Αρουραίοι: αλληγορική
ιστορία πολιτικού προβληματισμού
Του Ανδρέα Καπανδρέου
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: Συμπαντικές Διαδρομές
Αγαπητέ κύριε Καπανδρέου, καλημέρα σας. Πρόσφατα
κυκλοφόρησε το καινούργιο σας βιβλίο από τις Εκδόσεις Συμπαντικές Διαδρομές, με
τίτλο «Αρουραίοι: αλληγορική ιστορία πολιτικού προβληματισμού». Υπάρχει κάποια συγκεκριμένη
θεματική που διαπραγματεύεται το βιβλίο;
Η ιστορία του βιβλίου θα μπορούσε να θεωρηθεί ως η συνέχεια της «Φάρμας των Ζώων» του George Orwell. Μέσα από την αλληγορία αλλά και το χιούμορ προσπαθεί να προβληματίσει και να περάσει κάποια κοινωνικά και πολιτικά μηνύματα.
Κάντε παράθεση ένα απόσπασμα από το βιβλίο σας για να γνωρίσει καλύτερα ο κόσμος το στυλ γραφής σας.
Ένα μικρό απόσπασμα από το κεφάλαιο «Προπαγάνδα των αρουραίων»:
Οι αρουραίοι,
πάντως, που είχαν πλέον ενσωματωθεί για τα καλά στον πληθυσμό της φάρμας,
άρχισαν να επιδεικνύουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την πολιτική και την ιστορία
της νέας τους πατρίδας […]
[...] Μετά από αυτό, οι αρουραίοι έριξαν όλο το βάρος στη μελέτη, όπως έλεγαν, της πολιτικής ιστορίας της φάρμας. Ήταν περίπου εκείνη την περίοδο που ξεκίνησαν να ακούγονται κάποιες θεωρίες περί καθαρότητας της ζωικής φυλής και να κυκλοφορούν ανυπόγραφα φυλλάδια μεταξύ των ζώων, που υποστήριζαν ότι πραγματικά ζώα είναι μόνο όσα έχουν τέσσερα πόδια.
Οι αρουραίοι προέβαλλαν
μία από τις βασικότερες αρχές της Μεγάλης Επανάστασης κατά των ανθρώπων και η
οποία έλεγε πως Ό,τι έχει δύο πόδια είναι εχθρός, ό,τι έχει τέσσερα, ή έχει φτερά,
είναι φίλος, παραποιώντας την όμως σε Ό,τι
έχει δύο πόδια είναι εχθρός, ό,τι έχει τέσσερα, ή έχει φτερά, είναι
φίλος.
«Δύο πόδια»,
εξηγούσε ο Τζερόνιμο στις οργισμένες ομιλίες του, «έχει ο υπέρτατος εχθρός των
ζώων ο άνθρωπος! Δύο μονάχα πόδια έχουν και τα πουλερικά! Τυχαίο; Δεν νομίζω!
Άρα, όλα τα πουλερικά, γενεαλογικώς και βιολογικώς είναι πιο κοντά στους
ανθρώπους παρά σε εμάς τα ζώα», συμπλήρωνε το επιχείρημά του, το οποίο παρά τα
άλματα λογικής που έκανε, έβρισκε θερμούς υποστηρικτές όχι μόνο ανάμεσα στους
αρουραίους, αλλά και ανάμεσα στα υπόλοιπα ζώα που έσπευδαν να ακούσουν τον
Τζερόνιμο σε κάθε του ομιλία. «Ακούς εκεί, όποιος έχει τέσσερα πόδια ή φτερά
είναι φίλος! Και ερωτώ, αδέλφια μου ζώα», συνέχιζε τον προπαγανδιστικό του
λόγο, «ποιος διεστραμμένος εγκέφαλος σκέφτηκε να προσθέσει αυτό το διαζευκτικό “ή”
και να προσθέσει τη λέξη «φτερά» αμέσως
μετά από τα τέσσερα πόδια; Τι κοινό μπορεί να έχουν, αλήθεια, τα πόδια με τα
φτερά; Σίγουρα ο προπαγανδιστικός δάκτυλος των πτηνών επέβαλε αυτή τη διαστρέβλωση,
η οποία ουδεμία σχέση έχει με την πραγματικότητα και η οποία σίγουρα εξευρέθηκε
στην προσπάθεια των πτηνών να εξισωθούν με τα ζώα της φάρμας, δηλαδή εμάς! Ας διορθώσουμε λοιπόν αυτό το τραγικό λάθος»,
κραύγαζε: Ό,τι έχει δύο πόδια είναι
εχθρός, ό,τι έχει τέσσερα είναι φίλος! Τέλος!»
«Ό,τι έχει δύο
πόδια είναι εχθρός, ό,τι έχει τέσσερα είναι φίλος!» επαναλάμβανε το πλήθος των
ζώων που τον άκουγε.
«Πόσα πόδια
έχουν τα ζώα;» ρωτούσε ο Τζερόνιμο το πλήθος.
«Τέσσερα!»
απαντούσε το πλήθος που παραληρούσε από κάτω.
«Πόσα πόδια
έχουν οι καταραμένοι οι άνθρωποι;» συνέχιζε τις ερωτήσεις ο ηγέτης των αρουραίων.
«Μόνο δύο!»
«Πόσα πόδια
έχουν τα πουλερικά;»
«Μόνο δύο!»
«Ποια ζώα είναι
φίλοι και αδερφοί;»
«Όσα έχουν
τέσσερα πόδια», συνέχιζε την παράλογη συλλογιστική το πλήθος.
«Άρα, πόσα
πόδια έχουν οι εχθροί των ζώων;»
«Δύο!» ούρλιαζε
το πλήθος με φανατισμό.
«Και κάτι ακόμα
που επιβεβαιώνει όλα όσα με επιστημονικό λόγο σάς έχω αναπτύξει πιο πάνω»,
συνέχιζε ο Τζερόνιμο. «Όλοι γνωρίζουμε ότι τα πουλερικά έχουν φτερά και γεννάνε
αυγά. Πόσοι από εσάς, αγαπητά μου ζώα έχετε φτερά και γεννάτε αυγά;»
Αντί απάντησης τα ζώα κοιτιόντουσαν μεταξύ τους νιώθοντας μεγάλη περηφάνια που δεν είχαν φτερά και δεν γεννούσαν αυγά, που ξεχώριζαν από τα πουλερικά και που ανήκαν στην ανώτερη φυλή των τετράποδων.
Πως θα χαρακτηρίζατε τον εαυτό σας ως συγγραφέα; Έχετε γράψει διηγήματα, μυθιστορήματα, ποίηση, νουβέλα. Έχετε γράψει σχεδόν τα πάντα.
Όντως, έχω δοκιμάσει να γράψω σε διάφορες λογοτεχνικές φόρμες αφού μου αρέσει να πειραματίζομαι. Όταν πρωτοξεκίνησα τη συγγραφή και βγήκαν τα δύο πρώτα μου βιβλία που ήταν συλλογές διηγημάτων, κάποιοι με αποκάλεσαν «διηγηματογράφο». Επειδή μερικά από τα πρώτα μου διηγήματα είχαν το φανταστικό στοιχείο, δίπλα από το «διηγηματογράφος» προστέθηκε και η ταμπέλα «με εξειδίκευση στη λογοτεχνία του φανταστικού». Δεν θεωρώ όμως ότι είμαι μόνο αυτό και γενικά δεν μου αρέσουν οι χαρακτηρισμοί και οι ταμπέλες. Από τότε έχω γράψει και άλλα λογοτεχνήματα που δεν εμπίπτουν στις πιο πάνω κατηγορίες. Κάποτε μου ζήτησαν να γράψω ένα ποίημα και αρνήθηκα λέγοντάς τους πως εγώ δεν είμαι ποιητής. Μερικά χρόνια αργότερα, εξέδωσα ποιητική συλλογή και τώρα πειραματίζομαι σε στίχους τραγουδιών… Οι άνθρωποι (και οι συγγραφείς) αλλάζουν και εξελίσσονται.
Πιστεύετε ότι ένας κόσμος σαν το Οργουελικό 1984, μια ολοκληρωτική κοινωνία χωρίς έλεος, είναι κάτι πιθανό; Ή μήπως ζούμε ήδη σε μια τέτοια κοινωνία και δεν το έχουμε συνειδητοποιήσει;
Καταρχάς να πω πως οτιδήποτε περνά από το μυαλό του ανθρώπου, υπάρχει σοβαρή πιθανότητα κάποτε να γίνει πραγματικότητα. Και αυτό το έχουμε δει να συμβαίνει σε πολλά παλιότερα λογοτεχνικά έργα που έχουν αναφορές σε τεχνολογίες που κάποτε θεωρούνταν επιστημονική φαντασία ενώ σήμερα είναι κάτι συνηθισμένο. Ειδικά όμως οι συνθήκες που περιγράφει ο George Orwell στο 1984, δεν είναι επιστημονική φαντασία. Είναι εμπνευσμένες από τις πρακτικές που εφάρμοζαν απολυταρχικά καθεστώτα στη ναζιστική Γερμανία, τη Σοβιετική Ένωση και τις καταπιεστικές πρακτικές της μοναρχικής Ιαπωνίας, για τις οποίες ο συγγραφέας είχε γνώση και άποψη.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι κάποιες από αυτές τις πρακτικές (π.χ. παρακολουθήσεις πολιτών) γίνονται ακόμα και σε χώρες που θεωρούμε δημοκρατικές, όπως η δική μας. Σίγουρα εμείς δεν ζούμε σε μια ολοκληρωτική κοινωνία, αφού απολαμβάνουμε πολλές από τις ελευθερίες που δεν απολαμβάνουν άλλοι λαοί, όπως π.χ. στη Βόρεια Κορέα, όπου οι συνθήκες προσομοιάζουν πολύ με το 1984 του Orwell.
Πριν από λίγες ημέρες κάνατε για πρώτη φορά παρουσίαση το βιβλίο σας στις Όψεις του Φανταστικού στην Κύπρο, το φεστιβάλ των Εκδόσεων Συμπαντικές Διαδρομές. Πως σας φάνηκε η εμπειρία;
Απόλαυσα ιδιαίτερα την παρουσίαση των «Αρουραίων» σε Λευκωσία και Λάρνακα, αφού ένιωσα ότι δεν ήταν μια απλή παρουσίαση ενός βιβλίου αλλά το έναυσμα για τη συζήτηση πολλών θεμάτων της επικαιρότητας, τα οποία θίγονται μέσα στο βιβλίο. Η συζήτηση που ξεκίνησε από τον χώρο του φεστιβάλ, πρέπει να σας πω ότι συνεχίζεται με γνωστούς, φίλους αλλά και αγνώστους που διαβάζουν το βιβλίο και επικοινωνούν μαζί μου.
Σε ευχαριστούμε για τον χρόνο σας. Περιμένουμε να σας δούμε και σε επόμενες Όψεις του Φανταστικού, γιατί όχι και στην Αθήνα! Κάτι τελευταίο που θα θέλατε να πείτε στους αναγνώστες μας;
Ευχαριστώ πολύ για την ευκαιρία που μου δίνετε να επικοινωνήσω με τους δυνητικούς αναγνώστες του βιβλίου μου. Θα χαρώ κι εγώ να τα πούμε ξανά είτε στην Αθήνα, είτε κάπου αλλού.
Το βιβλίο μπορείτε να το αγοράσετε άμεσα
από το online
βιβλιοπωλείο των εκδόσεων μας
Τα βιβλία μας και το περιοδικό μας κυκλοφορούν σε όλα τα ενημερωμένα βιβλιοπωλεία στην Ελλάδα και στην Κύπρο.
Κεντρικό σημείο διανομής και πώλησης
στην Ελλάδα
Βιβλιοπωλείο ΠΑΡ ΗΜΙΝ, Τρικούπη Χαριλάου
11Α, Αθήνα, 10679
Τηλέφωνο: 2103802542
Κεντρικό σημείο διανομής και πώλησης
στην Κύπρο
Βιβλιοπωλείο Parga,
Λεωφ,Τσερίου 94 Στρόβολος, τηλ. 22327740
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου