Η καινούρια διαθήκη του Σμου

Ο Γιώργος Τυρίκος-Εργάς έρχεται να προσθέσει ένα ακόμα βιβλίο στην ελληνική λογοτεχνία του φανταστικού κάνοντας την πλουσιότερη.
«Η καινούρια διαθήκη του Σμου» (εκδόσεις Πατάκη, 2011) είναι ο τίτλος του νέου βιβλίου, το οποίο ξεχειλίζει από φαντασία και χιούμορ. Πουλιά που μιλούν, ιερωμένοι που κάνουν ξόρκια και μαγγανείες,  μάγοι και μάγισσες, σιδερένιοι πολεμιστές και άγγελοι, μπλέκονται στην ιστορία που διαδραματίζεται στο φανταστικό νησί Σμου.

Στα δυνατά σημεία του βιβλίου είναι ο συνδυασμός της λογοτεχνίας του φανταστικού με την λαογραφία την οποία ο συγγραφέας κατέχει καλά.

Για την παγκόσμια μέρα βιβλίου

Η UNESCO έχει καθιερώσει την 23η Απριλίου ως την Παγκόσμια Ημέρα του Βιβλίου. Η επιλογή της ημερομηνίας έγινε επειδή στις 23 Απριλίου του 1616 έφυγαν από τη ζωή δύο πολύ μεγάλοι συγγραφείς: ο άγγλος δραματουργός Γουίλιαμ Σέξπιρ (William Shakespeare 1564-1616) και ο ισπανός συγγραφέας του Δον Κιχώτη Μιγκέλ Ντε Θερβάντες (Don Miguel de Cervantes y Saavedra 1547- 1616).

Με την ευκαιρία αυτή δημοσιεύω την ομιλία που έκανα για την Παγκόσμια Μέρα Παιδικού Βιβλίου στους μαθητές του Εκπαιδευτικού Ιδρύματος Pascal, στις 13 Απριλίου 2011.

*Σημ: Η Παγκόσμια Μέρα Παιδικού Βιβλίου, γιορτάζεται στις 2 Απριλίου, ημέρα γέννησης του μεγάλου Δανού παραμυθά Χανς Κρίστιαν Άντερσεν (Hans Christian Andersen 1805-1875).

Βιβλιοθηκονομία, παρόν και μέλλον

Αυτό το άρθρο εξετάζει το μέλλον της επιστήμης της Βιβλιοθηκονομίας και περιγράφει την επιρροή που έχει το διαδίκτυο και οι νέες τεχνολογίες στο επάγγελμα του βιβλιοθηκονόμου. Περιγράφει επίσης γιατί οι βιβλιοθηκονόμοι και οι επιστήμονες της πληροφόρησης είναι και θα εξακολουθήσουν και στο μέλλον να είναι απαραίτητοι στον κόσμο της πληροφόρησης.

Οι «Μεταμεσονύκτιοι αναλογισμοί» του Κυριάκου Στυλιανού

Ο Κυριάκος Στυλιανού, στη πρώτη του προσωπική έκδοση, μας παρουσιάζει το βιβλίο «Μεταμεσονύκτιοι αναλογισμοί» (εκδόσεις Επιφανίου, 2010).
Το βιβλίο αποτελείται από τέσσερα εκτενή διηγήματα καθώς και από κάποια μικρότερα τα οποία ουσιαστικά αποτελούν την ενότητα με τίτλο «Συνειρμικοί στοχασμοί». 

Οι πρώτες και εκτενέστερες ιστορίες είναι δοσμένες με ρεαλιστικό τρόπο βασισμένες σε θεματολογία βγαλμένη μέσα από την κυπριακή καθημερινότητα. Από αυτές ξεχώρισα το διήγημα «Ο καθρέφτης».

Όσον αφορά στους «Συνειρμικούς στοχασμούς», αυτοί αποτελούνται από 46 πολύ μικρές ιστορίες. Κάποιους από τους στοχασμούς του συγγραφέα τους βρήκα δυνατούς και ένοιωσα να με αγγίζουν ενώ κάποιοι άλλοι ένοιωσα ότι δεν με αφορούσαν… Από αυτούς ξεχώρισα το «Μετά το ντέρμπι» που είχε πολύ ζωντανές περιγραφές προσώπων.
 

Τα μυστήρια της Κεφαλλονιάς του Ανδρέα Λασκαράτου [λογοκρισία]

Λασκαράτος, Ανδρέας. Τα μυστήρια της Κεφαλλονιάς, 1856

«Τα "Μυστήρια της Κεφαλλονιάς" ξεσηκώνουν φοβερό σάλο στους κόλπους της Εκκλησίας και ο Λασκαράτος καταγγέλλεται ως άθεος. Στο σατιρικό αυτό έργο ο συγγραφέας επικρίνει δηκτικά τον κλήρο και διακωμωδεί τα κοινωνικά ήθη των Κεφαλλονιτών».[1]

Ο λιβελογράφος - λογοτέχνης Ανδρέας Λασκαράτος (1811-1901) εξέδωσε αρκετές σατιρικές εφημερίδες καυτηριάζοντας μέσα από τα γραφόμενα του την αδικία, την ανηθικότητα και την υποκρισία. Ο Λασκαράτος δεν δίστασε σε πολλές περιπτώσεις να καταφερθεί έντονα εναντίον της ανικανότητας των πολιτικών και κατά των θρησκευτικών προλήψεων και της αυθαιρεσίας των θρησκευτικών αξιωματούχων.  Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ο Ανδρέας Λασκαράτος εξέδωσε το 1856 το μυθιστόρημα «Τα μυστήρια της Κεφαλονιάς» μέσα από το οποίο σατίριζε  την οικογένεια, την θρησκεία και την πολιτική. Το βιβλίο αυτό υπήρξε η αιτία για τον αφορισμό του πρώτα από τον Μητροπολίτη Κεφαλονιάς Σπυρίδωνα Κοντομιχάλη (το 1856) και μετά από την Ιερά Σύνοδο.[2]


Το 1857 μάλιστα πέρασε τέσσερεις μήνες στο Σωφρονιστήριο Κεφαλονιάς μετά από ερήμην καταδίκη του για την κυκλοφορία της εφημερίδας «Λύχνος».

