"Ο γιος της μάγισσας" στην τηλεοπτική εκπομπή "Εντέχνως" με την Αλεξία Καρακάννα (απομαγνητοφωνημένη συνέντευξη + βίντεο)

Ανδρέα Καπανδρέου καλωσόρισες στην εκπομπή με αφορμή το καινούργιο σου βιβλίο «Ο γιος της μάγισσας: αλλόκοτες ιστορίες».

Ευχαριστώ για την πρόσκληση και εύχομαι καλή χρονιά σε σας και στους τηλεθεατές της εκπομπής σας.

Ευχαριστούμε πολύ, καλή χρονιά να έχει κι εσύ και δημιουργική.

Αυτό το βιβλίο κυκλοφόρησε πριν από λίγο καιρό και είναι επίσης διηγήματα όπως και το προηγούμενο σου «Το τρομακτικό μυστικό του Αϊνστάιν».

Ακριβώς.

Πήγε καλά το προηγούμενο βιβλίο;

Ναι, πήγε πάρα πολύ καλά τόσον όσον αφορά τις πωλήσεις όσο και τις κριτικές και τα σχόλια που έχω ακούσει.

Και εκεί διηγήματα και εδώ διηγήματα.

Φαίνεται είναι η λογοτεχνική φόρμα που μου ταιριάζει, τόσο σαν συγγραφέα όσο και σαν αναγνώστη αφού προτιμώ και σαν αναγνώστης να διαβάζω περισσότερο διηγήματα.

Γιατί προτιμάς τα διηγήματα; Επειδή τελειώνουν πιο γρήγορα; Βαριέσαι ένα βιβλίο;

Όχι δεν είναι ότι βαριέμαι, διαβάζω πολύ και μυθιστορήματα απλά το διήγημα στη σύγχρονη εποχή που ζούμε με τους γρήγορους ρυθμούς μπορείς να το διαβάσεις ευκολότερα π.χ. περιμένοντας σε μια επίσκεψη σε ένα ιατρείο είτε κάνοντας ένα διάλλειμα μεταξύ κάποιων άλλων υποχρεώσεων που έχεις.

Δεν σκέφτηκες κάποια στιγμή να γράψεις και κάποιο μυθιστόρημα; Από κριτικές που έχω διαβάσει για τα διηγήματά σου κάποιοι κριτικοί λένε πως μπορούν να επεκταθούν και να σταθούν ως μυθιστόρημα.

Ναι, είναι κάτι που με προβληματίζει και για να είμαι ειλικρινής είναι κάτι το οποίο δουλεύω αυτή τη στιγμή. Δουλεύω πάνω σε ένα συγκεκριμένο μυθιστόρημα πολύ φιλόδοξό, θα δούμε όμως…    

Άρα το ξεκίνησες…

Ας το αφήσουμε μέχρι εδώ όμως αφού δεν ξέρω ακόμα πως θα εξελιχθεί... Αυτά τα πράγματα είναι λίγο περίεργα…

Έτσι κι αλλιώς θα μιλήσουμε γι αυτό το βιβλίο τώρα. Το μελλοντικό βιβλίο όταν με το καλό το ετοιμάσεις εμείς εδώ θα είμαστε για να το παρουσιάσουμε. Ο γιός της μάγισσας… Πες μας λίγα λόγια για αυτές τις ιστορίες…

Πρόκειται για ένα βιβλίο που έχει εκδοθεί από τις Συμπαντικές Διαδρομές, ένα εκδοτικό οίκο που εδρεύει στη Θεσσαλονίκη και εξειδικεύεται στη λογοτεχνία του φανταστικού. Στο συγκεκριμένο βιβλίο υπάρχουν 15 διηγήματα τα οποία ποικίλουν όσον αφορά στη θεματολογία τους. Κάποια από αυτά είναι φανταστικά, τρόμου, επιστημονικής φαντασίας, αλλά είναι και κάποια άλλα τα οποία δεν εμπίπτον στις κατηγορίες που μόλις ανάφερα. Ανήκουν στη γενική λογοτεχνία αλλά έχουν και αυτά το χαρακτηριστικό του αλλόκοτου, είναι και αυτά παράξενες ιστορίες.

Τι σε συναρπάζει στο μεταφυσικό και επιμένεις;

Είναι κάτι το οποίο αρέσει σε μένα και όταν ξεκίνησα να γράφω ακολούθησα μια φιλοσοφία. Προσπαθώ να γράφω αυτά που θα άρεσε και σε μένα να διαβάζω. Με αυτό τον τρόπο πιστεύω ότι κάπου εκεί ανάμεσα στους αναγνώστες, σίγουρα θα υπάρχουν και κάποιοι άλλοι με το δικό μου γούστο και τη δική μου αισθητική στους οποίους θα αρέσουν τα γραφόμενά μου. Αυτοί θα αποτελέσουν  το δυνητικό αναγνωστικό κοινό για τα βιβλία μου.

