@Ανδρέας Καπανδρέου : Το χάλκινο νησί: ένας μύθος (Τόμος Α: Η δημοκρατία των ανθρωποειδών), του Κυριάκου Ηρακλέους

2 Σεπ 2025

Το χάλκινο νησί: ένας μύθος (Τόμος Α: Η δημοκρατία των ανθρωποειδών), του Κυριάκου Ηρακλέους

Αγαπητοί φίλοι και φίλες,

Ονομάζομαι Ανδρέας Καπανδρέου. Εργάζομαι ως Βιβλιοθηκονόμος στη Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Κύπρου και είμαι επίσης συγγραφέας και παρουσιαστής της ραδιοφωνικής εκπομπής Λογοτεχνία στα Ερτζιανά, που μεταδίδεται από το ΡΙΚ και τον ραδιοφωνικό σταθμό του Πανεπιστημίου Κύπρου.

Σήμερα έχω την τιμή να παρουσιάζω το βιβλίο «Το χάλκινο νησί» του Κυριάκου Ηρακλέους.

Θα ξεκινήσω λέγοντας λίγα λόγια για τον συγγραφέα, αφού θεωρώ ότι γνωρίζοντάς τον ίδιο, κάποιες φορές μπορούμε να αντιληφθούμε καλύτερα και το έργο του.

Ο Κυριάκος Ηρακλέους γεννήθηκε στην κωμόπολη της Αθηένου στην Κύπρο. Μετά από διετή στρατιωτική υπηρεσία με τον βαθμό του έφεδρου ανθυπολοχαγού, μετέβη στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου σπούδασε φιλοσοφία και διοίκηση επιχειρήσεων. Έχει εργαστεί για πολλά χρόνια ως διευθυντής επιχειρήσεων και πλέον είναι συνταξιούχος, κατοικώντας μόνιμα στην πολιτεία του Νιου Τζέρσεϊ μαζί με τη σύζυγό του.

Είναι αφοσιωμένος στη συγγραφή μυθιστορημάτων και ποίησης. Έχει εκδώσει την ποιητική συλλογή «Αναζητήσεις» (1980), το πολιτικό θρίλερ «Η Δέσμευση» (Power Publishing, 2009), το μυθιστόρημα φαντασίας «Το χάλκινο νησί, τόμος Α'» (Βακχικόν, 2024) – το οποίο παρουσιάζουμε σήμερα - και πιο πρόσφατα, το 2025 εξέδωσε την ποιητική συλλογή «Ανατέλλουσα ψυχή» (και πάλι από τις εκδόσεις Βακχικόν). Μελετώντας τα έργα του Ηρακλέους, θα λέγαμε ότι ο συγγραφέας επιδιώκει μέσω αυτών να εξερευνήσει την ανθρώπινη εμπειρία και τα ηθικά διλήμματα που αντιμετωπίζει ο σύγχρονος άνθρωπος.

Παρουσίαση του Βιβλίου «Το χάλκινο νησί»

Όταν μου προτάθηκε να παρουσιάσω το «Το Χάλκινο νησί», ομολογώ ότι λόγω του βαρυφορτωμένου προγράμματός μου, αντιμετώπισα την πρόταση με σκεπτικισμό. Όταν όμως αντιλήφθηκα ότι επρόκειτο για ένα βιβλίο που εμπίπτει σε μια από τις αγαπημένες μου λογοτεχνικές κατηγορίες, αυτή της φανταστικής λογοτεχνίας, με την οποία έτυχε κι εγώ να ασχοληθώ ως συγγραφέας , αλλά και ότι συνδυάζει την αλληγορία με την επική φαντασία, θέτοντας μάλιστα φιλοσοφικά ερωτήματα, πρέπει να παραδεχτώ ότι το ενδιαφέρον μου για «Το χάλκινο νησί» εκτοξεύθηκε στα ύψη, σε σημείο που να μην μπορώ να αρνηθώ την πρόταση και να ανυπομονώ να το διαβάσω.

