Διάβασα με μεγάλο ενδιαφέρον το βιβλίο του Ανδρέα Καπανδρεου. Μάλιστα το διάβασα μέσα σε μια μέρα αφού οι ιστορίες κατάφεραν να κρατήσουν αμείωτο το ενδιαφέρον μου.
Κατά τη γνώμη μου γράφει αξιόλογα γιατί ακτινογραφεί τις βαθιές του ανησυχίες και τις προσφέρει τίμια στον αναγνώστη. Δεν προσπαθεί να ωραιοποιήσει τα αποτελέσματα. Αυτό που φαίνεται να τον ενδιαφέρει είναι να διηγηθεί μια ιστορία με δυνατή πλοκή και να την αφήσει να μιλήσει από μόνη της. Χωρίς να πέφτει στην παγίδα του γλαφυρού ύφους ή της ηθικολογίας προσπαθεί να διηγηθεί πολύπλοκες ιστορίες με απλό τρόπο.
Οι ιστορίες του συγγραφέα είναι απλά απρόβλεπτες. Αλλά ποτέ προβλέψιμα απρόβλεπτες. Οι αόρατοι νόμοι που κυβερνούν τα φαινόμενα παραμένουν αναλλοίωτοι σε κάθε διήγημα και ποτέ δεν επαναλαμβάνονται.
Η απρόσμενη μεταβολή στις αρχικές συνθήκες κάθε ιστορίας φέρνει τον υποψιασμένο αναγνώστη στο να αναγνωρίσει ότι πίσω από τις ανθρώπινες ιστορίες κρύβονται χαοτικές εξισώσεις. Αυτές οι εξισώσεις προκαλούν απρόσμενες συνέπειες στις ζωές των πρωταγωνιστών
Οι ήρωες των ιστοριών του μακράν απέχουν από το να είναι βράχοι ηθικής. Απλοί καθημερινοί και συνηθισμένοι έρχονται αντιμέτωποι με περίεργες καταστάσεις στις οποίες δεν έχουν κανένα έλεγχο. Η τραγικότητά τους συνοψίζεται στο ότι θεωρητικά φαίνεται εκείνοι να επιλέγουν τη μοίρα τους. Είναι άραγε όμως έτσι;
Ανεξήγητα φαινόμενα πολιορκούν τις περισσότερες ιστορίες. Στις πιο τρομακτικές όμως δεν κρύβεται τίποτε το μεταφυσικό. Αντίθετα εξηγούνται όλα ξεκάθαρα. Ο ορθολογισμός που τις χαρακτηρίζει προκαλεί μεγαλύτερη ανησυχία και αυτό είναι η μεγαλύτερη επιτυχία του συγγραφέα.
Οι ιστορίες είναι μεν αυτοτελείς αλλά καθόλου άσχετες μεταξύ τους. Θα μπορούσαμε να διακρίνουμε παρόμοιες αγωνίες και απορίες σε όλα τα διηγήματα.
Ο θάνατος παραμονεύει σε κάθε βήμα τους πρωταγωνιστές. Ένας θάνατος που ενώ προαναγγέλλεται η ακόμη επιθυμείται δεν παύει να προκαλεί αιφνιδιασμό. Ένας αόρατος νόμος φέρεται να διέπει το σύμπαν των ιστοριών. Ένας νόμος μακριά από κάθε ανθρώπινη ηθική τάξη, σκληρός και παντοκράτορας.
Δεν θεωρώ καθόλου τυχαίο που ο θεμελιωτής της θεωρίας της σχετικότητας προβάλλεται στο εξώφυλλο. Ο Αϊνστάιν έδειξε πως μια σειρά φυσικών ποσοτήτων που προηγουμένως θεωρούνταν αναλλοίωτες, είναι τελικά ποσότητες σχετικές.
Ο Καπανδρέου ακολουθώντας τον ίδιο τρόπο σκέψης, τολμά λογοτεχνικά να αμφισβητήσει τους νόμους της φύσης, τον ίδιο τον θάνατο και την μοίρα. Προσφέρει ένα απολαυστικό μείγμα από σκοτεινές ιστορίες όπου το όνειρο μπλέκεται με την πραγματικότητα και ο ορθολογισμός με το παράλογο.
