Έρωτος αποτελέσματα - Το πρώτο γνωστό βιβλίο της νεοελληνικής λογοτεχνίας

Έρωτος αποτελέσματα : ήτοι ιστορίαι ηθικοερωτικαί με δάφορα εν τω μεταξύ χαρίη και ερωτικά τραγούδια. / Ι.Κ. Βενετία: [τυπογραφείο Γεώργιου Βεντόνη], 1792.

Το βιβλίο «Έρωτος αποτελέσματα» θεωρείται από πολλούς μελετητές ως το πρώτο γνωστό βιβλίο της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Περιλαμβάνει συνολικά τρείς ερωτικές ιστορίες και σε αυτό συμπεριλαμβάνονται 135 Φαναριώτικα τραγούδια. Το βιβλίο θυμίζει λίγο το «Σχολείο Ντελικάτων εραστών» το οποίο μετάφρασε, από τα γαλλικά, και έκδωσε το 1790 ο Ρήγας Φεραίος, επίσης στη Βιέννη.

Το κείμενο πρέπει να είχε μεγάλη επιτυχία μεταξύ των ελλήνων της εποχής αφού επανεκδόθηκε το 1809 (2^η εκδ.),  το 1816 (3^η εκδ), το 1836 (4^η έκδ).

Το βιβλίο, στην πρώτη του έκδοση του 1792, υπογράφεται με τα αρχικά Ι.Κ. Για τον συγγραφέα του βιβλίου έγιναν διάφορες εικασίες και αυτό χρεώθηκε κατά καιρούς στον Ρήγα Φεραίο και στον Αθανάσιο Ψαλίδα. Νεότερες αρχειακές πληροφορίες, πάντως,  φέρουν ως πιθανότερο συγγραφέα του βιβλίου τον Κύπριο λόγιο Ιωάννη Καρατζά (1767-1798), σύντροφο του Ρήγα ο οποίος εκτελέστηκε μαζί του.

Περί βιβλιοθηκών (διηγήματα)

Περί βιβλιοθηκών / Ιούλιος Βερν; Ανδρέας Εμπειρίκος; Jorge Luis Borges; Umberto Eco; Dorothy L. Sayers; Jacques Roubaud; Georges Perec; Walter  Benjamin; Henri Meschonnic; Ray Bradbury; Εμμανουήλ Ροΐδης; Gerard de Nerval; Δημήτρης Καλοκύρης; Walt Disney. Αθήνα: Άγρα, [199_].

Το βιβλίο αυτό περιέχει κείμενα (διηγήματα ή αποσπάσματα μεγαλύτερων έργων) δεκατεσσάρων συγγραφέων, τα οποία έχουν σαν κοινό σημείο αναφοράς τη βιβλιοθήκη.

Συγκεκριμένα περιλαμβάνει αποσπάσματα από τα ακόλουθα κείμενα:

Ιούλιος Βερν: Η βιβλιοθήκη του «Ναυτίλου»

Ανδρέας Εμπειρίκος: Στη βιβλιοθήκη του «Μεγάλου Ανατολικού»

Jorge Luis Borges: Η βιβλιοθήκη της Βαβέλ, Ιούνιος 1968, Ο φύλακας των βιβλίων

Umberto Eco: De Bibliodeca

Dorothy L. Sayers: Φόνος στο Πέντεκοστ

Jacques Roubaud: Η βιβλιοθήκη

Georges Perec: Μικρές σημειώσεις για την τέχνη και τον τρόπο να τακτοποιούμε τα βιβλία μας

Walter  Benjamin: Ανασκευάζω τη βιβλιοθήκη μου

Henri Meschonnic: Η ατέρμονη βιβλιοθήκη και τα βιβλία της

Ray Bradbury: Φαρενάιτ 451

Εμμανουήλ Ροΐδης: Η Εθνική Βιβλιοθήκη εν έτει 1880

Gerard de Nerval: Ο ποντικός των Αθηνών

Δημήτρης Καλοκύρης: Γαλλικά και Φλαμανδικά

Walt Disney: Στη βιβλιοθήκη του θείου Σκρούτζ

Αναζητώντας τον γιο της μάγισσας - Συνέντευξη του Ανδρέα Καπανδρέου: Ερωτήσεις από φίλους του βιβλίου

Με την ευκαιρία της κυκλοφορίας από τις Εκδόσεις ΣΥΜΠΑΝΤΙΚΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ του βιβλίου του Ανδρέα Καπανδρέου, «Ο γιος της μάγισσας» συγκεντρώσαμε online ερωτήσεις από φίλους αναγνώστες του βιβλίου του και τις δώσαμε στον Ανδρέα για να τις απαντήσει ώστε να υπάρχει από την μία και επικοινωνία ανάμεσα στον συγγραφέα και στους αναγνώστες αλλά και να μπορέσει ο κόσμος να τον γνωρίσει καλύτερα.

