Οι γυναίκες επιστρέφουν: θεατρική παράσταση βασισμένη σε πραγματικά γεγονότα

Ένα θεατρικό έργο γροθιά στο στομάχι του εφησυχασμού απέναντι στην κατοχή. Μας θυμίζει τις εποχές που οι γυναίκες της Κύπρου προσπάθησαν να  να πάρουν την τύχη του τόπου στα χέρια τους και να απαιτήσουν το αυτονόητο τότε, (γιατί σήμερα για κάποιους δεν είναι πλέον αυτονόητο) δικαίωμα επιστροφής στα τουρκοκρατούμενα σπίτια τους.

Πέτυχαν τη διεθνοποίηση του Κυπριακού και την προβολή του ως πρόβλημα παράνομης εισβολής και κατοχής αναδεικνύοντας τη βιαιότητα του Αττίλα.

Δυστυχώς η ορμή του κινήματος των γυναικών έσβησε πάνω σε κομματικές σκοπιμότητες που διείσδυσαν στο κίνημά διασπώντας το, αλλά και στην πολιτική αφέλεια της εποχής που ήθελε το κίνημα να σταματήσει να δρα για να μην βλάψει τις συνομιλίες για επίλυση του Κυπριακού.

Φυσικά, το κίνημα των γυναικών ακολούθησαν μερικά χρόνια αργότερα, παρόμοια κινήματα μαθητών αλλά και μοτοσικλετιστών (το τελευταίο είχε ως αποτέλεσμα τις εγκληματικές δολοφονίες των Τάσου Ισαάκ και Σολωμόντος Σολωμού.

Ένα έργο που αξίζει να παρακολουθήσουν οι παλιοί για να θυμηθούν και οι νεότεροι για να μάθουν και για να παραδειγματιστούν από την αγωνιστικότητα, την εφευρετικότητα και το πείσμα των γυναικών που απλά ήθελαν να επιστρέψουν ειρηνικά στα σπίτια τους…

Τα ιστορικά γεγονότα

"Οι γυναίκες επιστρέφουν" ήταν γυναικείο αντικατοχικό κίνημα που δημιουργήθηκε στην Κύπρο μετά την τουρκική εισβολή του 1974 από ομάδα γυναικών, οι οποίες  προσπάθησαν από το 1975 μέχρι το 1989, μέσα από συντονισμένες ειρηνικές πορείες να αναλάβουν έναν ιδιαίτερο αγώνα κατά της κατοχής με στόχο την κατάργηση των συρματομπλεγμάτων του Αττίλα. Γυναίκες διαφόρων κοινωνικών τάξεων, ηλικιών, επαγγελμάτων και πολιτικών αποχρώσεων συγκεντρώθηκαν και δημιούργησαν μία ομάδα δυναμική που για αρκετά χρόνια έδινε το παρόν της εντατικά με πορείες εντός κι εκτός Κύπρου. Επικαλούμενες ότι είναι δικαίωμα των προσφύγων να επιστρέψουν στα σπίτια τους αλλά και γενικότερα όλων των πολιτών να κινούνται ελεύθερα, ζώντας κατ’ επιθυμίαν και όχι όπου επιβάλλεται με όπλα, ξεκίνησαν τη δράση τους.

Το θεατρικό έργο

Οι πορείες γυναικών της κίνησης «Οι Γυναίκες Επιστρέφουν» είχαν στόχο τη διεκδίκηση του ανθρώπινου δικαιώματος να κυκλοφορούν ελεύθερα στη γη τους. Ένα grassroots κίνημα γυναικών της Κύπρου, που στη δεκαετία του 80 διοργάνωσε με εκπληκτική στρατηγική και πολιτική οξυδέρκεια πορείες που έσπαζαν τη γραμμή αντιπαράταξης, καθώς και μια παράλληλη εκστρατεία διεθνοποίησης του Κυπριακού προβλήματος. Χιλιάδες γυναίκες διαπέρασαν την «πράσινη γραμμή» και ήρθαν αντιμέτωπες με τον κατοχικό στρατό, σε μια εποχή που κάτι τέτοιο ήταν αδιανόητο, ενώ παράλληλα το δράμα της Κύπρου απέκτησε διεθνή ορατότητα.

