Το μεγάλο μας τσίρκο: θεατρικό του Ιάκωβου Καμπανέλλη

 

«Το μεγάλο μας τσίρκο» είναι ένα από τα σημαντικότερα θεατρικά έργα της νεότερης ελληνικής ιστορίας, γραμμένο από τον Ιάκωβο Καμπανέλλη. Η πρεμιέρα του έγινε στις 22 Ιουνίου 1973, στο θέατρο «Αθήναιον» της Αθήνας, από τον θίασο της Τζένης Καρέζη και του Κώστα Καζάκου, με μουσική του Σταύρου Ξαρχάκου και τραγούδια ερμηνευμένα από τον Νίκο Ξυλούρη. 

Το έργο αποτελεί μια σπονδυλωτή ιστορική ανασκόπηση της νεότερης ελληνικής ιστορίας, από την Τουρκοκρατία και τα χρόνια του Όθωνα, μέχρι τη Μικρασιατική Καταστροφή και τη Γερμανική Κατοχή. Μέσα από σάτιρα, αλληγορία και δραματικά στοιχεία, παρουσιάζει τους αγώνες, τις ελπίδες και τις απογοητεύσεις του ελληνικού λαού, σχολιάζοντας με οξυδέρκεια τις παθογένειες και τις αρετές του.

Κεντρικοί χαρακτήρες του έργου, όπως ανέβηκε το 1973:

• Ρωμιός (Κώστας Καζάκος)
• Ρωμιάκι (Τζένη Καρέζη)
• Συμμετοχή: Διονύσης Παπαγιαννόπουλος, Τίμος Περλέγκας, Χρήστος Καλαβρούζος κ.ά.

Το έργο ανέβηκε κατά τη διάρκεια της δικτατορίας των Συνταγματαρχών (1967-1974) και λειτούργησε ως πράξη πολιτικής αντίστασης. Παρά τη λογοκρισία, κατάφερε να περάσει μηνύματα ελευθερίας και δημοκρατίας, ενθαρρύνοντας το κοινό να συμμετάσχει ενεργά στον αντιδικτατορικό αγώνα. Η παράσταση εξελίχθηκε σε σύμβολο πολιτικής διαμαρτυρίας και συνέβαλε στην πολιτική ζύμωση που οδήγησε στην εξέγερση του Πολυτεχνείου.

Τα τραγούδια του έργου, όπως το «Καλήν εσπέρα», «3η Σεπτεμβρίου» και «Το Μεγάλο μας Τσίρκο», έγιναν διαχρονικά σύμβολα.

Το «Μεγάλο μας Τσίρκο», αυτό το σπουδαίο έργο του σύγχρονου ελληνικού θεάτρου ανέβηκε πρόσφατα (2-3 Ιουλίου 2025) στη Λευκωσία, από μια ομάδα εφήβων  του Θεατρικού Εργαστηρίου Κιμωλία. Οι έφηβοι ηθοποιοί εντυπωσίασαν με τη σοβαρότητα, το πάθος και το κέφι που έπαιξαν στη σκηνή. Σίγουρα ο Καμπανέλλης, αν μας βλέπει από κάπου θα ένιωσε πολύ περήφανος που 42 χρόνια μετά, το έργο  του συνεχίζει ακόμα να διδάσκει και να εμπνέει νεαρά παιδιά στην Κύπρο του 2025.

Στην παράσταση που ανέβασε το Θεατρικό Εργαστήριο Κιμωλία, στο Θέατρο Μασκαρίν, έπαιξαν οι μαθητές - ηθοποιοί:

Νάγια Ανδρέου - Ρωμιάκι

Ορέστης Χριστοδουλίδης - Ρωμιός

Ελίνα Φωτάκη - Βασίλισσα / Λαός

Σεμέλη Κωστούδη - Ιέρια / Λαός

Δένα Αριστείδου - Ραβδούχος / Λαός

Ανδριάνα Γεωργά - Ζητιάνος / Αριστοκράτης / Φοιτήτρια / Συγγενής Αγνοουμένων / Κορυφαία του χορού

Νάσια Αριστείδου - Όθωνας / Καραγκιόζης

Δένα Χανατζιά - Αγγλία / Συγγενής αγνοουμένων / Αδερφή φυλακισμένου

Αθηνά Κλειώ Χριστοδουλίδου - Γαλλία / Φρόσω / Αγνοούμενη / Αδελφή φυλακισμένου

Αλκμήνη Χρυσοστόμου - Ρωσία / Τραγούδι

Έμιλυ Μυλωνά - Αυστρία

Μυρσίνη Χριστοδούλου - Λέων / Χατζηβάτης

Αμαλία Ντράγκομιρ - Ερατώ / Συγγενής αγνοουμένων

Σταύρος Φιλιππίδης - Κλέφτης / Χουντικός / Φοιτητής / Συγγενής αγνοουμένου / Φυλακισμένος / Β' Κιθάρα / Καχόν / Τραγούδι

Λυδία Ανδρέου - Ανδρίκος / Μπάρμπα Γιώργος / Μάνα φυλακισμένου

Μαρίλια Τσουντα - Αριάδνη / Ράφτης

Οδυσσέας Φανής - Άγαλμα / Χουντικός / Πρόσφυγας / Γερμανός αξιωματικός / Κορυφαίος του χορού

Μαργαρίτα Ανδριανού - Νιόνιος / Αριστοκράτης

Βασιλική Μαρκίδου - Μορφονιός / Αριστοκράτης

Εβελίνα Καμπανέλλα - Σταυρακας / Λαός / Τραγούδι

Χριστιάνα Πολυκάρπου - Καραγκιόζενα / Θεατής / Λαός / Τραγούδι

Σίλεια Κτωρή - Βεληγκέκας / Λαός / Α' Κιθάρα / Τραγούδι

Εβελίνα Πέγκερου - Πλανόδιος Α' / Θεατής / Λαός

Μαρία Πέγκερου - Πλανόδιος Β' / Θεατής / Λαός

Ελένη Ανθούση - Ασημάκης / Θεατής / Φοιτήτρια / Λαός

Όλος ο θίασος - Ξεριζωμένοι / Φοιτητές / Χορικά

Συντελεστές παράστασης:

Ιάκωβος Καμπανέλλης - Συγγραφέας 

Έφη Χαραλάμπους - Σκηνοθεσία / Κινησιολογία / Μουσική επιμέλια / Σχεδιασμός και επιμέλια φωτισμού / Μακιγιάζ και μαλιά / Ενδυματολογική και σκηνογραφική επιμέλεια

Ξάνθια Αργυρού - Συνδιδασκαλία / Υποβολείο / Διπλώματα

Νάτια Χαραλάμπους - Ενδυματολογική και σκηνογραφική επιμέλεια / Γενική επιμέλεια

Σκεύος Πολυκάρπου - Κατασκευή σκηνικού / Κατασκευές / Σχεδιασμός αφίσσας και προγράμματος 

Μαρία Ζίττη - Μακιγιάζ και μαλιά

Maria Erotokritou Photographer - Φωτογραφία / Κινηματογράφηση παράστασης