Πηγές: Γιάννος Παναγιωτάκης, Βιβλιοθηκονόμος, University of Stirling Scotland, UK [Κριτική στην εφημερίδα Πολίτης (29/01/2011) και στο Diabazoume.gr]
Κατά τη γνώμη μου γράφει αξιόλογα γιατί ακτινογραφεί τις βαθιές του ανησυχίες και τις προσφέρει τίμια στον αναγνώστη. Δεν προσπαθεί να ωραιοποιήσει τα αποτελέσματα. Αυτό που φαίνεται να τον ενδιαφέρει είναι να διηγηθεί μια ιστορία με δυνατή πλοκή και να την αφήσει να μιλήσει από μόνη της. Χωρίς να πέφτει στην παγίδα του γλαφυρού ύφους ή της ηθικολογίας προσπαθεί να διηγηθεί πολύπλοκες ιστορίες με απλό τρόπο.
Οι ιστορίες του συγγραφέα είναι απλά απρόβλεπτες. Αλλά ποτέ προβλέψιμα απρόβλεπτες. Οι αόρατοι νόμοι που κυβερνούν τα φαινόμενα παραμένουν αναλλοίωτοι σε κάθε διήγημα και ποτέ δεν επαναλαμβάνονται.
Η απρόσμενη μεταβολή στις αρχικές συνθήκες κάθε ιστορίας φέρνει τον υποψιασμένο αναγνώστη στο να αναγνωρίσει ότι πίσω από τις ανθρώπινες ιστορίες κρύβονται χαοτικές εξισώσεις. Αυτές οι εξισώσεις προκαλούν απρόσμενες συνέπειες στις ζωές των πρωταγωνιστών
Οι ήρωες των ιστοριών του μακράν απέχουν από το να είναι βράχοι ηθικής. Απλοί καθημερινοί και συνηθισμένοι έρχονται αντιμέτωποι με περίεργες καταστάσεις στις οποίες δεν έχουν κανένα έλεγχο. Η τραγικότητά τους συνοψίζεται στο ότι θεωρητικά φαίνεται εκείνοι να επιλέγουν τη μοίρα τους. Είναι άραγε όμως έτσι;
Ανεξήγητα φαινόμενα πολιορκούν τις περισσότερες ιστορίες. Στις πιο τρομακτικές όμως δεν κρύβεται τίποτε το μεταφυσικό. Αντίθετα εξηγούνται όλα ξεκάθαρα. Ο ορθολογισμός που τις χαρακτηρίζει προκαλεί μεγαλύτερη ανησυχία και αυτό είναι η μεγαλύτερη επιτυχία του συγγραφέα.
Οι ιστορίες είναι μεν αυτοτελείς αλλά καθόλου άσχετες μεταξύ τους. Θα μπορούσαμε να διακρίνουμε παρόμοιες αγωνίες και απορίες σε όλα τα διηγήματα.
Ο θάνατος παραμονεύει σε κάθε βήμα τους πρωταγωνιστές. Ένας θάνατος που ενώ προαναγγέλλεται η ακόμη επιθυμείται δεν παύει να προκαλεί αιφνιδιασμό. Ένας αόρατος νόμος φέρεται να διέπει το σύμπαν των ιστοριών. Ένας νόμος μακριά από κάθε ανθρώπινη ηθική τάξη, σκληρός και παντοκράτορας.
Δεν θεωρώ καθόλου τυχαίο που ο θεμελιωτής της θεωρίας της σχετικότητας προβάλλεται στο εξώφυλλο. Ο Αϊνστάιν έδειξε πως μια σειρά φυσικών ποσοτήτων που προηγουμένως θεωρούνταν αναλλοίωτες, είναι τελικά ποσότητες σχετικές.
Ο Καπανδρέου ακολουθώντας τον ίδιο τρόπο σκέψης, τολμά λογοτεχνικά να αμφισβητήσει τους νόμους της φύσης, τον ίδιο τον θάνατο και την μοίρα. Προσφέρει ένα απολαυστικό μείγμα από σκοτεινές ιστορίες όπου το όνειρο μπλέκεται με την πραγματικότητα και ο ορθολογισμός με το παράλογο.
Πηγές: Γιάννος Παναγιωτάκης, Βιβλιοθηκονόμος, University of Stirling Scotland, UK [Κριτική στην εφημερίδα Πολίτης (29/01/2011) και στο Diabazoume.gr]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου