Γεμιστός, Πλήθωνας. Νόμων συγγραφή [χειρόγραφο], 14??.
Νόμων συγγραφή: ένα όραμα για μια ιδανική πολιτεία / Γεώργιος Γεμιστός-Πλήθων; επιμ. Δημήτριος Κ. Χατζημιχαήλ ; μετ. Δημήτριος Κ. Χατζημιχαήλ. Θεσσαλονίκη: Ζήτρος, 2005.
«[...] Ο Πλήθων είναι μια από τις πιο ενδιαφέρουσες και ταυτόχρονα ελκυστικές μορφές της πρώιμης Αναγέννησης. Εκπροσωπεί τις αναγεννησιακές τάσεις της περιόδου των Παλαιολόγων και την επιρροή τους στην μεγάλη Αναγέννηση στην Ιταλία, ανανεώνει και μετοχετεύει τις φιλοσοφικές σκέψεις του (Νέο-) Πλατωνισμού σε ένα δικό του σύστημα, και από την άλλη μεριά είναι ένας πρόδρομος της νεοελληνικής πολιτικής και πολιτισμικής συνείδησης. Γι' αυτό μπορούμε να τον ονομάσουμε (παραφράζοντας μια έκφραση του Woodhouse) τον τελευταίο των αρχαίων και τον πρώτο των νέων Ελλήνων.
Στη «Νόμων Συγγραφή», την οποία ο Πλήθων έγραψε, όπως τα περισσότερα έργα του, σε αρκετά προχωρημένη ηλικία, συνοψίζεται η φιλοσοφική, θεολογική και κοινωνική σκέψη του. Δυστυχώς σώζονται σήμερα μόνο 16 από τα 101 κεφάλαια της Συγγραφής, διότι ήταν γραμμένα και ξεχωριστά από το χειρόγραφο του συνολικού έργου, το οποίο μετά το θάνατο του Πλήθωνος στο Μυστρά στις 26 Ιουνίου 1452 έφτασε στα χέρια της Θεοδώρας Ασενίνας, της γυναίκας του Δημητρίου Παλαιολόγου.
Η Θεοδώρα μάλλον το διάβασε, κατάλαβε (και ήξερε πιθανότατα και προηγουμένως) ότι οι σκέψεις του Πλήθωνος δεν συνέπιπταν με τα δόγματα της Εκκλησίας και γι' αυτό έστειλε αυτό το μοναδικό χειρόγραφο του συνολικού έργου στον Γεννάδιο Σχολάριο, τον μετέπειτα πρώτο οικουμενικό πατριάρχη της Τουρκοκρατίας, στην Κωνσταντινούπολη. Ο Σχολάριος αρκετά χρόνια κιόλας είχε την υποψία ότι ο Πλήθων με τη φιλοσοφική του σκέψη είχε απομακρυνθεί από τα δόγματα του χριστιανισμού, και τώρα κρατούσε την επιβεβαίωση αυτής της υποψίας στα χέρια του. Για να προφυλάξει τους χριστιανούς που ποιμνίου του από τις επικίνδυνες σκέψεις που περιείχε, προέβη στην από τη δική μας οπτική γωνιά βάναυση πράξη και έκαψε το μοναδικό στον κόσμο χειρόγραφο της Νόμων Συγγραφής. [...]» (Από τον πρόλογο του βιβλίου). [1]
Μετά τον θάνατο του Πλήθωνα το 1452, ο Πατριάρχης Γεννάδιος Σχολάριος, αφού χαρακτήρισε το έργο του Πλήθωνα Γεμιστού «ειδωλολατρικό» και «σατανικό», έκαψε δημόσια στην αυλή του Πατριαρχείου στην Κωνσταντινούπολη, το χειρόγραφο του Πλήθωνα Γεμιστού «Νόμων συγγραφή». Κάλεσε μάλιστα και όλους όσους είχαν αντίτυπα έργων του Γεμιστού να κάνουν το ίδιο. Ο Πατριάρχης Σχολάριος επανέλαβε την πράξη του καίγοντας νέα ανάτυπα έργων του Πλήθωνα Γεμιστού που κατάφερε να ξανασυγκεντρώσει και το 1463.[2]
Νόμων συγγραφή: ένα όραμα για μια ιδανική πολιτεία / Γεώργιος Γεμιστός-Πλήθων; επιμ. Δημήτριος Κ. Χατζημιχαήλ ; μετ. Δημήτριος Κ. Χατζημιχαήλ. Θεσσαλονίκη: Ζήτρος, 2005.
