Για την παγκόσμια μέρα βιβλίου

Η UNESCO έχει καθιερώσει την 23η Απριλίου ως την Παγκόσμια Ημέρα του Βιβλίου. Η επιλογή της ημερομηνίας έγινε επειδή στις 23 Απριλίου του 1616 έφυγαν από τη ζωή δύο πολύ μεγάλοι συγγραφείς: ο άγγλος δραματουργός Γουίλιαμ Σέξπιρ (William Shakespeare 1564-1616) και ο ισπανός συγγραφέας του Δον Κιχώτη Μιγκέλ Ντε Θερβάντες (Don Miguel de Cervantes y Saavedra 1547- 1616).

Με την ευκαιρία αυτή δημοσιεύω την ομιλία που έκανα για την Παγκόσμια Μέρα Παιδικού Βιβλίου στους μαθητές του Εκπαιδευτικού Ιδρύματος Pascal, στις 13 Απριλίου 2011.

*Σημ: Η Παγκόσμια Μέρα Παιδικού Βιβλίου, γιορτάζεται στις 2 Απριλίου, ημέρα γέννησης του μεγάλου Δανού παραμυθά Χανς Κρίστιαν Άντερσεν (Hans Christian Andersen 1805-1875).

Ομιλία για την Παγκόσμια Μέρα παιδικού Βιβλίου

Pascal, Λευκωσία 13/4/2011

Πριν ξεκινήσω την ομιλία μου θα ήθελα να κάνω μια μικρή παρένθεση και να ευχαριστήσω το σχολείο που με κάλεσε σήμερα εδώ και μου έδωσε την ευκαιρία να επικοινωνήσω μαζί σας. Θα ήθελα επίσης να σας πω ότι θα πρέπει να νοιώθετε πολύ τυχεροί που φοιτάτε σε ένα σχολείο το οποίο έχει συνειδητοποιήσει την σπουδαιότητα της βιβλιοθήκης και σας προσφέρει  μια οργανωμένη και με επαγγελματικά στελεχωμένη βιβλιοθήκη. Θα πρέπει να ξέρετε ότι πολύ λίγα σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης έχουν τόσο οργανωμένες βιβλιοθήκες!

Θα αρχίσω κάπως ανορθόδοξα. Εγώ ΔΕΝ θα σας πω ότι πρέπει να αγαπάτε τα βιβλία και την ανάγνωση! Όπως ακριβώς κανένας δεν έχει έρθει εδώ για να σας πει ότι πρέπει να αγαπάτε τον αέρα και την αναπνοή σας. Δεν τα αγαπάτε. Απλώς αναπνέεται ενστικτωδώς. Όπως το οξυγόνο και η αναπνοή σας είναι απαραίτητα για την βιολογική επιβίωση και την ανάπτυξή σας, έτσι τα βιβλία και το διάβασμα είναι αναγκαία για την πνευματική σας επιβίωση και ανάπτυξη.

Είναι αποδειγμένο ότι η ανάγνωση βιβλίων σε παιδική ηλικία βοηθά στον εμπλουτισμό του λεξιλογίου, στην ανάπτυξη κριτικής σκέψης, της φαντασίας και γενικότερα στον εμπλουτισμό των γνώσεων του παιδιού.

Διάβαζα μάλιστα πρόσφατα μια έρευνα η οποία συσχέτιζε  τον δείκτη ευφυΐας (IQ) με την ανάγνωση βιβλίων. Υποστήριζε δηλαδή ότι τα παιδιά που διαβάζουν βιβλία είναι εξυπνότερα. Αυτό μπορεί να σημαίνει 2 πράγματα: 1. Είτε ότι διαβάζοντας κάποιος γίνεται εξυπνότερος, 2. Είτε ότι οι έξυπνοι μαθητές έχουν μια ροπή προς το διάβασμα. Εγώ πάντως αν ήμουν στη θέση σας και μάθαινα για τα αποτελέσματα αυτής της έρευνας, μόλις τελείωνε αυτή η συγκέντρωση θα έτρεχα στη βιβλιοθήκη να δανειστώ ένα βιβλίο…

Όπως εξάλλου είπε ο γνωστός συγγραφέας Mark Twain (1835-1910) αυτός που αρνείται να διαβάσει καλά βιβλία, δεν αποκτά στη ζωή του κανένα πλεονέκτημα απέναντι σε αυτούς που δεν ξέρουν καθόλου να διαβάσουν.

