέσα σ` εκείνο τον εφιαλτικό κόσμο που ζωντανεύει ο Νικολάι Γκόγκολ στην οδοιπορία του Τσίτσικωφ.
`Δεν έζησα τη ζωή του παιδιού`, διηγείται ο Τσέχωφ. Τα πρώτα του χρόνια κύλησαν μέσα στη φοβερή ζύμωση των πνευματικών ανακατατάξεων, στην πολύβουη κίνηση των μαζών της απέραντης χώρας με την πρωτόγονη οικονομία. Με τη μεταρρύθμιση του Αλεξάνδρου Β΄, οι γαιοκτήμονες δεν μπορούσαν πια να πουλήσουν ή να παίξουν στα χαρτιά τις `ψυχές` τους. Μα η γη απόμεινε στα ίδια χέρια και η εξαθλίωση πήρε καινούριο δρόμο. Με την ανάπτυξη της βιομηχανίας στα αστικά κέντρα, άρχισε η ομαδική μετανάστευση των πεινασμένων στις μεγάλες ρώσικες πολιτείες. Από τις ίσμπες του Ταγκανρόσκ η οικογένεια του Τσέχωφ βρέθηκε στη Μόσχα. Η δοκιμασία συνεχίζεται με άλλη μορφή. Γονιοί και παιδιά κοιμούνται καταγής, λιμασμένοι από την πείνα, μελανιασμένοι από το χιονιά. Ο Αντόσα είναι πια είκοσι χρόνων κι έχει ποτιστεί με την πιο καταθλιπτική εμπειρία. Απ` αυτή την εφιαλτική μαθητεία θα καρπίσει σε λίγο το έργο του μεγάλου δημιουργού.
Είχε ζήσει έντονα την αποτελματωμένη ζωή της ρώσικης επαρχίας, την αμάθεια και την εγκαρτέρηση της αγροτιάς, είδε από κοντά τις τραγωδίες της ζωής των μουζίκων. Μεγάλωσε μέσα στη σήψη, σε μια εποχή που η δουλεία είχε καταργηθεί, μα όχι και οι δούλοι. Στη Μόσχα ένιωσε πάνω στο κορμί του την αγωνία του πλήθους, την πείνα και την απόγνωση στα σκοτεινά στενορύμια. Στο μπακαλικάκι του πατέρα του είδε από κοντά τους ανθρώπους, εκεί ξεχώρισε τους τύπους που ζωγράφισε έπειτα από λίγα χρόνια στα αθάνατα διηγήματά του. [...]

Στο βιβλίο περιλαμβάνονται τα διηγήματα: Ο ΘΑΛΑΜΟΣ 6 – ΚΑΣΤΑΝΚΑ -- ΤΟ ΠΑΡΑΣΗΜΟ -- Ο ΕΠΙΛΟΧΙΑΣ ΠΡΙΤΣΙΜΠΕΓΙΕΦ -- Ο ΠΟΝΟΣ -- ΚΑΛΑ ΞΕΜΠΕΡΔΕΜΑΤΑ -- ΤΑ ΣΤΡΕΙΔΙΑ -- ΑΛΟΓΙΣΙΟ ΟΝΟΜΑ -- Ο ΒΑΝΚΑΣ -- Ο ΧΑΜΑΙΛΕΩΝ -- ΤΟ ΘΑΥΜΑΣΤΙΚΟ -- ΣΤΑ ΞΕΝΑ – ΚΑΗΜΟΣ -- ΜΙΑ ΦΟΒΕΡΗ ΝΥΧΤΑ -- ΤΟ ΡΟΜΑΝΤΖΟ ΤΟΥ ΚΟΝΤΡΑΜΠΑΣΟΥ -- Ο ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ ΣΤΟ ΓΑΜΟ --
ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΕΙΝΑΙ ΤΥΧΕΡΕΣ -- ΜΙΑ ΠΑΡΤΙΔΑ ΟΥΙΣΤ -- ΖΩΝΤΑΝΗ ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΑ -- ΑΛΛΟΥ Τ' ΟΝΟΜΑ ΚΙ ΑΛΛΟΥ ΤΟ ΘΑΜΑ -- ΤΙΣ ΒΕΛΟΝΕΣ ΔΕΝ ΤΙΣ ΚΡΥΒΟΥΝ ΣΤΟ ΣΑΚΙ – ΒΙΕΡΟΤΣΚΑ -- ΟΔΗΓΟΣ ΜΟΝΤΕΡΝΑΣ ΑΛΛΗΛΟΓΡΑΦΙΑΣ -- Ο ΕΠΙΣΚΕΠΤΗΣ -- Η ΖΩΗ ΕΙΝΑΙ ΟΜΟΡΦΗ -- Η ΓΑΛΟΠΟΥΛΑ
ΕΝΑΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΗΣ -- Ο ΠΕΤΣΕΝΕΓΚΟΣ -- ΜΕΤΡΟ ΚΑΙ ΣΤΟ ΚΑΛΟ -- ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ
ΟΙ ΜΠΟΤΕΣ -- Η ΝΥΣΤΑ -- Ο ΜΑΝΤΡΟΣΚΥΛΑΚΟΣ -- ΤΟ ΤΥΧΕΡΟ ΛΑΧΕΙΟ – ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ -- Η ΠΑΡΑΜΟΝΗ ΤΗΣ ΔΙΚΗΣ -- ΕΚΛΕΙΨΗ ΣΕΛΗΝΗΣ -- ΟΥΤΕ ΣΤΑΛΑ ΒΟΤΚΑ -- ΕΝΑ ΣΚΥΛΙ ΑΞΙΑΣ -- ΜΑΘΗΤΙΚΗ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ – ΥΠΟΚΡΙΣΙΑ -- ΕΡΓΟ ΤΕΧΝΗΣ -- Η ΤΥΡΙΝΗ -- ΕΝΑΣ ΑΡΙΘΜΟΣ -- Η ΑΠΕΙΛΗ
ΟΔΗΓΙΕΣ.