Το 1867 ο Λασκαράτος εξέδωσε την «Απόκριση εις τον αφορεσμόν του Κλήρου της Κεφαλονιάς τω 1956» με αποτέλεσμα να αντιμετωπίσει ξανά την δικαιωσύνη για να αθωωθεί όμως από τους ενόρκους. 
Δύο χρόνια πριν τον θάνατό του, άρθηκε ο αφορισμός του, μετά από επίπονες προσπάθειες του φίλου και θαυμαστή του ιερέα Γεράσιμου Δορίζα. Ο Ανδρέας Λασκαράτος πέθανε το 1901 και κηδεύτηκε θρησκευτικά (Ζωίδης, 2010β, σελ.200-201).

---

[1] Λασκαράτος, Ανδρέας. Τα μυστήρια της Κεφαλλονιάς. Αθήνα: Πελεκάνος, 2007.

[2] Βιβλία που άνοιξαν τους ασκούς του Αιόλου

Περί φιλοσόφου, φιλοσοφίας, φυσικών, μεταφυσικών, πνευματικών και Θείων του Χριστόδουλου Παμπλέκη 1786 [λογοκρισία]

Παμπλέκης, Χριστόδουλος. Περί φιλοσόφου, φιλοσοφίας, φυσικών, μεταφυσικών, πνευματικών και Θείων. Βιέννη: [χ.ο], 1786.

Ο λόγιος και για ένα διάστημα μοναχός του Άγιου Όρους Χριστόδουλος Παμπλέκης (1733-1793) εξέδωσε το 1786 στην Βιέννη το βιβλίο του με τίτλο «Περί φιλοσόφου, φιλοσοφίας, φυσικών, μεταφυσικών, πνευματικών και Θείων». Στο έργο του αυτό παρουσιάζει τις φιλοσοφικές θέσεις δυτικών διανοητών, όπως του Gassendi και του Descartes.

Tο γεγονός ότι το έργο του περιείχε επιχειρήματα της νεότερης μεταφυσικής για την ύπαρξη του Θεού και επιχειρούσε να κριτικάρει τη θρησκεία, είχε ήδη προκαλέσει την έντονη αντίδραση εκπροσώπων της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Μέσα στο κλίμα αυτό, ο Ευγένιος Βούλγαρης καταδίκασε το έργο του άλλοτε μαθητή του ως «συμπίλημα αποτρόπαιων και δύστηνων βιβλιαρίων». Λίγο πριν το θάνατό του, στις αρχές του 1793, κυκλοφόρησε μια υβριστική σάτιρα εναντίον του, με τον τίτλο «Ακολουθία ετεροφθάλμου και αντιχρίστου Χριστοδούλου του εξ Ακαρνανίας». Ως απάντηση, οι μαθητές του δημοσίευσαν, μετά το θάνατό του, το έργο «Περί Θεοκρατίας», το οποίο ήταν ένα βιαιότατο αντικληρικό κείμενο που απέρριπτε στη βάση της τη χριστιανική θρησκεία, καταδικάζοντας ως ιδιοτελή τη συμπεριφορά των λειτουργών της. Το δημοσίευμα αυτό προκάλεσε την οργή της Ορθοδόξου Εκκλησίας, με αποτέλεσμα τον μετά θάνατον αφορισμό του από τον Πατριάρχη Νεόφυτο τον Ζ΄ στις 12 Νοεμβρίου του 1793. Μάλιστα το κείμενο του αφορισμού, αναθεμάτιζε εκτός από τον συγγραφέα, τους πιθανούς αναγνώστες του, αλλά και τον ιερέα που έψαλλε στη νεκρώσιμη ακολουθία του Παμπλέκη[1].

---

[1] Χριστόδουλος Παμπλέκης - http://www.akarnania.net/mpampini/greek/pamplekhs.htm

Σχολικές βιβλιοθήκες: μια μεγάλη πληγή της εκπαίδευσης

Ο Αδαμάντιος Κοραής (1748-1833), η μεγαλύτερη πνευματική φυσιογνωμία της νεότερης Ελλάδας, έγραφε από το Παρίσι στους Έλληνες: «Θέλετε να ευδοκιμήσει το Σχολείον σας; Πρέπει να αρχίσετε προς το να καταστήσετε Βιβλιοθήκην καλήν και πλούσιαν. Ανάγκη δεν είναι να την κάμετε παρευθύς τοιαύτην, ανάγκη όμως είναι να αρχίσετε» (Κοραής, Αδ.: Άπαντα [Προς Αλέξανδρον Βασιλείου], σ. 857).

Η ανυπαρξία σχολικών βιβλιοθηκών αποτελεί μια μεγάλη πληγή στα συστήματα εκπαίδευσης Ελλάδας και Κύπρου.

Προσοχή: Με τον όρο «βιβλιοθήκη» δεν εννοούμε το έπιπλο με τα ράφια, ούτε καν το έπιπλο με τα ράφια γεμάτα βιβλία! Εννοούμε την  οργανωμένη κατάσταση που συμπεριλαμβάνει την στελέχωση της βιβλιοθήκης με ειδικούς, την ανάπτυξη, την ορθή λειτουργία και την σύνδεση της βιβλιοθήκης και των πηγών της με την εκπαιδευτική διαδικασία!