Παρουσίαση των βιβλίων της Λουκίας Χαραλάμπους Σταυρινού από τον Ανδρέα Καπανδρέου

[παρουσίαση που πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 6 Μάϊου 2022 στο Κέντρο Τέχνης και Πολιτισμού Θέατρο Χώρα]

Είναι με μεγάλη μου χαρά που βρίσκομαι σήμερα εδώ για να μιλήσω για τα δύο βιβλία της Λουκίας Χαραλάμπους Σταυρινού, τη συλλογή διηγημάτων της «Για μια αγκαλιά γίνονται όλα» και την ποιητική της συλλογή «Εσύ ο αφρός, εγώ η ακτή» και τα δύο προσφάτως εκδομένα, το 2022 από τις Αθηναϊκές εκδόσεις Συμεών.

Η γνωριμία μου με τη συγγραφέα ξεκίνησε μέσω μιας επικοινωνίας που είχαμε όταν η ίδια με προσέγγισε για να μου σχολιάσει ένα δικό μου βιβλίο με διηγήματα που είχε διαβάσει. Στη συνέχεια, της χάρισα ακόμα μια συλλογή διηγημάτων μου και έτσι ξεκινήσαμε μια άτυπη επικοινωνία για λογοτεχνικού περιεχομένου.

Η αλήθεια είναι ότι εκπλαγήκα όταν μου ανακοίνωσε, πως όχι απλά γράφει και αυτή, αλλά έχει προσφάτως εκδώσει δύο δικά της βιβλία!

Η συγγραφική αλληλεγγύη και η ευγένεια μου, αλλά πρωτίστως η περιέργειά μου,  πρόσταζαν να ανταποδώσω την ανάγνωση των βιβλίων της Λουκίας. 

Διαβάζοντας λοιπόν, πρώτα τη συλλογή διηγημάτων «Για μια αγκαλιά γίνονται όλα» αντιλήφθηκα ότι δεν είχα να κάνω με ακόμα μια φιλόδοξη συγγραφέα η οποία, απλά ένιωσε την ανάγκη να καταγράψει τις σκέψεις της και τελικά να τις εκδώσει. Είχα μπροστά μου δεκατέσσερα διηγήματα που είχαν βάθος και ποιότητα, διηγήματα που έβγαζαν συναίσθημα, γραμμένα από  μια ταλαντούχα πρωτοεμφανιζόμενη συγγραφέα. Και φυσικά, μου δημιουργήθηκε άμεσα η επιθυμία να διαβάσω και την ποιητική της συλλογή (στην οποία θα αναφερθώ αργότερα).

Ποια είναι όμως η συγγραφέας Λουκία Χαραλάμπους Σταυρινού;

(Έχω, ξέρετε, αυτή τη συνήθεια να διαβάζω τα βιογραφικά των συγγραφέων και να προσπαθώ, όσο μπορώ να κατανοήσω ή ακόμα και να μαντέψω το περιβάλλον και τις συνθήκες μέσα από τις οποίες έγραψαν. Με αυτό τον τρόπο νιώθω ότι μπορώ να καταλάβω καλύτερα τον τρόπο σκέψης και γραφής τους).

Από το βιογραφικό σημείωμα, λοιπόν, που έχει και στα δύο της βιβλία προκύπτει ότι η Λουκία γεννήθηκε στην Κύπρο αλλά έζησε και στην Ελλάδα, τόσο κατά τα εφηβικά όσο και κατά τα φοιτητικά της χρόνια. Επίσης, αγαπά τα ταξίδια, κάτι που αποτυπώνεται σε κάποια από τα διηγήματά της.

Στο σύντομο βιογραφικό της, μας ενημερώνει ακόμα ότι «διαβάζει και γράφει πολύ». Το πόσο πολύ γράφει δεν μπορώ να το γνωρίζω. Το ότι διαβάζει, όμως, φαίνεται και μέσα από τον τρόπο γραφής της. Εξάλλου, όπως λέει και ο  Stephen King στο βιβλίο του «Περί γραφής», αλλά και άλλοι ειδήμονες σε θέματα δημιουργικής γραφής, αν δεν διαβάσεις αρκετά βιβλία, δεν μπορείς να αποκτήσεις τα εχέγγυα για να γράψεις ένα δικό σου. Και η Λουκία απέδειξε ότι έχει αυτά τα εχέγγυα.