Πες μου για κάποιες από τις πιο σημαντικές ιστορίες που πιστεύεις ότι αξίζει να αναφερθούν από τα 15 διηγήματα του βιβλίου.

Η πρώτη ιστορία η οποία έχει δώσει και τον τίτλο στο βιβλίο «Ο γιος της μάγισσας» είναι εμπνευσμένη από την ύπαρξη του βιβλίου Codex Gigas ή αλλιώς  Βιβλίο του Διαβόλου το οποίο υπάρχει στην πραγματικότητα και σήμερα φυλάσσεται πολύ καλά στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Σουηδίας στην Στοκχόλμη. Αυτή την ιστορία την συνοδεύει ένα μεσαιωνικός μύθος ο οποίος λέει ότι ο συγγραφέας του βιβλίου ήταν ένας μοναχός ο οποίος έγραψε το βιβλίο μέσα σε ένα βράδυ με τη βοήθεια του Διαβόλου.

Το βιβλίο αυτό τι είναι; Η γραφή του Διαβόλου;

Όχι, είναι η Αγία Γραφή. Είναι το μεγαλύτερο χειρόγραφο Αγίας Γραφής που υπάρχει στον κόσμο.  Το μεγαλύτερο σε μέγεθος, είναι ένα μέτρο επί ενάμιση. Λοιπόν, ο μύθος λέει ότι το βιβλίο το έχει γράψει μέσα σε ένα βράδυ ένας μοναχός . Διαβάζοντας την ιστορία και το μύθο μου κινήθηκε η περιέργεια και προσπάθησα να φανταστώ τι θα μπορούσε νε έχει ωθήσει κάποιο μοναχό να γράψει ένα τέτοιο βιβλίο και τι θα μπορούσε να τον έχει ωθήσει ώστε να ζητήσει τη βοήθεια του Διαβόλου. Και από εδώ ξεκινά η δική μου μυθοπλασία. Η ιστορία ξεκινά από την ημέρα γέννησης του πρωταγωνιστή μέχρι τη δημιουργία του βιβλίου. Δηλαδή η συγκεκριμένη ιστορία βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα, συνδυάζει τον μύθο που συνοδεύει το βιβλίο αλλά και τη δική μου μυθοπλασία.

Ουσιαστικά παίρνεις την αρχική πραγματική κατάσταση μέσα από την οποία πλάθεις τη δικιά σου ιστορία αλλά η ουσία είναι ένα πραγματικό γεγονός.

Ναι, στο συγκεκριμένο διήγημα η συνταγή είναι αυτή που είπατε μόλις τώρα.  Υπάρχουν όμως κάποιες άλλες ιστορίες όπως για παράδειγμα «Το γράμμα ενός προδότη» το οποίο είναι βασισμένο σε πραγματικά γεγονότα που έχουν διαδραματιστεί κατά τη διάρκεια του αγώνα της ΕΟΚΑ στην Κύπρο. Όσοι γνωρίζουν καλά τις λεπτομέρειες εκείνης της ιστορικής  περιόδου,  διαβάζοντας το διήγημα θα καταλάβουν σε ποια περιστατικά και σε ποια πρόσωπα αναφέρομαι.

Πως το έψαξες αυτό και βρήκες τα στοιχεία;

Διαβάζοντας. Γενικά μου αρέσει να διαβάζω τα πάντα. Διαβάζω και ιστορία και μεταφυσικά και λογοτεχνήματα άλλων και πολύ συχνά από αυτά βγαίνουν καινούργιες ιδέες.

Πες μου για άλλο ένα μεταφυσικό επειδή μου άρεσε αυτό με τον γιο της μάγισσας το οποίο βασίζεται σε πραγματικές ιστορίες.

