The Handmaid’s Tale (Η ιστορία της θεραπαίνιδας)

Η τηλεοπτική σειρά “The Handmaid’s Tale” είναι βασισμένη στο ομότιτλο βιβλίο της Μαργκαρετ Άτγουντ (Margaret Atwood) που κυκλοφόρησε το 1985 (στα ελληνικά κυκλοφόρησε το 2018 από τις εκδόσεις Ψυχογιός με τον τίτλο «Η ιστορία της θεραπαίνιδας»).

Πρόκειται για μια δυστοπική ιστορία η οποία παραμένει επίκαιρη ακόμα και σήμερα σε έναν κόσμο όπου στο πολιτικό σκηνικό πολύ συχνά εμφανίζονται πολιτική αστάθεια, μαχητικές διαδηλώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα, τρομοκρατία, συζήτηση για το δικαίωμα της γυναίκας στην κυοφορία, αλλά και περιβαλλοντικοί κίνδυνοι.

Στον φανταστικό κόσμο που δημιούργησε η Atwood με φόντο την Αμερική της δεκαετίας του 80,  παρουσιάζεται μια εφιαλτική εκδοχή του τι θα μπορούσε να συμβεί αν τα πράγματα πήγαιναν στραβά. Μετά την πολιτική και στρατιωτική επικράτηση μιας ομάδας θρησκόληπτων αντρών οι ΗΠΑ μετονομάζονται σε Γαλαάδ και επιβάλλεται ο δικός τους θρησκευτικός – χριστιανικός νόμος σύμφωνα με τον οποίο ύψιστος προορισμός κάθε γυναίκας είναι η τεκνοποίηση. Προκειμένου να σταματήσουν την υπογεννητικότητα που προκλήθηκε από τις περιβαλλοντικές αλλαγές, επιλέγουν τις γόνιμες γυναίκες και τις εξαναγκάζουν να τεκνοποιούν για λογαριασμό της πολιτικής ελίτ. 

«Θέλαμε να κάνουμε τον κόσμο καλύτερο. Το καλύτερο δεν σημαίνει πως είναι καλύτερο για όλους. Πάντα θα είναι χειρότερο για κάποιους.»

Για την αιτιολόγηση της σκληρής και απάνθρωπης διακυβέρνησης από τους ηγέτες, χρησιμοποιούνται διαστρεβλωμένοι στίχοι από την Αγία Γραφή.

Η ιστορία αγγίζει θέματα που έχουν να κάνουν με την ατομική ελευθερία η οποία καταπατείται σε ολοκληρωτικά καθεστώτα αλλά και θέματα διαφθοράς των ηγετών που είτε δεν μπορούν, είτε δεν θέλουν να εφαρμόσουν αυτά τα οποία οι ίδιοι παρουσιάζουν ως ορθά και ηθικά.

Το σενάριο του βιβλίου εξαντλείται στην πρώτη τηλεοπτική σεζόν αλλά η παραγωγός εταιρεία (Hulu) συνέχισε την ιστορία σε ακόμα δύο σεζόν ενώ επίκειται και τέταρτη.

Από το οπισθόφυλλο της ελληνικής έκδοσης:

Η Δημοκρατία της Γαλαάδ προσφέρει στην Τουφρέντ μόνο μία επιλογή: την αναπαραγωγή. Αν παρεκκλίνει απ' τον σκοπό της, θα καταλήξει, όπως όλοι οι αντιφρονούντες, κρεμασμένη στο Τείχος, ή θα σταλεί στις Αποικίες, όπου θα βρει αργό και μαρτυρικό θάνατο από ραδιενέργεια. Αλλά ακόμα κι ένα απολυταρχικό καθεστώς δεν μπορεί να αφανίσει τον πόθο - ούτε της Τουφρέντ ούτε και των δύο ανδρών απ' τους οποίους κρέμεται η μοίρα της.

Μια μεγαλοφυής, συγκλονιστική δυστοπία για το κακό που παραμονεύει στην ανθρώπινη φύση, Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΑΙΝΙΔΑΣ διαβάζεται και σαν σκοτεινό χρονικό μιας εναλλακτικής πραγματικότητας ή σαν σπαραχτική μαρτυρία για τη θέση της γυναίκας στον σύγχρονο κόσμο.

Atwood, Margaret, 1939-. Η ιστορία της θεραπαίνιδας : Μυθιστόρημα / Μάργκαρετ Άτγουντ · μετάφραση Αύγουστος Κορτώ. - Αθήνα : Ψυχογιός, 2018. - 432σ. · 21x14εκ.

Θεραπαινίδα =  υπηρέτης, στην αρχαιότητα για πνευματική δραστηριότητα ή για θεσμό, όταν υπηρετεί σκοπούς που έρχονται σε σύγκρουση με τη δική τους αυτοτέλεια.

Τρέιλερ 1^ης σεζόν (2017):

Τρέιλερ 2^ης σεζόν (2018):

Τρέιλερ 3^ης σεζόν (2019):

4^η σεζόν (αναμένεται το 2020)

Στον φανταστικό κόσμο της Atwood επικρατούν διαφορετικοί νόμοι, ηθικές και συνήθειες. Ένα γλωσσάρι κατανόησης αυτού του κόσμου:

Angels (Άγγελοι): Οι στρατιώτες – ήρωες της Γαλαάδ που προστατεύουν τη χώρα και τη νέα τάξη πραγμάτων.

Aunts (Θείες): Τάξη μεγαλύτερων σε ηλικία, βαθιά θρησκευόμενων γυναικών γυναικών οι οποίες είναι υπεύθυνες για την εκπαίδευση αλλά και την τήρηση πειθαρχίας των υπηρετριών (θεραπαινίδων).

A Woman's Place («Η θέση της Γυναίκας»): Τίτλος προπαγανδιστικού βιβλίου που έγραψε η Serena Joy, γυναίκα ενός από τους κυβερνήτες, πριν την επιβολή του καθεστώτος.

"Blessed are the silent" («Η σιωπή είναι ευλογημένη»): Η φράση αυτή λέγεται από κάποιον ισχυρό προς μια υπηρέτρια για να της δείξει ότι πρέπει να παραμείνει σιωπηλή και υποταγμένη. Η υπηρέτρια πρέπει να επαναλάβει τη φράση.

"Blessed be the fruit" («Ευλογημένος να είναι ο καρπός»): Φράση με την οποία αλληλοχαιρετιούνται οι υπηρέτριες. Ο καρπός αναφέρεται στην γονιμοποίηση την οποία με αυτό τον τρόπο ενθαρρύνουν.

Ceremony (Τελετή): Η διαδικασία κατά την οποία μια φορά τον μήνα, στις γόνιμες μέρες της υπηρέτριας, αυτή προσκαλείται στο δωμάτιο του κυβερνήτη για να κάνει σεξ μαζί του ξαπλωμένη ανάμεσα στα πόδια της στείρας συζύγου του με την ελπίδα να μείνει έγκυος. Το παιδί που θα προέλθει από μια τέτοια τελετή δεν ανήκει στην κυοφορούσα αλλά στον κυβερνήτη και τη σύζυγό του.

Colonies (Αποικίες): Τοξικές από τη ραδιενέργεια υπαίθριες περιοχές οι οποίες καθαρίζονται από εξωρισμένους πολίτες.

Commanders (Κυβερνήτες): Η υψηλότερη βαθμίδα αντρών ανάμεσα στον στρατό της Γαλαάδ. Οι μόνοι οι οποίοι δικαιούνται να έχουν υπηρέτρια για σκοπούς τεκνοποίησης.

Eyes (Μάτια): Μυστικοί αστυνομικοί που εργάζονται για την Κυβέρνηση. Καθήκον τους είναι να αποκαλύπτουν τους προδότες του καθεστώτος τους οποίους μπορούν να συλλάβουν. Κυκλοφορούν με μαύρα βαν αυτοκίνητα

Gender Traitor (Προδότης του φύλου του/της): Άντρες και γυναίκες ομοφυλόφιλοι οι οποίοι όταν αποκαλυφθούν είτε εκτελούνται δια απαγχονισμού είτε στέλνονται στις αποικίες όπου εργάζονται σε καταναγκαστικά έργα μέχρι να πεθάνουν.  

Gilead [Γκίλιεντ] (στο βιβλίο αναφέρεται ως Γαλαάδ): Το κράτος μετεξέλιξη των ΗΠΑ μετά την στρατιωτική επικράτηση της θεοκρατικής δικτατορίας. Καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος των ΗΠΑ. [Με την ονομασία Γαλαάδ ή Γη Γαλαάδ, στην Αγία Γραφή αναφέρεται ιστορική ορεινή περιοχή της Παλαιστίνης, που βρίσκεται μεταξύ του Ιορδάνη ποταμού και της αραβικής ερήμου. Σύμφωνα με την Παλαιά Διαθήκη, μετά την Έξοδο των Ισραηλιτών από την Αίγυπτο, τη μακρά περιπλάνησή τους στην έρημο του Σινά και την κατάληψη της Γης Χαναάν, ήλθε και εγκαταστάθηκε στη Γη Γαλαάδ μία από τις δώδεκα φυλές του Ισραήλ, και συγκεκριμένα η έβδομη φυλή των Εβραίων, η φυλή του Γαδ, του εβδόμου γιου του Ιακώβ, που είχε αποκτήσει με την υπηρέτρια της συζύγου του Λείας, τη Ζεφρά].

Guardians of the Faith (Φρουροί της πίστης): Νέοι άντρες, χαμηλά στην ιεραρχία της Γαλαάδ. Κάποιοι τερατολογούνται ως οδηγοί ενώ κάποιοι άλλοι κυκλοφορούν ένοπλοι στους δρόμους επιβάλλοντας την τάξη.

Handmaid (Υπηρέτριες ή Θεραπαινίδες): Γόνιμη γυναίκα η οποία πριν την επιβολή του νόμου ήταν χωρισμένη ή ήταν παντρεμένη με κάποιον ο οποίος ήταν ξανά παντρεμένος ή ήταν ανύπαντρη και με τη ζωή που έκανε θεωρείτο ελευθέρων ηθών. Η υπηρέτρια παραχωρείται για δύο χρόνια σε έναν κυβερνήτη και στη γυναίκα του με σκοπό την τεκνοποίηση. Το μωρό που θα γεννηθεί ανήκει στον κυβερνήτη και στη γυναίκα του. Αν η υπηρέτρια δεν μείνει έγκυος στέλνεται μέχρι σε τρία διαφορετικά σπίτια και μετά – αν αποτύχει και σε αυτά, στις αποικίες.

Jezebels (Ιζαβέλες): Πόρνες οι οποίες εργάζονται σε ένα μυστικό Κλαμπ το στο οποίο συχνάζουν μόνο υψηλόβαθμα μέλη της Κυβέρνησης και ξένοι πρεσβευτές. Στο κλαμπ εκτός από την πορνεία επιτρέπονται όλες οι σεξουαλικές περιπτύξεις (ακόμα και μεταξύ ομοφυλόφιλων), το αλκοόλ και τα ναρκωτικά.

Marthas (Μάρθες): Στείρες γυναίκες που εργάζονται ως κανονικές υπηρέτριες και έχουν ως καθήκον το μαγείρεμα και τη φροντίδα των σπιτιών των κυβερνητών.

Mayday (από το διεθνές ραδιοφωνικό σήμα κίνδυνου): Το όνομα μια μυστικής ομάδας αντίστασης ενάντια στο καθεστώς. Κωδική λέξη με την οποία αναγνωρίζονταν τα μέλη της ομάδας μεταξύ τους.

Nolite te bastardes carborundorum: Λατινική φράση που μεταφραζεται ως “Don’t let the bastards grind you down” = «Μην αφήσεις τα καθάρματα να σε αποθαρρύνουν». 

Particicution (Συμμετοχή): Είδος εκτέλεσης κατά την οποία ο κατάδικος που διέπραξε ένα σοβαρό αδίκημα περικυκλώνεται από υπηρέτριες οι οποίες είναι εξαναγκασμένες να τον κτυπήσουν ή να τον λιθοβολήσουν μέχρι θανάτου.

Sons of Jacob (Γιοι του Ιακώβ): Η θρησκευτική ομάδα που δημιουργησε τη Γαλαάδ ανέλαβε πραξικοπηματικά την εξουσία των ΗΠΑ.

Unbaby (Μη μωρό): Το μωρό που γεννήθηκε παραμορφωμένο και δεν θα επιβιώσει.

Unwoman (Μη γυναίκα): Έτσι χαρακτηρίζονται οι απείθαρχες στείρες, οι μη παντρεμένες, οι χήρες, οι φεμινίστριες, οι λεσβίες και γενικά όσες αμφισβητούν τους νόμους της Γαλαάδ. Οι μη γυναίκες στέλνονται στις Αποικίες.

"Under His Eye" («Υπό το βλέμμα του»): Λέγεται μεταξύ των υπηρετριών σαν αποχαιρετισμός αλλά και σαν υπενθύμιση ότι ο Θεός (και όχι μόνο) συνεχώς τις παρακολουθεί.