Τι σου αρέσει να διαβάζεις; Διαβάζεις κάτι αυτό τον καιρό; Αν ναι, τι;

Μου αρέσει να διαβάζω διηγήματα, φανταστική λογοτεχνία, τρόμο, ιστορικά μυθιστορήματα αλλά και ότι άλλο πέσει στα χέρια μου και μου κεντρίσει την προσοχή. Αυτές τις μέρες διαβάζω το βιβλίο «Άγιοι και Δαίμονες» του Γιάννη Καλπούζου. 

Ο Tzvetan Todorov για τη Λογοτεχνία του Φανταστικού

Υπάρχουν διάφορες θεωρίες σχετικά με το τι είναι η λοφοτεχνία του φανταστικού.
Μια από τις πιο ενδιαφέρουσες θεωρίες είναι αυτή του φιλόσοφου Tzvetan Todorov, η οποία θεωρείται και ως η σημαντικότερη συνεισφορά του στη θεωρία της λογοτεχνίας.

Ο Todorov  ορίζει το φανταστικό ως ένα γεγονός που συμβαίνει στον κόσμο μας και μοιάζει να είναι υπερφυσικό. Για το συγκεκριμένο συμβάν πρέπει να αποφασίσουμε κατά πόσο αυτό ήταν μια ψευδαίσθηση ή αν συνέβηκε στη πραγματικότητα.  (Ο Todorov χρησιμοποιεί ως παράδειγμα τον Alvaro, ένα χαρακτήρα του Jacques Cazotte από το βιβλίο «Le Diable amoureux» [Ο ερωτευμένος Διάβολος] προκειμένου να μας παρουσιάσει ένα φανταστικό γεγονός.  Στη συγκεκριμένη ιστορία ο Alvaro πρέπει να αποφασίσει κατά πόσο η γυναίκα με την οποία είναι ερωτευμένος, είναι πραγματική γυναίκα ή ο ίδιος ο Διάβολος).

2017 - Η Ελλάδα υπό νεο-οθωμανική κατοχή

2017 - Η Ελλάδα υπό νεο-οθωμανική κατοχή / Γιώργος Παπαγιαννόπουλος. Αθήνα: Εναλλακτικές Εκδόσεις, 2009.

Μυθιστόρημα ιστορικής (ή και πολιτικής φαντασίας). Μια φανταστική ιστορία η οποία διαδραματίζεται στο άμεσο μέλλον και συγκεκριμένα στο 2017 όπου η Ελλάδα και η Κύπρος βιώνουν μια νέα οθωμανική κατοχή. Ο συγγραφέας μας  διηγείται ένα εφιαλτικό σενάριο όπου οι λανθασμένοι και καταστροφικοί χειρισμοί της πολιτικής ηγεσίας έφεραν την Ελλάδα σε μια νέο οθωμανική κατοχή. Πυρήνες αντίστασης, ανάμεσά τους και ο ήρωας της ιστορίας, προσπαθούν να οργανωθούν και να αντισταθούν. 

Το βιβλίο κάνει μερικά «φλας μπακ» για να μας διηγηθεί την μάχη του Μυριοκέραλου ( την οποία έδωσαν οι Βυζαντινοί το 1176 εναντίον των Σελτζούκων του Ικονίου), ιστορίες από την Σμύρνη του 1922 και άλλες στιγμές της ελληνικής ιστορίας.

Κορυφαία στιγμή του μυθιστορήματος, το κλείσιμο της ιστορίας όπου σημαντικές μορφές της ελληνικής ιστορίας ετοιμάζονται για την μεγάλη μάχη του έθνους. Εκεί, ανάμεσα στους Άρη Βελουχιώτη, Μανόλη Γλέζο, Νικόλαο Πλαστήρα, Δημήτριο Ψαρρό, Ίωνα Δραγούμη, Πηνελόπη Δέλτα, Κωνσταντίνο Παλαιολόγο και άλλους, βρίσκονται και οι αντιπρόσωποι του έθνους από την Κύπρο:

Βιβλίο με επιλεγμένα ποιήματα του Βασίλη Μιχαηλίδη

Επιλεγμένα ποιήματα / Βασίλης Μιχαηλίδης; επιμ. Λευτέρης Παπάλεοντίου. Λευκωσία: Μικροφιλολογικά, 2013.

Ο φιλόλογος – ερευνητής Λευτέρης Παπαλεοντίου επιμελήθηκε της έκδοσης «Επιλεγμένα ποιήματα» του Βασίλη Μιχαηλίδη (1849-1917).

