Ιωάννης Καρατζάς: ο Κύπριος συμμάρτυρας του Ρήγα, του Γεώργιου Ι. Σούρλα

Για τον Ιωάννη Καρατζά, τον Κύπριο σύντροφο του Ρήγα (Φεραίου) Βελεστινλή, υπάρχουν πολύ λίγες ιστορικές αναφορές, κυρίως από τα Αυστριακά αρχεία της δίκης του Ρήγα και των επτά συντρόφων του.

Επίσης, οι αναφορές σε αυτόν, περιορίζονται σε μερικά άρθρα και κάποια κεφάλαια βιβλίων.

Ο γιατρός – συγγραφέας Γεώγριος Ι. Σούρλας ο οποίος είναι και πρόεδρος του Ινστιτούτου Διαβαλκανικής Συνεργασίας «Ρήγας Βελεστινλής» έγραψε ένα βιβλίο για τον Ιωάννη Καρατζά, συγκεντρώνοντας σε αυτό όλα τα ιστορικά στοιχεία που κατάφερε να εντοπίσει.

Τίτλος του βιβλίου είναι «Ιωάννης Καρατζάς: ο Κύπριος συμμάρτυρας του Ρήγα» και εκδόθηκε στη Λευκωσία το 2018 από τις εκδόσεις Ηλία Επιφανίου.

Ο συγγραφέας ξεκινά με τα βιογραφικά στοιχεία του Ιωάννη Καρατζά, προσπαθώντας να υπολογίσει κάποια από αυτά (π.χ. την εκπαίδευσή του στο Ελληνομουσείο στη Λευκωσία).

Συνεχίζει ακολουθώντας τα βήματά του στη Βιέννη και την Πέστη, κάνοντας αναφορά και στη συγγραφική και εκδοτική δραστηριότητα του Καρατζά.

Τέλος αναφέρεται στα γεγονότα της σύλληψης των Ελλήνων πατριωτών από τις Αυστριακές αρχές, τη δίκη τους καθώς και την θανάτωσή τους από τους Τούρκους.

Αντί επιλόγου, ο Σούρλας επιλέγει να παραθέσει αποσπάσματα από ένα διήγημα του Αχιλλέα Κ. Αιμιλιανίδη (1903-1978) για τον Ιωάννη Καρατζά το οποίο δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Νέα Εστία» με τίτλο «Ο σύντροφος του Ρήγα», το οποίο και σχολιάζει.

Το βιβλίο τελειώνει με ένα επίμετρο για τη συνεισφορά των Κυπρίων στους αγώνες του Ελληνικού έθνους.

 Απόσπασμα από το βιβλίο

Η περίπτωση του I. Καρατζά είναι πολύπτυχη και ιδιάζουσα. Ανάγεται είτε σε απλουστευμένες, είτε σε σύνθετες και περιπλεγμένες θεωρήσεις, που απέχουν από την ιστορική αλήθεια. Ο νεαρός πιστός σύντροφος και συμμάρτυρας του Ρήγα αναμίχθηκε ενεργά στον προεπαναστατικό αγώνα και στις δράσεις για την αποτίναξη του τουρκικού ζυγού. Η διττή ιδιότητά του εμπόδισε όμως να διαφανεί το μέγεθος της προσωπικής του συμβολής.
Άλλοι τον χαρακτηρίζουν απλά και υποτιμητικά ως φτωχό κανδηλανάπτη και άλλοι ως λόγιο με αξιόλογη πνευματική δράση. Στο μόνο που συγκλίνουν όλοι, καθώς δεν υπάρχουν περιθώρια αμφισβήτησης, είναι ότι συμμαρτύρησε με τον Ρήγα.
Όσοι υποβαθμίζουν την προσωπικότητά του, λόγω της ενασχόλησής του με το έργο του κανδηλανάπτη, μοιάζει να διολισθαίνουν στην ανευθυνότητα και σε αυθαίρετα, γενικόλογα και αφοριστικά συμπεράσματα. Παραβλέπουν ότι στον αντίποδα της εκδοχής αυτής ευρίσκεται εκείνη του λογίου με την πλούσια συγγραφική, μεταφραστική και εκδοτική δράση. Πρόκειται για μια ιδιαίτερα αξιόλογη προσπάθεια, μέσα από την οποία αναδεικνύεται έμπρακτα το ενδιαφέρον του Καρατζά για την πνευματική αφύπνιση των σκλαβωμένων Ελλήνων και η συνεισφορά του στην προετοιμασία του επαναστατικού αγώνα. [. . .]

