"Ο γέρος και η θάλασσα" του Ernest Hemingway, το βραβείο Νόμπελ και η θεατρική παράσταση "Η θάλασσα και ο γέρος"

 

"Ο γέρος και η Θάλασσα" είναι νουβέλα που έγραψε ο Αμερικανός συγγραφέας Έρνεστ Χέμινγουεϊ (Ernest Hemingway) το 1951 και δημοσιεύθηκε το 1952. Είναι ένα από τα πιο γνωστά και σημαντικά έργα του, για το οποίο κέρδισε το Βραβείο Πούλιτζερ το 1953 και συνέβαλε στην απονομή του Βραβείου Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1954.

Η ιστορία ακολουθεί τον Σαντιάγο, έναν ηλικιωμένο ψαρά που ζει και ψαρεύει μόνος του στα ανοιχτά της Κούβας. Ο Σαντιάγο θεωρείται γρουσούζης, καθώς δεν έχει καταφέρει να πιάσει ψάρι για 84 μέρες. Στην 85η μέρα, όμως, βγαίνει ξανά στη θάλασσα μόνος και καταφέρνει να δέσει έναν τεράστιο ξιφία στη βάρκα του μετά από μια επική μάχη που διαρκεί τρεις μέρες.

Η νουβέλα είναι μια δυνατή αλληγορία για την ανθρώπινη αντοχή, τους αγώνες και την αξιοπρέπεια στη ζωή. Ο Σαντιάγο παλεύει με όλες του τις δυνάμεις για να πιάσει και να φέρει το ψάρι στη στεριά, αλλά στη συνέχεια έρχεται αντιμέτωπος με την επίθεση καρχαριών που καταστρέφουν τη λεία του. Παρά την τελική απώλεια, ο ήρωας κρατά την αξιοπρέπειά του και θεωρείται νικητής για την προσπάθειά του.

Το έργο τονίζει τη σχέση ανθρώπου και φύσης, τη μοναξιά, την επιμονή, και το πώς ακόμα και στην ήττα μπορεί κανείς να βγει νικητής, διατηρώντας την τιμή και την αξιοπρέπειά του. Η θάλασσα παρουσιάζεται ως δύναμη που μπορεί να είναι φίλη ή εχθρός, όπως και η ζωή γενικότερα.

Αυτά τα στοιχεία κάνουν το βιβλίο αριστούργημα της παγκόσμιας λογοτεχνίας με διαχρονικά μηνύματα για τον άνθρωπο και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει.

 

Ο Έρνεστ Χέμινγουεϊ (1899-1961) κατέκτησε το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1954. Η βράβευσή του έγινε κυρίως εξαιτίας της νουβέλας του "Ο γέρος και η θάλασσα" (1951), που δημοσιεύτηκε το 1952 και θεωρήθηκε από τα σημαντικότερα έργα του. Η νουβέλα αυτή προκάλεσε πολύ θετικά σχόλια και οδήγησε στη βράβευσή του αρχικά με το Βραβείο Πούλιτζερ το 1953 και στη συνέχεια με το Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1954.

Το σκεπτικό του Νόμπελ βασίστηκε στην «επιτυχημένη χρήση απλού και άμεσου ύφους στην αφήγηση, τη βαθιά ανθρωπιστική προσέγγιση και τη ζωηρή απεικόνιση της πάλης του ανθρώπου ενάντια στις δυνάμεις της φύσης, όπως αποτυπώνεται στον "Γέρο και τη θάλασσα"».

Το βιβλίο μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες και έτυχε πολλών διασκευών.

Το θεατρικό:

Παρακολούθησα πρόσφατα το θεατρικό «Η θάλασσα και ο γέρος» σε μια διασκευή της Μαρλέν Καμίνκσι η οποία μεταφέρει το έργο στη σύγχρονη εποχή.

Τον ρόλο του γέρο ψαρά  Σαντιάγο  - τον υποδύθηκε ο Τάσος Νούσιας παρουσιάζοντάς μας με συγκλονιστικό τρόπο το ταξίδι του στην ανεξερεύνητη και απέραντη θάλασσα.

Ο Βασίλης Μηλιώνης υποδύθηκε  τον αφοσιωμένος νεαρός μαθητευόμενος του Σαντιάγο, τον Μανολίνο, ενώ με αφορμή την παραλλαγή στον τίτλο του έργου προστέθηκε στην παράσταση και η φιγούρα της Θάλασσας που ερμηνεύει η χορεύτρια Φαίδρα Σούτου και με τη φωνή της η Evelyn Assouad.

 

ΣΚΗΝΟΘΕΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Διαβάζοντας την ιστορία από την οπτική του βιομηχανοποιημένου και σύγχρονου περιβάλλοντος του 21ου αιώνα, μου ήρθε στο μυαλό η αρχέγονη πάλη και αρμονία μεταξύ του Ανθρώπου και της Φύσης. Αν κάποιος έχει μάθει πώς να λειτουργεί μαζί και μέσα στη φύση αντί να προσπαθεί να τη κατακτήσει και να τη καταστρέψει, δεν υπάρχει όριο στο βάθος μιας πραγματικής κατανόησης των μυστηρίων της. Η μοίρα του ανθρώπου δεν μπορεί να διαχωριστεί από τη μοίρα των ωκεανών. Παρόλα αυτά, 74 χρόνια από όταν γράφτηκε η ιστορία, άμεσος ή έμμεσος ανθρώπινος αντίκτυπος έχει βλάψει την υγεία των ωκεανών, κάτι που με τη σειρά του επηρεάζει τη ζωή στη στεριά. Συνδυάζοντας κείμενο με χορό και 3D animation προβολές, ευελπιστώ να προσκαλέσω το κοινό να βυθιστεί σε ένα ολιστικό σκηνικό σύμπαν στο οποίο ίσως να μπορέσουν να θυμηθούν την αναπόφευκτη και αινιγματική σύνδεσή μας με τη φύση.

Σύμφωνα με τα λόγια του Lemi Ponifasio (θεατρικός σκηνοθέτης από τη Σαμόα και χορογράφος) “δεν είναι δυνατόν να αλλάξουμε την ανθρώπινη συμπεριφορά χωρίς να αναθεωρήσουμε την πνευματικότητά μας.”

Δεν μπορούμε απλώς να ελπίζουμε ότι μόνο χρησιμοποιώντας την τεχνολογία, ξοδεύοντας  χρήματα, θεσπίζοντας κατευθυντήριες γραμμές θα αποφύγουμε την κλιματική έκτακτη ανάγκη και την ανθρωπογενή καταστροφή των φυσικών οικοτόπων και της βιοποικιλότητας.

Ως καλλιτέχνες είναι καθήκον μας να βρούμε τρόπους για να βελτιώσουμε την ποιότητα του τρόπου με τον οποίο οι άνθρωποι νιώθουν, ακούνε, βλέπουν και αγγίζουν τον κόσμο. Ποιος είναι ο ρόλος μας στη γη;

Είμαστε μέρος των διεργασιών της γης και αυτές οι διεργασίες συνέβαιναν πολύ πριν από εμάς και θα συμβαίνουν πολύ καιρό αφότου φύγουμε.

 

«Η ανάδυση του εαυτού στην άγρια ​​φύση είναι μια φυγή από την ασφάλεια και την ατροφία του πνεύματος που παράγει η ασφάλεια. Είναι για χάρη της απελευθέρωσης του ανθρώπινου πνεύματος και, στην πορεία, ο άνθρωπος γίνεται μέρος της βαθιάς αρμονίας του φυσικού σύμπαντος».

Λέο Γκούρκο «Η ηρωική παρόρμηση στο Ο γέρος και η θάλασσα»

 

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ «Η ΘΑΛΑΣΣΑ ΚΑΙ Ο ΓΕΡΟΣ»

Βασισμένο στο έργο "Ο γέρος και η θάλασσα" του Έρνεστ Χέμινγουεϊ

Ιδέα, Διασκευή, Δραματουργία: Μαρλέν Καμίνκσι
Μετάφραση διασκευής, βοηθός δραματουργίας: Νατάσα Πετροπούλου
Σκηνοθεσία: Μαρλέν Καμίνκσι
Σχεδιασμός 3d Animation / Video mapping: Γιάννης Ντουσιόπουλος
Μουσική: Σταύρος Τσουμάνης
Φωτιστικός σχεδιασμός: Αλίκη Δανέζη Knutsen
Σκηνογραφία-Ενδυματολογία: Αγγελίνα Παπαχατζάκη, Μαρλέν Καμίνκσι
Βοηθός Σκηνοθέτη: Νατάσα Πετροπούλου
Κατασκευή Μαριονέτας: Μυρτώ Κοσμοπούλου
Trailer: Αλέξης Φάλαντας
Φωτογραφίες promotion: Φανή Μαρία Χατζή
Γραφιστική επιμέλεια: Μαύρα Γίδια
Οργάνωση Παραγωγής: Ευθύμης Χρήστου
Παραγωγή: Θεατρικές Παραγωγές Δημήτρης Φωτόπουλος ΙΚΕ

Διανομή
Σαντιάγο: Τάσος Νούσιας
Μανολίνο: Βασίλης Μηλιώνης
Θάλασσα: Φαίδρα Σούτου

Ακούγεται η φωνή της Evelyn Assouad