Ο επιμελητής επέλεξε να δημοσιεύσει  35 από τα ποιήματα του Βασίλη Μιχαηλίδη μερικά από τα οποία είναι γραμμένα στην κυπριακή διάλεκτο, άλλα στην νεοελληνική καθομιλουμένη της εποχής που γράφτηκαν καθώς και κάποια που χρησιμοποιούν και τις δύο διαλέκτους.

Στην πολύ ενδιαφέρουσα και μακροσκελή (62 σελ.) εισαγωγή του ο Λευτέρης Παπαλεοντίου κατατάσσει τα ποιήματά του Β. Μιχαηλίδη σε 3 κατηγορίες: α) Πατριωτικά, β) Ερωτικά και γ) Σατυρικά,  προσπαθώντας να εξηγήσει στον αναγνώστη τις συνθήκες κάτω από τις οποίες τα δημιούργησε ο ποιητής.     

Το βιβλίο "Κόκκινο στην Πράσινη Γραμμή" και οι αντιδράσεις γι' αυτό

Κόκκινο στην Πράσινη Γραμμή / Βασίλης Γκουρογιάννης. Αθήνα: Μεταίχμιο, 2009

Η ιστορία του βιβλίου εστιάζεται σε μία ομάδα παλαιών πολεμιστών του 1974 στην Κύπρο, οι οποίοι έχουν ιδρύσει έναν σύλλογο βετεράνων στην Αθήνα. Οι βετεράνοι πολεμιστές του 1974 οργανώνουν συνέδριο στη Λευκωσία στο οποίο θα μιλήσουν οι ίδιοι για τα γεγονότα του πολέμου, παρουσία ενός νεαρού, σπουδασμένου στην Οξφόρδη ιστορικού. Το θέμα του συνεδρίου είναι: «Τι νομίζουμε ότι συνέβη τότε - Μια παρέμβαση στη σχολική ιστορία». Κυριότερος στόχος των βετεράνων είναι η αναγνώριση της προσφοράς τους από την ιστορία αφού το βιβλίο «Ιστορία της Στ΄ Δημοτικού» νοιώθουν ότι τους αγνοεί εντελώς αφού σύμφωνα με ένα βετεράνο «όλη κι όλη η συμμετοχή της Ελλάδας στην Κύπρο, πραξικόπημα και πόλεμος, όλα μαζί τεσσερισήμισι γραμμές. Εμάς που πολεμήσαμε εκεί μας αγνοεί τελείως, σαν να πήγαμε πενθήμερη εκδρομή». Οι βετεράνοι διεκδικούν μιάμιση γραμμή ακόμα στο σχολικό βιβλίο της ιστορίας. Μιάμιση γραμμή η οποία να προσθέτει ότι «Η ΕΛΔΥΚ (Ελληνική Δύναμη Κύπρου) έσωσε την πολεμική τιμή της Ελλάδας».

"Το τρομακτικό μυστικό του Αϊνστάιν" στο ιστολόγιο "ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ... ΑΛΛΑ ΠΟΛΛΑ"

Το τρομακτικό μυστικό του Αϊνστάιν …

Ο λόγος για ένα βιβλίο διηγημάτων, τα περισσότερα από τα οποία είναι κάπως αλλόκοτα.Ο συγγραφέας του βιβλίου, Ανδρέας Καπανδρέου (ή Ανδρέας Κ. Ανδρέου) παρουσιάζει με εξαιρετικό τρόπο 12  πολύ πρωτότυπα διηγήματα.  

Παρά το γεγονός ότι οι ιστορίες αυτές δεν έχουν σχέση μεταξύ τους, απορροφούν τόσο πολύ το ενδιαφέρον του αναγνώστη και εξάπτουν την περιέργειά του, που ανυπομονεί για το επόμενο.

Μερικοί από τους τίτλους καθώς και μια μικρή περιγραφή (είτε δική μου είτε από το οπισθόφυλλο του βιβλίου) παρουσιάζονται παρακάτω : 

Ο Μάκης Πανώριος για την Ελληνική Φανταστική Λογοτεχνία

[…] [Στη σύγχρονη Ελλάδα] η φανταστική λογοτεχνία, κατηγορούμενη απ’ τους παρωπιδικούς εστέτ, μελετητές, κριτικούς και λογοτέχνες, έμεινε έξω του νυμφώνος, σαν παραλογοτεχνία. Όλοι οι ξένοι μελετητές, ωστόσο, έχουν φυσικά διαφορετική γνώμη, αλλ’ αυτό είναι μια άλλη ιστορία. […] Η επίσημη λογοτεχνία [στην Ελλάδα] με τους φανταχτερούς εκπροσώπους της δε θα καταδεχτεί ν’ ασχοληθεί με το φανταστικό. Είναι ζήτημα κι αν το γνωρίζει. Απ’ το ύψος του εστετισμού της, της περιφρονητικής υπεροψίας της και της στενόθωρης ηθογραφικής στάνης μέσα στην οποία επιμένει να στριφογυρίζει, θεωρεί τον Βέρν «παιδικό συγγραφέα» και τον Πόε μοναδική περίπτωση, συγγραφέα με δαιμονική φαντασία, αλλά όχι παράδειγμα προς μίμηση. Το φανταστικό θεωρείται πάντα παραφιλολογία, ακόμα και σήμερα, και το μεγάλο, σπουδαίο κομμάτι της, η Επιστημονική Φαντασία, αρνητική, κι απ’ ορισμένους υστερικούς, φασιστική.