«[...] Ο Πλήθων είναι μια από τις πιο ενδιαφέρουσες και ταυτόχρονα ελκυστικές μορφές της πρώιμης Αναγέννησης. Εκπροσωπεί τις αναγεννησιακές τάσεις της περιόδου των Παλαιολόγων και την επιρροή τους στην μεγάλη Αναγέννηση στην Ιταλία, ανανεώνει και μετοχετεύει τις φιλοσοφικές σκέψεις του (Νέο-) Πλατωνισμού σε ένα δικό του σύστημα, και από την άλλη μεριά είναι ένας πρόδρομος της νεοελληνικής πολιτικής και πολιτισμικής συνείδησης. Γι' αυτό μπορούμε να τον ονομάσουμε (παραφράζοντας μια έκφραση του Woodhouse) τον τελευταίο των αρχαίων και τον πρώτο των νέων Ελλήνων.
Στη «Νόμων Συγγραφή», την οποία ο Πλήθων έγραψε, όπως τα περισσότερα έργα του, σε αρκετά προχωρημένη ηλικία, συνοψίζεται η φιλοσοφική, θεολογική και κοινωνική σκέψη του. Δυστυχώς σώζονται σήμερα μόνο 16 από τα 101 κεφάλαια της Συγγραφής, διότι ήταν γραμμένα και ξεχωριστά από το χειρόγραφο του συνολικού έργου, το οποίο μετά το θάνατο του Πλήθωνος στο Μυστρά στις 26 Ιουνίου 1452 έφτασε στα χέρια της Θεοδώρας Ασενίνας, της γυναίκας του Δημητρίου Παλαιολόγου.
Η Θεοδώρα μάλλον το διάβασε, κατάλαβε (και ήξερε πιθανότατα και προηγουμένως) ότι οι σκέψεις του Πλήθωνος δεν συνέπιπταν με τα δόγματα της Εκκλησίας και γι' αυτό έστειλε αυτό το μοναδικό χειρόγραφο του συνολικού έργου στον Γεννάδιο Σχολάριο, τον μετέπειτα πρώτο οικουμενικό πατριάρχη της Τουρκοκρατίας, στην Κωνσταντινούπολη. Ο Σχολάριος αρκετά χρόνια κιόλας είχε την υποψία ότι ο Πλήθων με τη φιλοσοφική του σκέψη είχε απομακρυνθεί από τα δόγματα του χριστιανισμού, και τώρα κρατούσε την επιβεβαίωση αυτής της υποψίας στα χέρια του. Για να προφυλάξει τους χριστιανούς που ποιμνίου του από τις επικίνδυνες σκέψεις που περιείχε, προέβη στην από τη δική μας οπτική γωνιά βάναυση πράξη και έκαψε το μοναδικό στον κόσμο χειρόγραφο της Νόμων Συγγραφής. [...]» (Από τον πρόλογο του βιβλίου). [1]
Ο Πλήθων Γεμιστός (1355-1452) ήταν Έλληνας φιλόσοφος και πολιτικός άνδρας. Λόγω των ιδεών του περί φυσικής και πολιτιστικής συνέχειας του Ελληνισμού αλλά και της ενασχόλησης τους με τους αρχαίους Έλληνες φιλοσόφους, αποτέλεσε στόχο κάποιων σκληροπυρηνικών του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
Στο έργο του «Νόμων Συγγραφή», ο Πλήθωνας ανέλυε το όραμα του για μια ιδανική πολιτεία. Ένα σύνταγμα στο οποίο έθιγε ζητήματα θρησκείας, ηθικής, πολιτικής και φιλοσοφίας.Μετά τον θάνατο του Πλήθωνα το 1452, ο Πατριάρχης Γεννάδιος Σχολάριος, αφού χαρακτήρισε το έργο του Πλήθωνα Γεμιστού «ειδωλολατρικό» και «σατανικό», έκαψε δημόσια στην αυλή του Πατριαρχείου στην Κωνσταντινούπολη, το χειρόγραφο του Πλήθωνα Γεμιστού «Νόμων συγγραφή». Κάλεσε μάλιστα και όλους όσους είχαν αντίτυπα έργων του Γεμιστού να κάνουν το ίδιο. Ο Πατριάρχης Σχολάριος επανέλαβε την πράξη του καίγοντας νέα ανάτυπα έργων του Πλήθωνα Γεμιστού που κατάφερε να ξανασυγκεντρώσει και το 1463.[2]
Δυστυχώς έχουν διασωθεί και έχουν φτάσει μέχρι τις μέρες μας μόνο 16 από τα 101 κεφάλαια του «Νόμων Συγγραφή». Τα διασωθέντα κεφάλαια έχουν εκδοθεί και κυκλοφορούν στις μέρες μας σαν βιβλίο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου