Το βιβλίο "Κόκκινο στην Πράσινη Γραμμή" και οι αντιδράσεις γι' αυτό

Κόκκινο στην Πράσινη Γραμμή / Βασίλης Γκουρογιάννης. Αθήνα: Μεταίχμιο, 2009

Η ιστορία του βιβλίου εστιάζεται σε μία ομάδα παλαιών πολεμιστών του 1974 στην Κύπρο, οι οποίοι έχουν ιδρύσει έναν σύλλογο βετεράνων στην Αθήνα. Οι βετεράνοι πολεμιστές του 1974 οργανώνουν συνέδριο στη Λευκωσία στο οποίο θα μιλήσουν οι ίδιοι για τα γεγονότα του πολέμου, παρουσία ενός νεαρού, σπουδασμένου στην Οξφόρδη ιστορικού. Το θέμα του συνεδρίου είναι: «Τι νομίζουμε ότι συνέβη τότε - Μια παρέμβαση στη σχολική ιστορία». Κυριότερος στόχος των βετεράνων είναι η αναγνώριση της προσφοράς τους από την ιστορία αφού το βιβλίο «Ιστορία της Στ΄ Δημοτικού» νοιώθουν ότι τους αγνοεί εντελώς αφού σύμφωνα με ένα βετεράνο «όλη κι όλη η συμμετοχή της Ελλάδας στην Κύπρο, πραξικόπημα και πόλεμος, όλα μαζί τεσσερισήμισι γραμμές. Εμάς που πολεμήσαμε εκεί μας αγνοεί τελείως, σαν να πήγαμε πενθήμερη εκδρομή». Οι βετεράνοι διεκδικούν μιάμιση γραμμή ακόμα στο σχολικό βιβλίο της ιστορίας. Μιάμιση γραμμή η οποία να προσθέτει ότι «Η ΕΛΔΥΚ (Ελληνική Δύναμη Κύπρου) έσωσε την πολεμική τιμή της Ελλάδας».

Στο μυθιστόρημα του ο Βασίλης Γκουρογιάννης  περιγράφει τις ιστορίες ανθρώπων που πολέμησαν γενναία, αλλά τελικά προδόθηκαν. Ιστορίες ανθρώπων που είδαν, και έζησαν φρικτά εγκλήματα πολέμου και που τελικά κατέληξαν να είναι οι καλύτεροι πελάτες των ψυχιάτρων. Οι περισσότεροι, ξεχασμένοι από την Ελληνική πολιτεία, αλλά ακόμα και κάποιοι από αυτούς που ανάπηροι πλέον πήραν κάποια σύνταξη, εξευτελίζονται αφού το Ελληνικό κράτος για να δικαιολογήσει τη σύνταξη τους, τους κατατάσσει στους βετεράνους του 1940 αρνούμενη ένα πραγματικό πόλεμο στον οποίο το ίδιο συμμετείχε το 1974!

Το βιβλίο ξεσήκωσε μεγάλες αντιδράσεις, ειδικά από παλαίμαχους πολεμιστές της ΕΛΔΥΚ οι οποίοι θεώρησαν το βιβλίο ως προσβολή για αυτούς και τους νεκρούς συμπολεμιστές τους.

Αντικειμενικά, πρόκειται για ένα πολύ καλό βιβλίο το οποίο επαναφέρει το θέμα της (όποιας) συμμετοχής της Ελλάδας στον πόλεμο του 1974 και της αντιμετώπισης που έτυχαν οι στρατιώτες που έλαβαν μέρος και οι οικογένειές του. Αυτό από μόνο του είναι πολύ σημαντικό! Κάποιες ιστορικές ανακρίβειες από το συγγραφέα συγχωρούνται αν αναλογιστούμε ότι έχουμε να κάνουμε με μυθιστόρημα και όχι με ιστορικό βιβλίο. Εν κατακλείδι, διαβάζοντας το βιβλίο, θεωρώ παρατραβηγμένες τις ακραίες αντιδράσεις και τα επεισόδια που διαδραματίστηκαν σε παρουσίαση του βιβλίου.

Από το οπισθόφυλλο:

[...] Το παλιό λεωφορείο, ένα Βόλβο εικοσαετίας, με αεροπορικό βόμβο και ξερούς τριγμούς, ξεκίνησε για μια σύντομη περιήγηση στην παλαιά Λευκωσία και αποκεί θα κατευθυνόταν προς το ξενοδοχείο Nicosia. Στην ατμόσφαιρά του πλανιόταν η αίσθηση ότι εγκατέλειπαν πίσω στη Μακεδονίτισσα τους νεκρούς συμπολεμιστές, ηττημένοι από το πάθος για μια παγωμένη μπίρα. Έτσι κι αλλιώς, δεν μπορούσαν να τους παρηγορήσουν. Δεν γνωρίζουν αν οι νεκροί χρειάζονται παρηγοριές. Αυτό που έγινε πριν από λίγο ήταν μια βιαστική συνάντηση έπειτα από τριάντα τόσα χρόνια παλαιών φίλων, οι οποίοι δεν είχαν τίποτε πλέον να πουν πέρα από τα τυπικά και ανυπομονούσαν να χωρίσουν με εύσχημο τρόπο. Εξάλλου οι νεκροί ήταν ήδη ενήλικες: ήταν τριάντα τριών ετών νεκροί. Είχαν πια προσαρμοστεί να είναι νεκροί, ενώ ως ζωντανοί βίωσαν μόλις είκοσι πέντε χρόνια, και προφανώς τα είχαν λησμονήσει. [...]

Με πρωταγωνιστές μια ομάδα βετεράνων του πολέμου στην Κύπρο το 1974, κατά την εισβολή του Αττίλα, οι οποίοι επιστρέφουν στα πεδία των μαχών τριάντα τόσα χρόνια μετά, ο Βασίλης Γκουρογιάννης στήνει ένα υπαρξιακό μυθιστόρημα για τον αγνοημένο αυτό πόλεμο αλλά και για κάθε πόλεμο. Μεγάλο μέρος του μυθοπλαστικού υλικού του βιβλίου είναι βασισμένο σε μαρτυρίες Ελλήνων και Τούρκων βετεράνων που έλαβαν μέρος στα γεγονότα.