[…] Με τον όρο Φανταστική Λογοτεχνία προσδιορίζουμε ένα συγκεκριμένο είδος γραπτού λόγου. Όπως και κάθε άλλο είδος λογοτεχνίας, με όλα τα παρακλάδια του, το ίδιο και η φανταστική δεν είναι παρά η αντανάκλαση της κοινωνικοπολιτικής πραγματικότητας που τη γέννησε. […] Η Επιστημονική Φαντασία είναι παρακλάδι της Φανταστικής Λογοτεχνίας η οποία έφτασε σχεδόν στο σημείο να την εκτοπίσει.

Οι Άγιοι και οι Δαίμονες του Γιάννη Καλπούζου

Άγιοι και δαίμονες εις ταν Πόλην / Γιάννης Καλπούζος, Αθήνα: Μεταίχμιο, 2011.

Είχα το συγκεκριμένο βιβλίο στη βιβλιοθήκη μου για περίπου δύο χρόνια. Το είχα πάρει από μια παρουσίαση του συγγραφέα στο βιβλιοπωλείο Rivergate στη Λευκωσία, όπου και είχα γνωρίσει τον Γιάννη Καλπούζο. Το μεγάλο μέγεθος του βιβλίου (748 σελίδες), το εξώφυλλό το οποίο δεν με προδιέθετε θετικά καθώς και οι πολλές τούρκικές και άλλες άγνωστες λέξεις που χρησιμοποίησε ο συγγραφέας (με αποτέλεσμα να χρειάζονται παραπομπές και γλωσσάρι για να διαβαστεί) με έκαναν να αναβάλλω την ανάγνωσή του.

Τελικά, ήρθε η σειρά του! Το διάβασα και συνειδητοποίησα γιατί ο Γιάννης Καλπούζος είναι τόσο δημοφιλής και γιατί τα βιβλία του καταγράφουν τόσο μεγάλες πωλήσεις.

Το «Άγιοι και Δαίμονες» είναι ένα πολύ καλά δουλεμένο βιβλίο για το οποίο ο συγγραφέας φαίνεται ότι έκανε μεγάλη έρευνα. Το ιστορικό αυτό μυθιστόρημα παρουσιάζει μέσα από την πλοκή του την σκληρή ζωή της περιόδου που περιγράφει (19^ος αιώνας) στην Κωνσταντινούπολη αλλά και σε άλλες περιοχές όπου ταξιδεύει ο ήρωας. Μέσα από τη διήγηση του Καλπούζου μαθαίνουμε για την αντιμετώπιση που είχαν οι υπόδουλοι έλληνες (και οι υπόλοιπες μειονότητες της Πόλης) από τους τούρκους, τη θέση της γυναίκας, πως βίωναν οι άνθρωποι εκείνης της εποχής τον έρωτα και τις δυσκολίες της ζωής. Η σύνδεσή της ιστορίας με την Ελληνική Επανάσταση και με πραγματικά πρόσωπα και γεγονότα την κάνει εξαιρετικά ενδιαφέρουσα και ελκυστική.

Όταν το ποδόσφαιρο γίνεται ποίηση!

Τα ποδοσφαιρικά: ποιήματα / Ντίνα Παγιάση Κατσούρη. Λευκωσία: Άνευ, 2013.

Σε κάποιους πιθανόν να προκαλέσει έκπληξη το γεγονός ότι  ένας καταξιωμένος ποιητής αφιερώνει ολόκληρο βιβλίο στο ποδόσφαιρο,  ένα άθλημα το οποίο σύμφωνα με κάποιους στο χώρο του πολιτισμού χαρακτηρίζεται ως «υποκουλτούρα».

Η εντύπωση γίνεται ακόμα μεγαλύτερη όταν ο ποιητής αυτός είναι γένους θηλυκού!

Η Ντίνα Κατσούρη ανακάλυψε τη γοητεία της «στρογγυλής θεάς» και την υμνεί μέσα από τη νέα ποιητική της συλλογή που έχει τίτλο «Τα ποδοσφαιρικά». Μέσα από τα ποδοσφαιρικά η ποιήτρια καταφέρνει να αναδείξει τον κοινωνικό χαρακτήρα του αθλήματος.