Το βιβλίο λοιπόν έχει τον τίτλο «Το χάλκινο νησί: ένας μύθος» και όπως μας προϊδεάζει ήδη από το εξώφυλλό του, είναι ο πρώτος τόμος μιας ευρύτερης ιστορίας, μιας τριλογία, που ο συγγραφέας φιλοδοξεί να ολοκληρώσει το επόμενο διάστημα. Ο συγκεκριμένος τόμος ονομάζεται «Η δημοκρατία των ανθρωποειδών» και η ιστορία του διαδραματίζεται σε έναν φανταστικό, μυθικό κόσμο, όπου το Χάλκινο Νησί αποτελεί το επίκεντρο της δράσης.

Πρόκειται για ένα καλογραμμένο επικό μυθιστόρημα φαντασίας γεμάτο μαγεία, μυθικούς συμβολισμούς, αλλά και φιλοσοφικά ερωτήματα.

Ο πρίγκιπας Μορφέας και η πριγκίπισσα Δανάη του Αγρινίου με σκοτεινά μέσα προσπαθούν να κυριεύσουν τις πόλεις του μυθικού Χάλκινου Νησιού, δημιουργώντας μια αυτοκρατορία ελέγχου και υποταγής. Αυτοί, ουσιαστικά αποτελούν τις δυνάμεις του σκότους και της διαφθοράς.

Στον αντίποδα βρίσκεται ο δίδυμος αδελφός του Μορφέα, Εράσμιος, βασιλιάς των Μεγάρων, που είναι ευλογημένος με πνευματικές δυνάμεις. Αυτός μαζί με τον στενό του κύκλο αντιπροσωπεύουν τις δυνάμεις της λογικής και της καλοσύνης.

Οι δύο αντίθετοι αυτοί κόσμοι, αναπόφευκτα θα συγκρουστούν μετωπικά. Η ιστορία είναι γεμάτη μαγεία, υπερφυσικά στοιχεία και συμβολισμούς που μπορούν συνειρμικά να ταυτιστούν με τις προκλήσεις της σύγχρονης εποχής, όπως η εξάρτηση από την τεχνολογία, η παγκοσμιοποίηση και η ηθική πτώση.

Κεντρικό θέμα είναι η πάλη μεταξύ καλού και κακού, ηθικής και αμαρτίας, όπου τα ανθρωποειδή πλάσματα προσωποποιούν τις επτά θανάσιμες αμαρτίες, κάθε ένα από τα οποία συμβολίζει μια διαφορετική ανθρώπινη αδυναμία.

Το βιβλίο εξετάζει την άκρατη επιθυμία για εξουσία, αλλά και τον κίνδυνο της σκλαβιάς και της υποταγής, τόσο σε φυσικό όσο και σε ψυχολογικό επίπεδο.

Η ηθική και η αρετή αντιτάσσονται στην απληστία, τον εγωισμό και την αλαζονεία ενώ η ιστορία υπογραμμίζει την ευθύνη του ατόμου για τις επιλογές του και την ανάγκη για κριτική σκέψη.

Οι μάζες, στην ιστορία που εξετάζουμε, γίνονται παθητικοί θεατές της ζωής τους, αποδέχονται τις ψευδαισθήσεις της ελίτ και σταματούν να αμφισβητούν ενώ χάνουν την ικανότητά τους να σκέφτονται κριτικά. Η ιστορία δείχνει πώς η συλλογική ηθική πτώση μπορεί να καταστήσει μια κοινωνία ανίκανη να αντισταθεί στην εξουσία.

«Το Χάλκινο Νησί», το οποίο μάλιστα τοποθετείται από τον συγγραφέα κάπου στη Μεσόγειο, καθώς και η κυπριακή καταγωγή του Ηρακλέους, οδηγούν τον αναγνώστη σε κάποιους συνειρμούς: Νησί είναι και η Κύπρος και μάλιστα νησί ξακουστό για τον χαλκό της. Στην αρχαιότητα μάλιστα ονομαζόταν «νησί του χαλκού». Από εκεί εξάλλου προέκυψε και το όνομά της[1]. Η Κύπρος είναι επίσης νησί της Μεσογείου και λόγω της γεωγραφικής της θέσης αλλά και της πολύπλοκης και βεβαρημένης ιστορίας της, βρίσκεται σε μόνιμη ανάγκη για διαφύλαξη της τοπικής κουλτούρας, αλλά και της ιστορικής μνήμης.

