Η εξέλιξη του διηγήματος του Κωστή Καλογρούλη

Ο Κωστής Καλογρούλης, στο εξαιρετικά ενδιαφέρον βιβλίο του «Η εξέλιξη του διηγήματος» (έκδοση Μικρή Άρκτος, 2011), αφού παραθέτει θεωρητικά στοιχεία για το διήγημα, σκιαγραφεί τους κυριότερους διηγηματογράφους του 19^ου και του 20^ου αιώνα σχολιάζοντας  ένα επιλεγμένο διήγημα του καθενός από αυτούς τους.

Συγκεκριμένα παρουσιάζονται 32 συγγραφείς και τα διηγήματά τους:

- Ε. Τ. A. Hoffmann: Rat Krespel (Ο σύμβουλος Κρέσπελ), 1819
- Washington Irving: Rip Van Wikle (Ριπ Βαν Γουίνκλ), 1819
- Nathaniel Hawthorne: The Minister’s Black Veil (Το μαύρο πέπλο του κληρικού), 1837
- Edgar Allan Poe: The pit and the Pendulum (Το πηγάδι και το εκκρεμές), 1842
- Nikolai Gogol: Το παλτό, 1842
- Herman Melville: Bartleby the Scrivener (Μπάρτλεμπι, ο γραφιάς), 1853
- Guy de Maupassant: Boule de suif (Η Χοντρομπαλού), 1880
- Γεώργιος Βιζυηνός:   Το μόνον της ζωής του ταξείδιον, 1884
- Anton Chekhov: Ο καθηγητής φιλολογίας, 1894
- Stephen Crane: The open boat (Η σωσίβια λέμβος), 1898 
- Henry James: The figure in the carpet (Η εικόνα στο χαλί), 1896
- Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης: Η φαρμακολύτρια, 1900

- Joseph Conrad: The secret sharer (Ο κρυφός συνταξιδιώτης), 1909
- James Joyce: The dead (Οι νεκροί), 1907
- Somerset Maugham: Rain (Βροχή), 1919
- Max Beerbohm: Enoch Soams (Ίνοχ Σόουμς), 1919
- Katherine Mansfield: Bliss (Μακαριότητα), 1920
- Katherine Anne Porter: The jilting of granny Weatherall (Η απόρριψη της γιαγιάς Γουέδερολ), 1930
- Ernest Hemingway: A clean, well lighted place (Ένα καθαρό, καλοφωτισμένο μέρος), 1933
- Karen Blixen (Isak Dinesen): Sorrow acre (Το χωράφι της θλίψης), 1942
- Jorge Luis Borges: La Biblioteca de Babel (Η βιβλιοθήκη της Βαβέλ), 1944
- Shirley Jackson: The lottery (Η λοταρία), 1948
- J. D. Salinger: A perfect day for Bananafish (Ιδανική μέρα για μπανανόψαρα), 1948
- Italo Calvino: L’ Avventura d’ un viaggiatore (Η περιπέτεια ενός ταξιδιώτη), 1958
- Bernard Malamud: The loan (Το δάνειο), 1958
- Gabriel Garcia Marquez: Un dia de estos (Μια από αυτές τις μέρες), 1962
- John Cheever: The swimmer (Ο κολυμβητής), 1964
- Flannery O' Connor: Everything that rises must converge (Ο,τι υψώνεται πρέπει να συγκλίνει), 1965
- William Trevor: The ballroom of romance (Η χοροεσπερίδα του ειδυλλίου), 1974
- Tobias Wolff: Hunters in the snow (Κυνηγοί στο χιόνι), 1981
- Raymond Carver: Cathedral (Καθεδρικός), 1983
- Ann Beattie: Janus (Ιανός), 1986

"Η εξέλιξη του διηγήματος", μια κριτική προσέγγιση σε ένα λογοτεχνικό είδος που και στη χώρα μας διαθέτει πλέον πολλούς και φανατικούς φίλους.

Αν και το διήγημα αποτελεί ένα από τα πιο διαδεδομένα και δημοφιλή λογοτεχνικά είδη, οι κριτικές μελέτες που το προσεγγίζουν αυτόνομα είναι κατ' αναλογία λιγοστές. 

Η εργασία του Κωστή Καλογρούλη αποτελεί μια πρώτη απάντηση στο υπαρκτό βιβλιογραφικό κενό, αλλά ταυτόχρονα όντας γραμμένη με απλό και ευθύβολο τρόπο, γίνεται κτήμα και βοήθημα σε όλους τους αναγνώστες.

Στην "Εξέλιξη του διηγήματος" ο Κωστής Καλογρούλης επιχειρεί μια πρώτη απόπειρα χαρτογράφησης του περίπλοκου και διαρκώς εξελισσόμενου λογοτεχνικού είδους του διηγήματος. Έπειτα από μια σύντομη εισαγωγή, σχετική με ζητήματα ορολογίας, σύγχρονων θεωριών και ιστορικού υπόβαθρου, εξετάζονται κριτικά τριάντα δύο διηγήματα- σταθμοί στη σύγχρονη ιστορία της λογοτεχνίας από τις αρχές του 19ου αιώνα μέχρι τα τέλη του 20ού. Ο στόχος είναι να παρουσιαστούν τόσο ορισμένα πασίγνωστα κλασικά διηγήματα όσο και άλλα λιγότερο γνωστά στο ελληνικό -και όχι μόνο- αναγνωστικό κοινό. Μέσα από αυτήν τη σύντομη αλλά περιεκτική κριτική προσέγγιση αυτών των έργων γίνεται η προσπάθεια αποτύπωσης της ποικιλομορφίας -υφολογικής και θεματικής- που παρατηρείται στο λογοτεχνικό αυτό είδος, το οποίο ελάχιστα έχει μελετηθεί αναλογικά με το μυθιστόρημα.