Έξι γυναίκες ηθοποιοί ενσαρκώνουν ένα πλήθος ρόλων. Ζωντανεύοντας προσωπικές μαρτυρίες και αφηγήσεις, παίρνουν το νήμα μιας ιστορίας για τη θέση της γυναίκας σε εμπόλεμες ζώνες. Τι είναι ικανές να κάνουν; Τι είναι ηρωισμός; Η «πανανθρώπινη» εμπειρία τις αφήνει έξω; Θα μπορούσαν να είχαν αλλάξει την ιστορία;

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ: Κείμενο: Μαγδαλένα Ζήρα & Νέδη Αντωνιάδη -- Σκηνοθεσία: Μαγδαλένα Ζήρα -- Σύμβουλος Δραματουργίας: Αθηνά Κάσιου -- Σκηνικά/κοστούμια: Έλενα Κατσούρη -- Σχεδιασμός βίντεο: Έλενα Αλωνεύτη -- Μουσική σύνθεση και επιμέλεια: Αντώνης Αντωνίου -- Σχεδιασμός φωτισμού: Βασίλης Πετεινάρης -- Αφίσα: Γιώργος Τσαγγάρης -- Βοηθός παραγωγής: Νίκολα Μητροπούλου -- Φωτογραφίες: Σωκράτης Σωκράτους -- Παραγωγή: Project ΣΕΖΟΝ Γυναίκες

Ηθοποιοί (σε αλφαβητική σειρά): Νέδη Αντωνιάδη, Σοφία Καλλή, Γιόλα Κλείτου, Ζωή Κυπριανού, Ιωάννα Παπαμιχαλοπούλου, Μαρία Χατζηχριστοδούλου.

Αίθουσα Μελίνα Μερκούρη, Πύλη Αμμοχώστου Λεωφόρος Αθηνάς, Λευκωσία, 1017

Θεσμικός Χορηγός: ΘΟΚ 

Χορηγοί: Ίδρυμα Α.Γ. Λεβέντη, Εθνικός Μηχανισμός για τα Δικαιώματα της Γυναίκας, Ελληνική Τράπεζα

Χορηγός Επικοινωνίας: Avant-Garde

Η παράσταση τελεί υπό την αιγίδα της προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων, κυρίας Αννίτας Δημητρίου.

Γράφτηκαν για την παράσταση:

«Το συγκείμενο, η φύση και οι προϋποθέσεις αυτής της παραγωγής την καθιστούν σταθμό για τα θεατρικά μας –και όχι μόνο- πράγματα και δικαίως γίνεται κάθε βράδυ το αδιαχώρητο.» (Γιώργος Σαββινίδης, Φιλελεύθερος)

«Η συγκίνηση, ο αυθόρμητος σχολιασμός από γυναίκες που έζησαν τις πορείες και βρίσκονται ανάμεσα στο κοινό, το επίμονο χειροκρότημα στο τέλος, δικαιώνει πέραν πάσης αμφιβολίας αυτό το εγχείρημα.» (Μαρία Χαμάλη, Πολίτης)

«Η σκηνοθετική προσέγγιση είναι άμεση, σχεδόν υπερρεαλιστική. Οι ηθοποιοί, βλέποντας στα μάτια τους θεατές και απευθυνόμενοι σε αυτούς, ανοικοδομούν τα γεγονότα χωρίς φιλτράρισμα, στρογγυλοποίηση ή ωραιοποίηση.» (Γιώργος Κέντας, Φιλελεύθερος)

«Αυτή είναι η πρωτιά τούτης της παράστασης. Όσα θα ακούσετε είναι verbatim, δηλαδή όπως λέχθηκαν τότε. Δύσκολο εγχείρημα γιατί οι ηθοποιοί επί σκηνής είχαν ως ρόλο να μεταφέρουν στο ακροατήριο αυτολεξεί τη γλώσσα και τον ψυχισμό των γυναικών που μετείχαν στις πορείες. Ο λόγος τους αποκαλυπτικός της αποφασιστικότητας(...) Ήταν όλες εκπληκτικές.» (Άννα Μαραγκού, Φιλελεύθερος)

«Ένα πολύτιμο ντοκουμέντο για την ιστορία της γυναίκας της Κύπρου και τις προσπάθειές της να αρθρώσει τον δικό της λόγο στην πολιτική πραγματικότητα της Κύπρου. Μια πολύ αξιόλογη στιγμή στα θεατρικά πράγματα της Κύπρου, που δείχνει τι μπορούν να κάνουν νέοι άνθρωποι, αν επιτέλους τους εμπιστευτούμε και τους δώσουμε τα μέσα να το κάνουν.» (Θεοδώρα Παυλίδου, Φιλελεύθερος)