Και στο δικό μας νησί, εδώ και αιώνες συγκρούονται πολιτισμοί, φυλές και θρησκείες. Είχαμε και εδώ, όπως και στο βιβλίο την αντιπαράθεση μονοθεϊστικών θρησκειών με τις παλαιότερες πολυθεϊστικές. Είχαμε και εδώ, και εξακολουθούμε να έχουμε τη σύγκρουση του καλού με το κακό, του ισχυρού με τον αδύνατο, του δίκαιου με το άδικο…

Ο συγγραφέας δείχνει λοιπόν να εμπνέεται από την ιστορία, τη μυθολογία, τη θρησκεία, ακόμα και από τη λαογραφία της Κύπρου (αλλά όχι μόνο της Κύπρου). Δεν μπορώ στο σημείο αυτό να μην σαχλιάσω για παράδειγμα τους Καλίτζαρους, ένα είδος ανθρωποειδών όντων που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας και που μοιάζουν πολύ, τόσο στις συνήθειες, όσο και στο παρουσιαστικό με τους δικούς μας Καλικάντζαρους.

Ο Ηρακλέους στο βιβλίο του πλέκει ενδιαφέροντες μύθους, ίντριγκες και μηχανορραφίες που πολύ συχνά θυμίζουν την επική σειρά βιβλίων «Το τραγούδι της φωτιάς και του πάγου» του George Martin που έγιναν γνωστά και με την τηλεοπτική τους διασκευή και ως “Game of Thrones” ή και τις φανταστικές ιστορίες και τα φανταστικά πλάσματα του J. R.R. Tolkin.

[Στο σημείο αυτό θα μου επιτρέψετε να διαβάσω ένα μικρό απόσπασμα από το βιβλίο, έτσι για να πάρετε μια γεύση από το ύφος και τον τρόπο γραφής του Ηρακλέους (κεφ.22, σελ. 211-212). Επέλεξα ένα μικρό, ουδέτερο κομμάτι που δεν προδίδει σημαντικές λεπτομερείς από την πλοκή του βιβλίου, έτσι ούτως ώστε να μην «χαλάσω» την έκπληξη από κάποιους που θέλουν να το διαβάσουν, κάνοντας spoiler]

Να πούμε πάντως πως εκτός από τις πολιτικές ίντριγκες της εξουσίας και τις βυζαντινές μηχανορραφίες, το βιβλίο είναι γεμάτο και από ανθρώπινα πάθη, ακόμα και από έρωτες που κάνουν την ιστορία ακόμα πιο ενδιαφέρουσα αλλά και οικεία για τον αναγνώστη.

Το «Χάλκινο νησί» δεν είναι απλώς ένα ενδιαφέρον μυθιστόρημα φαντασίας. Είναι μια πρόσκληση στον αναγνώστη να αναλογιστεί τις δικές του προκλήσεις, τις επιλογές του και τη διαδικασία της προσωπικής ανάπτυξης.

Το έργο, αν το δούμε αλληγορικά, είναι μια γέφυρα μεταξύ του πραγματικού και του φανταστικού, μια περιπέτεια που ενθαρρύνει τον αναγνώστη να στοχαστεί πάνω στον δικό του κόσμο και τις δικές του αξίες. Η ιστορία κορυφώνεται με την προσπάθεια του ήρωα που υπερασπίζεται το καλό, να απελευθερώσει τις μάζες από τον ψυχολογικό και φυσικό έλεγχο, υπογραμμίζοντας τη σημασία της ελευθερίας και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.

Το αν θα τα καταφέρει και με ποιο τρόπο, θα πρέπει να το ανακαλύψετε μόνοι σας διαβάζοντας το βιβλίο.

Το μόνο που θα αποκαλύψουμε είναι ότι η ιστορία έχει κορύφωση και ένα συναρπαστικό τέλος που μας προϊδεάζει και μας ανοίγει την όρεξη για τη συνέχεια, η οποία ευχόμαστε να έρθει σύντομα με τον επόμενο τόμο της τριλογίας που όπως ήδη εξήγγειλε ο συγγραφέας, θα έχει τον τίτλο «Η συνομωσία εναντίον του ρολογιού».

Όσοι διάβασαν το πρώτο μέρος ξέρουν σε ποιο «μαγικό» ρολόι αναφερόμαστε!

Αυτά από εμένα, στη διάθεσή σας για περαιτέρω συζήτηση και ερωτήσεις.