Με την ευκαιρία που βρίσκομαι σήμερα εδώ θα ήθελα να θίξω ένα θέμα για το οποίο έχω ερωτηθεί πολλές φορές. Πρόκειται για το μέλλον του έντυπου βιβλίου και για το κατά πόσον αυτό θα εξαφανιστεί δίνοντας τη θέση του στο ηλεκτρονικό βιβλίο. Η προσωπική μου άποψη είναι ότι στο άμεσα προβλεπτό μέλλον αυτό δεν πρόκειται να συμβεί. Για να ξεκαθαρίσω τη θέση μου, δεν είμαι εναντίον των ηλεκτρονικών βιβλίων. Αντίθετα μάλιστα. Λόγω της δουλειάς μου περνάω αρκετές ώρες στον υπολογιστή και δεν σας κρύβω ότι πολλές φορές κλέβω λίγο χρόνο προκειμένου να διαβάσω κάποιο ποίημα, ένα διήγημα ή ακόμα τους στίχους ενός τραγουδιού. Η λογοτεχνία είναι ωφέλιμη όπως και να την διαβάζεις, ακόμα και από την οθόνη του ηλεκτρονικού υπολογιστή. Φυσικά, μίλησα σκόπιμα για λογοτεχνικά κείμενα μικρού μήκους γιατί ποτέ δεν θα διάβαζα ένα ολόκληρο μυθιστόρημα, ένα ολόκληρο βιβλίο  από τον υπολογιστή. Ο λόγος είναι ότι δεν έχω συνηθίσει να διαβάζω έτσι και επιπλέον το βρίσκω πολύ κουραστικό και όχι τόσο απολαυστικό όσο το να διαβάζω ένα έντυπο βιβλίο.

Τα ηλεκτρονικά βιβλία από την άλλη είναι πολύ βολικά όταν μέσα από ένα ογκωδέστατο επιστημονικό βιβλίο ή ένα εγχειρίδιο (π.χ. 1000 σελίδων) ψάχνει κάποιος να βρει μια πληροφορία (π.χ. ένα μαθηματικό τύπο) που βρίσκεται στις τελευταίες σελίδες του βιβλίου. Αντί να διαβάσεις ολόκληρο το βιβλίο η με μετροφυλλάς τις 1000 σελίδες του βιβλίου προκειμένου να βρεις την πληροφορία, μπορείς να κάνεις μια έρευνα (ένα search) στον υπολογιστή που θα σε οδηγήσει στο σημείο ακριβώς που χρειάζεσαι. Αντίθετα, δεν μπορώ να φανταστώ τον εαυτό μου, διαβάζοντας ένα αστυνομικό μυθιστόρημα να πηγαίνει κατευθείαν στο τελευταίο κεφάλαιο ψάχνοντας τον δολοφόνο. Αυτό θα χαλούσε τη μαγεία  της ιστορίας!

Τελειώνοντας θα κλείσω με δύο αποφθέγματα που είπαν δύο μεγάλες μορφές της παγκόσμιας διανόησης.

Το πρώτο, υπό την ιδιότητα μου ως βιβλιοθηκονόμος: Ο μεγάλος ινδός γκουρού της Βιβλιοθηκονομίας, ο Ραγκανάθαν (Shiyali Ramamrita Ranganathan 1892-1972) υποστήριξε ότι  κάπου εκεί , ανάμεσα στα ράφια των βιβλιοθηκών και των βιβλιοπωλείων υπάρχει ένα βιβλίο το οποίο γράφτηκε για τον καθένα από εμάς. Ένα βιβλίο το οποίο είναι στα μέτρα μας και μπορεί να μας συγκινήσει και να μας γεμίσει. Σας προτρέπω λοιπόν! Πηγαίνετε στην βιβλιοθήκη και βρείτε το!

Το δεύτερο απόφθεγμα θα το πω υπό την ιδιότητα μου ως συγγραφέας: Το είπε η νομπελίστρια αμερικανίδα συγγραφέας Toni Morrison (1931- ) «Αν θέλεις να διαβάσεις ένα βιβλίο το οποίο δεν βρίσκεις πουθενά, τότε ίσως αυτό σημαίνει ότι το συγκεκριμένο βιβλίο δεν έχει ακόμα εκδοθεί και ότι ίσως,  θα πρέπει εσύ το γράψεις».

Είμαι σίγουρος ότι κάποιοι από εσάς, μια μέρα θα γράψουν και θα δημοσιεύσουν το δικό τους βιβλίο, το δικό τους άρθρο, βάζοντας το δικό τους λιθαράκι ώστε να συνεχιστεί η  υπέροχη αυτή διαδικασία που ονομάζεται ανάγνωση!

Σας ευχαριστώ που με ακούσατε!