Όμως, η Λουκία Χαραλάμπους Σταυρινού, εκτός από τη λογοτεχνία και τα ταξίδια, έχει ακόμα ένα μεγάλο πάθος. Το τρέξιμο μεγάλων αποστάσεων. Δεν είναι τυχαίο, εξάλλου που αρέσκεται να υπογράφει τα κείμενά της ως Αέανη Lucia. Αέανος είναι αυτός που δεν σταματά, που δεν παύει να ρέει, που τρέχει αδιάκοπα… Και η Λουκία τρέχει ασταμάτητα, όχι μόνο στους Μαραθωνίους που λαμβάνει μέρος αλλά και στην ίδια τη ζωή. Ακόμα και η φράση «μεγάλωσα μα είμαι ακόμα κοριτσάκι» που γράφει σε ένα διήγημά της (Μασιέρκα), είναι χαρακτηριστικό της Αέναης Λουκίας, αφού όσο κι αν μεγαλώνει, συνεχίζει, αδιάκοπα να είναι κοριτσάκι. 

Στο βιβλίο διηγημάτων «Για μια αγκαλιά γίνονται όλα» πρωταγωνιστές, όπως αναφέρει και η περιγραφή της ίδιας της συγγραφέως, είναι «άνθρωποι που έχουν υποστεί σωματική ή ψυχική καταπόνηση. Στερήθηκαν τη στοργή και ταλαιπωρήθηκαν στις αναζητήσεις τους επειδή ήταν διαφορετικοί. Αυτά λοιπόν τα διηγήματα σέβονται τη διαφορετικότητα του αναγνώστη, ειδικά σήμερα που ο σεβασμός είναι η έκπτωτη ψυχή που απωλέσθηκε. Ανάμεσα στα διηγήματα μπορεί κάποιος να βρει δικλίδες αυτοσυγχώρεσης, που στόχο έχουν την αυτοπαρακίνηση. Αφού η αγκαλιά επουλώνει τα τραύματα. Προσέξτε όμως. Όταν η αγκαλιά είναι κίβδηλη, η καρδιά παγώνει», όπως μας ενημερώνει η συγγραφέας.

Στα 14 διηγήματα που περιλαμβάνονται στο  βιβλίο «Για μια αγκαλιά γίνονται όλα» η συγγραφέας μας ταξιδεύει στις σκέψεις της, μας μεταφέρει στις αναμνήσεις της και χρωματίζει την ανάγνωσή μας με τα συναισθήματά της.

Σε κάποιες βαθυστόχαστες στιγμές, η συγγραφέας συνομιλεί με τον εαυτό της, αλλά δεν θα χαρακτήριζα το βιβλίο ως υπαρξιακό. Πρόκειται περισσότερο για μια θαρραλέα – και πετυχημένη πρέπει να πω - προσπάθεια εξωτερίκευσης του εσωτερικού της κόσμου.

Κάποια διηγήματα έχουν αλληγορικά στοιχεία, χωρίς να είναι επιτηδευμένα ή να θέλουν να γίνουν «διδακτικά». Ανάμεσα στα διηγήματα έχω εντοπίσει και κάποια στοιχεία της λογοτεχνίας του φανταστικού που με ενδιαφέρει ιδιαίτερα, όπως για παράδειγμα τα ζώα που μιλούν και συμπεριφέρονται σαν άνθρωποι (Τα βρουλιά της μάγισσας), μπρίκια που ζωντανεύουν (Τα ζωντανά μου μπρίκια), βότσαλα με συναισθήματα και χορευτικές ικανότητες (Το βοτσαλάκι) και τα όργανα γυμναστικής που ζωντανεύουν όταν είναι μόνα τους μέσα στο γυμναστήριο (Τα παρεξηγημένα βάρη).

Αγαπημένο μου διήγημα, όπως έχω ήδη δηλώσει και στο ιστολόγιό μου,  είναι αυτό με τον μακροσκελή τίτλο «Ένα 24ωρο στο Χάρλεμ με τη βιωματική ματιά μιας περιθωριακής με μαύρα αισθήματα», όπου η Λουκία μπαίνει στον ρόλο μιας νεαρής μαύρης γυναίκας που ζει στο Χάρλεμ, αρχές της δεκαετίας του 1970. Η συγγραφέας, πολύ ευστοχά,  μας προτρέπει να διαβάσουμε το συγκεκριμένο διήγημα ακούγοντας το σόουλ τραγούδι «I Heard It Through The Grapevine» του Marvin Gaye, ώστε να μπούμε καλύτερα στο κλίμα της εποχής (το φάουλ που κάνει η Λουκία είναι ότι την πληροφορία αυτή μας τη δίνει στο τέλος του διηγήματος, έτσι ο αναγνώστης την διαβάζει αφού έχει ολοκληρώσει το διήγημα. Εμένα πάντως με έβαλε στον πειρασμό να ξαναδιαβάσω το διήγημα με την μουσική που η ίδια εισηγήθηκε. Όντως, βρήκα πολύ καλή την εισήγησή της και τη συνιστώ και σε σας!)

Άλλα διηγήματα που ξεχώρισα από το βιβλίο, είναι η πειρατική ιστορία αγάπης «Οι σφυρηλατημένες προσδοκίες» και «Η αθώωση της μαύρης κατάρας» όπου δύο παιδιά πάνω στο παιχνίδι τους ανοίγουν ένα ξεχασμένο μπαούλο και ανακαλύπτουν ένα ύφασμα από το Κονγκό κεντημένο με κατάρες. (Κατάρες των καταπιεσμένων σκλάβων ενάντια στους λευκούς αφέντες τους). Ένα διήγημα που εκτός από αναμνήσεις μας δίνει και κάποια ιστορικά στοιχεία.

Ξεχώρισα επίσης, το διήγημα «Τα παρεξηγημένα βάρη» που είναι ουσιαστικά μια επιστολή της συγγραφέως προς τον εαυτό της.

Πολύ ενδιαφέρον βρήκα και το διήγημα «Η αφόρητη έλξη του 100-3» που αναφέρεται σε μια παλιά ερωτική ιστορία και στους 100 πλην 3 οργασμούς που ένας άντρας με συναισθησία χάρισε στην ερωμένη του.

Σε άλλα διηγήματα εντοπίζουμε νοσταλγικά συναισθήματα για την ερωτική απώλεια αλλά και μια εσωτερική προσπάθεια ανασύνταξης, συνέχισης της ζωής και νέων στοχοθετήσεων.  

Το βιβλίο είναι αφιερωμένο:

Σε αυτόν που έθεσε τελικά τη γνώμη του παρότι χλευάστηκε πολλές φορές.

Σε αυτόν που ξεπέρασε τον τρόμο που του έσπειραν επειδή διαφέρει.

Σε αυτόν που υλοποίησε το όραμα του παρόλο που τον υποτίμησαν.

Σε αυτόν που αντέκρουσε το κακό με το καλό γιατί δεν ήξερε αλλιώς.

Το βιβλίο αυτό, θεωρώ ότι  η Αέναη Lucia το αφιερώνει (μεταξύ άλλων) και στον εαυτό της. Γιατί κατάφερε όλα τα πιο πάνω. Γιατί εκτός από τις εκατοντάδες φορές που κατάφερε να τερματίσει στους αγώνες δρόμου στους οποίους αρέσκεται να συμμετέχει, κατάφερε να γράψει και αυτό το βιβλίο, μια μέρα που τα ποιήματα πλάστηκαν και τα αγάλματα ακούστηκαν, αφού, για μια αγκαλιά γίνονται όλα!

Πάμε τώρα στο 2^ο βιβλίο της Λουκίας Χαραλάμπους Σταυρινού που έχει τίτλο «Εσύ ο αφρός και εγώ η ακτή».

Πρόκειται για μια ερωτική ποιητική συλλογή που αποτελείται από 40 ποιήματα. Όπως μας πληροφορεί και η συγγραφέας, 24 από αυτά είναι γραμμένα σε ελεύθερο στίχο και είναι ανυπότακτα σε οποιαδήποτε στιχουργική νόρμα (είναι γραμμένα σε πεζό λόγο, με λίγα λόγια). Τα άλλα 16 ποιήματα είναι διανθισμένα με συνήχηση, έχει γίνει, δηλαδή, προσπάθεια ατελούς ομοιοκαταληξίας τους.

Θεματολογικά, τα περισσότερα ποιήματα αφορούν Εκείνον, τον εκλεκτό  Άντρα, υποκείμενο του έρωτά της, αλλά και τον ίδιο τον έρωτα. Πολλά μάλιστα από αυτά είναι γραμμένα σε δεύτερο πρόσωπο και απευθύνονται κατευθείαν σε Εκείνον. Από τον τίτλο κι όλας της συλλογής, η συγγραφέας μας προϊδεάζει για αυτό, γράφοντας απευθυνόμενη σε Εκείνον «Εσύ ο αφρός και εγώ η ακτή».

Από την εισαγωγή του βιβλίου η ποιήτρια πια Λουκία, μας δίνει ξανά το στίγμα της, παρουσιάζοντάς μας μια διαφορετική από τις άλλες Καρυάτιδα, πιο ατίθαση, που δεν μπορεί να παραμείνει καλουπωμένη στο Ερέχθειο.

«Η Καρυάτιδα διέλαθε της προσοχής του Άτλαντα κι εγκατέλειψε για πάντα το Ερέχθειο.

Δεν ήταν στατική σαν τις υπόλοιπες.

Πως να παγιδεύσεις μια Ελληνίδα που δεν είναι απτή, μα φανταστική;

Ένα αερικό φουριόζικο, που πάλλεται ρυθμικά μόνο στη φαντασία σου.

Αέναη, ικανή να χρωματίζει το Φως.

Αεικίνητη, αρωματίζει τους ορίζοντες με τα λυτά μαλλιά της».

Προσέξατε και εδώ το στοιχείο του αέναου, του αεικίνητου…

Οι μυθικές αναφορές συνεχίζονται στην εισαγωγή με τον Θησέα και τον μίτο της Αριάδνης.

Το πόσο το στοιχείο του αέναου έχει εισχωρήσει στο DNA της Λουκίας, την έχει γοητεύσει και την έχει εμπνεύσει, μας το μαρτυρά και ένα ποίημα με τον ίδιο τίτλο που έχει στη συλλογή της. Στο συγκεκριμένο ποίημα, απευθύνεται και πάλι σε Εκείνον λέγοντάς του «Είμαι εκεί για σένα, αέναη, αεικίνητη, ανύπαρκτη».  Στο ίδιο ποίημα, πάλι απευθυνόμενη σε Εκείνον, του λέει ότι «τον αγγίζει με τη ζεστή της σκέψη» η οποία, όπως φροντίζει να μας ενημερώσει, «είναι σημαντικότερη από μια απούσα παρουσία». 

Μέσα από τον λυρισμό την ευαισθησία και τον ερωτισμό της, η ποιήτρια έχει και μια διαφορετική θεώρηση  των πραγμάτων. Έτσι, θέλει τη λίμνη «Να είναι απαστράπτουσα βασίλισσα, Αμείλικτη, Ικανή να πνίγει πόνους» (Η Λίμνη), τον δρόμο να είναι «ιδιόρρυθμος» και «σαδιστής» να τη «μαστιγώνει στις στροφές» να της προσφέρει δάκρυα κούρασης, λατρεία στη διαδρομή και γλυκό παραλήρημα στον τερματισμό (Ο δρόμος).

Από την άλλη, ο χρόνος τη συνεπαίρνει σαν έμπειρος άντρας που ξέρει να τη χειρίζεται, να την εκτονώνει. Τον παρομοιάζει όμως ταυτόχρονα και με έναν σίγουρο, αδυσώπητο, σκληρό άντρα.

Ξεχωριστή θέση στους στίχους της Λουκίας, έχουν τα παιδιά της  (Στην κόρη μου) αλλά και ο αθλητισμός και ειδικά το λυτρωτικό για αυτήν τρέξιμο  (Τα μακρινά μου)

«Εκείνες τις πικρές στιγμές που εύχομαι να μην υπήρχα, ξεκινώ να τρέχω τα μακρινά μου. Πάντα μόνη.

Στην καταπόνηση λύνομαι ευκολότερα.

Ξεθολώνω.

Τίποτα δε με βαστά, κανείς δε με δεσμεύει.

Εγώ και το σύμπαν σε απόλυτη αρμονία….»

Για την ποιητική της συλλογή η Λουκία γράφει, απευθυνόμενη στους δυνητικούς αναγνώστες της:

«Κάποιες άρρητες αξίες της ζωής μας στέκουν παντοδύναμες, δεν βουλιάζουν στο συρφετό της ματαιότητας. Αυτή η Ποιητική Συλλογή είναι η φωτεινή διέξοδος στη μυθοπλασία για να σου χαρίζει και να σου χαράζει ηλιόλουστες πορείες, επειδή το αξίζεις. «Τούτη είναι ευτυχία, να ξεφεύγει η ψυχή. Να στερεύει η ανάσα στη γλυκιά σου απαντοχή. Κι αν κοπεί η κλωστή και ξάφνου σε ξυπνήσει η λογική, να το ξέρεις πως αξίζει να αγαπάς τόσο πολύ»

Σε ευχαριστούμε Λουκία για αυτό το όμορφο ταξίδι ψυχής που μας χάρισες! Και να είσαι σίγουρη, πως κλείνοντας το βιβλίο, και επανερχόμενοι στον κόσμο της λογικής, από τα ποιήματά σου κρατάμε πως αξίζει να αγαπάμε, έτσι απλά, άδολα και αέναα.