Περιεχόμενα:

ΠΡΟΛΟΓΟΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ
ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΡΑΤΖΑΣ (1767-1798)
Ο ΚΑΡΑΤΖΑΣ ΣΤΗ ΒΙΕΝΝΗ, ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΩΝ ΕΞΕΛΙΞΕΩΝ
Ο ΚΑΡΑΤΖΑΣ ΣΤΗΝ ΠΕΣΤΗ
ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΔΡΑΣΗΣ ΤΟΥ ΚΑΡΑΤΖΑ
Ο ΚΑΡΑΤΖΑΣ ΩΣ ΚΑΝΔΗΛΑΝΑΠΤΗΣ
Ο ΛΟΓΙΟΣ ΚΑΡΑΤΖΑΣ
Η ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΟΥ ΚΑΡΑΤΖΑ ΣΤΑ ΠΡΟΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ ΤΟΥ ΡΗΓΑ
ΟΙ ΕΠΙΡΡΟΕΣ ΤΟΥ ΡΗΓΑ ΣΤΟΝ ΚΑΡΑΤΖΑ
ΤΟ ΣΥΓΓΡΑΦΙΚΟ ΚΑΙ ΕΚΔΟΤΙΚΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΚΑΡΑΤΖΑ
"ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΛΟΓΙΚΗΣ"
"ΚΕΒΗΤΟΣ ΤΟΥ ΘΗΒΑΙΟΥ ΠΙΝΑΞ"
"ΕΡΩΤΟΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ"
"ΙΕΡΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΠΑΛΑΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ"
"ΕΠΙΤΗΔΕΙΓΜΗ ΠΡΟΣ ΤΟ ΚΑΛΛΙΓΡΑΦΕΙΝ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ"
"ΙΩΣΗΦ ΠΕΤΖΕΛ, ΔΙΑΤΡΙΒΗ ΚΑΙ ΕΠΙΚΡΙΣΙΣ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ"
"ΚΑΛΕΝΔΑΡΙΟΝ ΤΟΥ 1798"
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ
ΟΙ ΣΥΝΤΡΟΦΟΙ ΤΟΥ ΡΗΓΑ
ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΜΝΗΜΗΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΣΥΝΤΡΟΦΟΥΣ ΤΟΥ ΡΗΓΑ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ
ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΟΥ ΜΑΡΤΥΡΙΟΥ
Η ΠΡΟΔΟΣΙΑ
Η ΕΜΠΛΟΚΗ ΤΗΣ ΑΥΣΤΡΙΑΣ
Η ΣΥΛΛΗΨΗ ΤΟΥ ΡΗΓΑ
Η ΣΥΛΛΗΨΗ ΤΟΥ ΚΑΡΑΤΖΑ - ΤΑ ΕΝΟΧΟΠΟΙΗΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Η ΟΜΟΛΟΓΙΑ
Η ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΣΤΟΥΣ ΤΟΥΡΚΟΥΣ ΕΚΤΕΛΕΣΤΕΣ
ΑΝΤΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ
ΕΠΙΜΕΤΡΟ: Η ΚΥΠΡΟΣ ΤΩΝ ΗΡΩΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΓΩΝΩΝ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

 Διαβάστε επίσης: Ο μυστικός σύντροφος του Ρήγα: η άγνωστη μαρτυρία του Ιωάννη Καρατζά