Έχουμε πει για τα δύο άκρα μέχρι τώρα για τον γιο της μάγισσας που βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα αλλά έχει και δική μου μυθοπλασία και το άλλο που είναι πραγματικό. Υπάρχει για παράδειγμα και ένα διήγημα στο οποίο περιγράφω τη ζωή σε ένα άλλο πλανήτη, τον φανταστικό πλανήτη Ογκλ. Το διήγημα αυτό είναι εντελώς επιστημονική φαντασία. Είναι από την αρχή μέχρι το τέλος μυθοπλασία. Υπάρχει ένα άλλο το οποίο είναι και χιουμοριστικό αφού περιέχει μαύρο χιούμορ, το «Δυο χούφτες ρύζι» το οποίο είναι εμπνευσμένο από  ένα πραγματικό περιστατικό που έχει συμβεί σε δύο φίλους μου οι οποίοι μου το έχουν διηγηθεί. Εγώ φυσικά του έχω αλλάξει τα φώτα, έχω αλλάξει και τα ονόματα και την ιστορική περίοδο που αναφέρεται και έχω φτιάξει μια καινούργια ιστορία.

Αυτό είναι το δεύτερο σου βιβλίο;

Αυτό είναι το δεύτερο, ναι.

Θα παρουσιαστεί στις 19 Φεβρουαρίου…

Ναι, έχουν ήδη γίνει παρουσιάσεις του βιβλίου και στη Λευκωσία και σε διάφορες πόλεις στην Ελλάδα αλλά θα το παρουσιάσουμε ξανά στις 19 Φεβρουαρίου, μαζί με το πρώτο μου βιβλίο  στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Στροβόλου. Λεπτομέρειες θα ανακοινωθούν σύντομα. 

Στο επάγγελμα είσαι βιβλιοθηκονόμος στο Πανεπιστήμιο Κύπρου και έχω αυτή την απορία την οποία έχουν, φαντάζομαι, και φίλοι που μας παρακολουθούν. Επειδή απαιτείται σπουδή για να γίνει κάποιος βιβλιοθηκονόμος, ποια είναι τα καθήκοντά του; Τι κάνει ακριβώς;

Καλή ερώτηση. Είναι λίγο παρεξηγημένο το επάγγελμα του βιβλιοθηκονόμου. Πολλοί νομίζουν ότι βιβλιοθηκονόμος είναι αυτός που βρίσκεται πίσω από τον πάγκο και δανείζει βιβλία. Δεν είναι μόνο αυτό, είναι και αυτό…

Αλλιώς δεν θα έπρεπε να σπουδάσει κάποιος, επειδή υπάρχουν σπουδές…

Ακριβώς! Οι δουλειές σε μια βιβλιοθήκη είναι πάρα πολλές που ίσως κάποιος να μην  μπορεί να τις φανταστεί. Τα βιβλία για να έρθουν στη βιβλιοθήκη πρέπει να παραγγελθούν, πρέπει κάποιος να τα ψάξει , να τα βρει, να τα παραγγείλει. Όταν έρθουν πρέπει να παραληφθούν, πρέπει να καταλογογραφηθούν, να περαστούν στο ηλεκτρονικό σύστημα της βιβλιοθήκης, πρέπει να τοποθετηθούν στα ράφια και μετά ακολουθεί η καθημερινή διαδικασία που είναι ο δανεισμός, η εξυπηρέτηση του κοινού, οι εκπαίδευση του κοινού…

Και πρέπει να διαβάζει ο βιβλιοθηκονόμος κάποια βιβλία οπότε να μπορεί να εισηγηθεί σε αυτούς που ενδιαφέρονται…

Καλό θα ήταν. Ναι, ο ενημερωμένος βιβλιοθηκονόμος θα πρέπει να διαβάζει.

Έτσι ξεκίνησες να γράφεις και εσύ; Από την επαφή την καθημερινή που είχες με τα βιβλία; Γιατί είμαι σίγουρη ότι για να γράψει κάποιος ένα καλό βιβλίο δεν αρκεί μόνο να έχει ταλέντο αλλά πρέπει να έχει και γνώσεις δηλαδή να είναι διαβασμένος.

Ίσως να με επηρέασε και το γεγονός ότι είμαι όλη μέρα ανάμεσα στα βιβλία αλλά είναι κάτι το οποίο είχα από μικρός. Από παιδί μου άρεσε να διαβάζω. Πριν ακολουθήσω τις σπουδές τις συγκεκριμένες, το βιβλίο ήταν πάντα μέσα στην καθημερινότητά μου.

Πριν εκδόσεις αυτά τα βιβλία έγραφες;

Πάντα έγραφα για προσωπική χρήση. Το πρώτο μου βιβλίο έχει εκδοθεί το 2010 και αποτελείται από διηγήματα που γράφτηκαν μια δεκαετία προηγουμένως, τα οποία μάζευα και αποφάσισα να τα εκδώσω το 2010.

Πως βλέπεις τα πράγματα για κάποιον που θέλει να εκδώσει τη δουλειά του; Είναι εντελώς προσωπικό πια το τρέξιμο;

Εξαρτάται, είναι επιλογή του κάθε συγγραφέα. Μπορεί να το τρέξει μόνος του άμα θέλει, υπάρχουν οι τρόποι, αλλά υπάρχει και η διέξοδος του εκδοτικού οίκου στον οποίο μπορεί να αποταθεί...

Ναι, αλλά είναι βατό το έδαφος στους εκδοτικούς οίκους δεδομένης και της οικονομικής κρίσης 

σε Ελλάδα και Κύπρο;

Είναι πολύ δύσκολα τα πράγματα αλλά όπως βλέπετε συνεχίζουν να εκδίδονται κάποια βιβλία. Αξίζει τον κόπο κάποιος που θέλει να εκδώσει ένα βιβλίο να πάει μέσω εκδοτικού οίκου, αυτή είναι η δική μου συμβουλή.

Κάποιοι εκδότες λένε ότι πάνε καλά τα πράγματα για εκείνους, τουλάχιστον κάποιοι εξ 

Ελλάδος…

Ίσως η κρίση, και μακάρι να συμβαίνει αυτό, να ωθήσει τον κόσμο προς τις τέχνες και προς το διάβασμα και το βιβλίο.

Το βλέπεις αυτό να γίνεται εφόσον είσαι και στη βιβλιοθήκη και μπορείς να έρχεσαι σε καθημερινή επαφή με τον κόσμο;

Δεν μπορώ να ξέρω τι γίνεται με τις πωλήσεις…

Όχι με τις πωλήσεις αλλά με τη ζήτηση…

Η ζήτηση νομίζω ότι είναι αυξημένη, ναι. Ο κόσμος, τώρα που υπάρχει οικονομική κρίση αν δεν θέλει να διαθέσει ένα ποσό για να αγοράσει ένα βιβλίο για να διαβάσει, μπορεί να στραφεί προς τη βιβλιοθήκη. Οι δουλειά των βιβλιοθηκών νομίζω ότι έχει αυξηθεί.

Η Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Κύπρου αφορά μόνο τους φοιτητές και το προσωπικό;  

Η Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Κύπρου είναι ανοιχτή για όλο τον κόσμο. Μπορεί ο καθένας να πάει εκεί, να διαβάσει…

Επειδή αυτό δεν το ξέρουμε και είναι πάρα πολύ ωραίο που μας το λες…

Ναι, είναι ανοιχτή για τον καθένα. Μπορεί να πάει εκεί όποιος θέλει για να διαβάσει και να βγάλει  φωτοτυπίες. Αν θέλει κάποιος να δανείζεται βιβλία πρέπει, απλός, να γίνει μέλος και να αποκτήσει κάρτα πληρώνοντας ένα συμβολικό ποσό τον χρόνο σαν συνδρομή.

Νομίζεις πως διαβάζει αρκετά ο κύπριος; Από την εμπειρία που έχεις σαν συγγραφέας αλλά και ως άμεσα εμπλεκόμενος…

Δεν διαβάζει όσο θα έπρεπε να διαβάζει. Σίγουρα υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης. Η φιλαναγνωσία χρειάζεται σίγουρα ανάπτυξη στην Κύπρο και καλλιέργεια από τα σχολεία και τις σχολικές βιβλιοθήκες, οι οποίες, και ανοίγει ένα άλλο μεγάλο κεφάλαιο εδώ, είναι σχεδόν ανύπαρκτες.

Και πως μπορεί να αλλάξει αυτό κατά την άποψή σου;

Μόνο με την αλλαγή της κουλτούρας και τη σωστή διαπαιδαγώγηση. Πρέπει η Πολιτεία επιτέλους να βάλει και τις βιβλιοθήκες στο σχεδιασμό της και να επενδύσει και σε αυτές. Δυστυχώς οι βιβλιοθήκες είναι ο τελευταίος τροχός της άμαξας και δεν τους δίνεται καθόλου σημασία. Στην Κύπρο, όταν μιλάμε για πολιτισμό, το τελευταίο πράγμα που σκέφτεται κάποιος είναι η βιβλιοθήκη.

Η βιβλιοθήκη είναι ένα πάρα πολύ σημαντικό κομμάτι του πολιτισμού μας γιατί εκεί μένει καταγεγραμμένη η όλη η ιστορία.

Συμφωνώ. Βλέπουμε την Κυπριακή Βιβλιοθήκη για παράδειγμα που είναι η «Εθνική» Βιβλιοθήκη της Κύπρου, η οποία δεν έχει ακόμη δικό της κτήριο… Χρειάζονται πάρα πολλά να γίνουν!

Ίσως οι εκάστοτε αρμόδιοι να βάζουν σε δεύτερη μοίρα τη δημιουργία βιβλιοθήκης επειδή δεν υπάρχει και η ανάλογη ζήτηση. Επειδή δεν πηγαίνει ο κόσμος στις βιβλιοθήκες και παραμένουν άδεια κτήρια…  Άρα, ίσως δεν υπάρχει αυτή η δράση για να υπάρξει και η αντίδραση…

Είναι και το ανάποδο όμως. Αν φτιάξεις καλές υποδομές και όμορφα κτήρια θα προσελκύσεις τον κόσμο να επισκεφτεί τη βιβλιοθήκη.

Έτσι κι αλλιώς δεν κάνουμε υποδομές και δεν δημιουργούμε πολιτισμό επειδή μας το ζητάνε αλλά επειδή είμαστε υποχρεωμένοι να κάνουμε για να μπορέσουμε να αλλάξουμε και τα δεδομένα.

Ακριβώς.  Είναι αυτό είπατε προηγουμένως. Πρέπει να φτιάξουμε τις βιβλιοθήκες οι οποίες θα στεγάσουν τον πολιτισμό και την ιστορία του τόπου. Είμαστε υποχρεωμένοι να το κάνουμε. Στο Πανεπιστήμιο Κύπρου τώρα κτίζεται μια καινούργια βιβλιοθήκη η οποία θα είναι πολύ μεγάλη και σύγχρονη και ελπίζουμε ότι θα προσελκύσει περισσότερο κόσμο.

Πολύ ωραία… Ο γιος της μάγισσας, αλλόκοτες ιστορίες. Θέλεις να πούμε κάτι άλλο για το βιβλίο που παραλείψαμε;

Όπως έχω πει πρόκειται για διηγήματα τα οποία δεν απευθύνονται μόνο στους φίλους της φανταστικής λογοτεχνίας. Απευθύνονται στον μέσο αναγνώστη αφού ο καθένας μπορεί να βρει μέσα ιστορίες που θα τον γεμίσουν και θα τον ενθουσιάσουν.

Και ευανάγνωστο είναι το βιβλίο, εφόσον μιλάμε για διηγήματα. Εγώ τέτοια βιβλία άμα ξεκινήσω να τα διαβάζω, σε δυο μέρες τα έχω τελειώσει… Είναι πολύ εύκολο να διαβάσεις διηγήματα αφού είναι ιστορίες μικρές.

Δυστυχώς το διήγημα στην Κύπρο και στον ελληνικό χώρο γενικότερα είναι λίγο υποτιμημένο.

Ενώ είναι πιο δύσκολο το διήγημα αφού πρέπει να συμπτύξεις όλη την ιστορία και όλα τα νοήματα που θέλεις να πεις χωρίς να πλατειάζεις με τον λόγο σου, σε 5-10 σελίδες.

Ναι, πολλοί ειδικοί λένε ότι το διήγημα είναι το δυσκολότερο είδος ακριβώς γι’ αυτό τον λόγο… Πρέπει να δώσεις αυτό που θέλεις χωρίς να πλατειάζεις, χωρίς να ξεφεύγεις. Να δίνεις μόνο την ουσία της ιστορίας.  

Χωρίς να γράφεις αχρείαστες λεπτομέρειες γιατί στο μυθιστόρημα θα πρέπει αναγκαστικά να δώσεις και λεπτομέρειες για να μπορέσεις να δημιουργήσεις την εικόνα.    Δεν υποτιμούμε φυσικά το διήγημα και δεν μου αρέσει αυτό που λες ότι υποτιμάται το διήγημα… Έτσι νιώθεις;

Υποτιμάται από τους αναγνώστες… Γενικά υποτιμάται, το νιώθω αυτό ανάμεσα στο αναγνωστικό κοινό.

Είναι όμως από τα δυσκολότερα είδη γι αυτό, ας μην υποτιμούμε.

Συμφωνώ!

Ανδρέα Καπανδρέου σε ευχαριστώ πάρα πολύ που ήρθες. Καλή επιτυχία και σε αυτό το βιβλίο. Πήγε καλά το προηγούμενο, εύχομαι να έχει την ίδια και καλύτερη πορεία ο γιος της μάγισσας..

Να είστε καλά.

Πηγή: http://www.cybc-media.com/video/index.php/video-on-demand?task=play&id=7967&sl=cats

(Η εκπομπή παρουσιάστηκε στις 7 Ιαν. 2014.

Σκηνοθέτης εκπομπής ο Νείλος Ιακώβου).